Chú trọng thông tin khoa học, công nghệ trong phát triển kinh tế

Các gian trưng bày sản phẩm công nghệ tại một hội thảo về ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai tổ chức vào tháng 4-2025. Ảnh: Hải Quân

Trong bối cảnh hiện nay, thông tin KHCN là yếu tố quan trọng để góp phần xây dựng hệ thống dữ liệu về KHCN, từ đó hướng tới xây dựng nền kinh tế thông minh, hiện đại và hiệu quả.

“Huyết mạch” của quá trình phát triển kinh tế số

Cuối tháng 8-2025, Tạp chí Một Thế Giới và Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo Vai trò của thông tin KHCN trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội.

Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ KHCN Vũ Hải Quân chia sẻ: Trong thời đại số hóa và toàn cầu hóa hiện nay, thông tin KHCN chính là chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức, là cầu nối giúp các nhà khoa học, các cơ sở nghiên cứu tiếp cận với những thành tựu khoa học tiên tiến nhất trên thế giới.

Đặc biệt, cả nước đang tích cực thi đua thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết này đã xác định rõ con đường phát triển KHCN của Việt Nam, trong đó thông tin KHCN được coi là một trong những nội dung quan trọng.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh: Thông tin KHCN được coi là “huyết mạch” của quá trình phát triển kinh tế số, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Những nội dung liên quan đến việc đánh giá thực trạng tiếp cận và chia sẻ thông tin KHCN, phân tích xu hướng cùng tác động của công nghệ mới; các cơ chế, chính sách phù hợp để quản lý, khai thác và ứng dụng hiệu quả thông tin KHCN… vừa mang tính cấp thiết, vừa có giá trị lâu dài, góp phần cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn quan trọng cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo và hoạch định chính sách của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn mới.

GS.TS Võ Xuân Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh nhận định: Thông tin KHCN có vai trò tạo ra động lực tăng trưởng, nâng cao sức mạnh cạnh tranh, giải quyết các thách thức xã hội, thúc đẩy chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Việc đưa dữ liệu thành thông tin hữu ích, đưa kết quả nghiên cứu KHCN cho doanh nghiệp, người dân ứng dụng vào thực tế cần được quan tâm. Do đó, việc nâng cao vai trò, hiệu quả của thông tin, dữ liệu về KHCN cần lưu ý các giải pháp như: đầu tư mạnh hơn cho phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu, tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để việc tiếp cận khai thác thông tin dễ dàng; phát triển và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về KHCN…

“Đặc biệt, hoạt động kết nối giữa nhà nước, doanh nghiệp và các viện/trường trong hoạt động KHCN; cũng như chia sẻ nguồn lực, tính tương hỗ cao trong kết nối, chia sẻ thông tin KHCN cần được nâng cao, chú trọng trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW hiện nay” - GS.TS Võ Xuân Vinh chia sẻ.

Tăng cường hoạt động thông tin, kết nối dữ liệu về khoa học, công nghệ

Theo nhiều chuyên gia, trong kỷ nguyên số, thông tin, dữ liệu KHCN được ví như “dầu mỏ mới” thúc đẩy đổi mới sáng tạo, kinh tế số và hội nhập quốc tế. Trước lượng thông tin khổng lồ hiện nay, các địa phương, đơn vị liên quan cần sự quản lý tập trung để định hướng, đánh giá và đảm bảo độ tin cậy về dữ liệu, thông tin KHCN. Từ đó, hướng tới xây dựng trung tâm dữ liệu vùng, phát triển hệ sinh thái công nghệ số cho từng lĩnh vực; hoàn thiện pháp lý, quy định về chia sẻ dữ liệu, sở hữu trí tuệ, an toàn thông tin. Đồng thời, ứng dụng AI và công nghệ mới để phân tích, dự báo, hỗ trợ nghiên cứu và chính sách; xây dựng nền tảng để đầu tư hạ tầng và nhân lực dữ liệu KHCN, thúc đẩy khoa học mở và hợp tác quốc tế về KHCN, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Chủ tịch Hội Thông tin KHCN Việt Nam Trần Văn Tùng cho biết: Hội Thông tin KHCN Việt Nam luôn đánh giá cao và tích cực ủng hộ các hoạt động của địa phương, đơn vị nhằm thúc đẩy phát triển thông tin KHCN. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, việc tận dụng hiệu quả thông tin KHCN không chỉ là cơ hội mà còn là yêu cầu tất yếu để đưa Việt Nam nói chung và các địa phương hội nhập và phát triển. Đặc biệt, những giải pháp thông minh, sáng tạo trong việc ứng dụng thông tin KHCN vào đời sống thực tiễn, góp phần thực hiện một cách hiệu quả Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Thời gian qua, tỉnh Đồng Nai chú trọng phát triển nguồn thông tin, dữ liệu về KHCN; triển khai các giải pháp nhằm đẩy mạnh số hóa tài liệu và kết nối, hợp nhất dữ liệu dùng chung. Các sở, ngành, địa phương trong tỉnh đã tăng cường triển khai phương án số hóa tài liệu và kết nối, hợp nhất hệ thống thông tin phục vụ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh; liên kết dữ liệu để góp phần giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính…

Theo Sở KHCN tỉnh Đồng Nai, trong thời gian tới, sở sẽ tiếp tục chuẩn hóa, phát triển các cơ sở dữ liệu chuyên ngành kết nối về kho dữ liệu số, cổng dữ liệu mở của tỉnh; triển khai chiến dịch cấp chữ ký số, phổ cập kỹ năng số cho người dân… Bên cạnh đó, sở sẽ đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao nhận thức và hành động của người dân, doanh nghiệp và các địa phương về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn. Đây là một trong những đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương…

Hải Quân