Chuẩn bị nền tảng cho kỷ nguyên vươn mình của kinh tế Việt Nam

- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Trước hết, năm 2024 là giai đoạn nền kinh tế phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, khi kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, không đồng đều, thiếu bền vững, nhiều rủi ro, nhất là tại các nền kinh tế lớn, đối tác thương mại, đầu tư chủ yếu của Việc Nam. Ngoài ra, xung đột quân sự, bất ổn kinh tế, chính trị, xã hội vẫn tiếp diễn tại một số quốc gia, khu vực.

Do đó, năm 2025 dự báo tiếp tục có những yếu tố thuận lợi, đan xen với khó khăn và thách thức, tác động không nhỏ đến kinh tế nước ta.

Về khó khăn, tình hình thế giới dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường khi kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, rủi ro gia tăng, trong bối xu hướng phân tách, phân cực ngày càng rõ nét. Sức ép cạnh tranh cũng gia tăng ở cả thị trường xuất khẩu và trong nước, bên cạnh xu hướng gia tăng hàng rào thương mại, thuế quan để bảo hộ sản xuất tại một số quốc gia.

Bên cạnh đó, các yếu tố an ninh phi truyền thống như: thiên tai, biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, già hóa dân số ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng.

Tuy nhiên, chúng ta cũng đón nhận một số yếu tố thuận lợi. Thứ nhất, tư duy chiến lược, tầm nhìn phát triển về kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển vươn mình, phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc.

Thứ hai, sự thống nhất nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị về đổi mới mạnh mẽ, dứt khoát, quyết liệt, cách mạng và toàn diện hơn nữa trong quản lý kinh tế.

Thứ ba, sự kế thừa, phát huy mạnh mẽ kết quả đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội, các ngành, lĩnh vực và địa phương trong năm 2024.

Thứ tư, niềm tin của nhân dân, doanh nghiệp và bạn bè quốc tế đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế nước ta.

Thứ năm, cơ hội thu hút đầu tư, thúc đẩy thương mại, nhờ vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghiệp bán dẫn và khởi nghiệp sáng tạo toàn cầu. Năm 2024, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nước ta xếp thứ 56 - tăng hai bậc so với năm 2023, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu xếp thứ 44 - tăng bốn bậc.

Đặc biệt, Chính phủ và NVIDIA đã ký kết mở Trung tâm nghiên cứu và phát triển, Trung tâm Dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI). Đây là bước ngoặt lịch sử, giúp Việt Nam ghi dấu ấn trên bản đồ bán dẫn thế giới, trở thành một trung tâm nghiên cứu và phát triển AI hàng đầu Châu Á và chủ động tham gia tái cấu trúc sản xuất toàn cầu.

Mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên là rất thách thức, cao hơn mục tiêu Quốc hội đề ra tại Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 (6,5-7%, phấn đấu 7-7,5% - PV). Mục tiêu này đã thể hiện rõ quyết tâm của Chính phủ, Thủ tướng trong công tác chỉ đạo, điều hành kinh tế - xã hội năm 2025, năm cuối của Kế hoạch 5 năm 2021-2025.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra, với chủ đề “Kỷ cương trách nhiệm; chủ động kịp thời; tinh gọn hiệu quả; tăng tốc bứt phá”, Nghị quyết số 01 của Chính phủ đã xác định một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.

Cụ thể, xác định đột phá về thể chế là “đột phá của đột phá”. Theo đó, thể chế phải đi sớm, đi trước mở đường cho đột phá phát triển. Phải đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, từ đó khơi thông các điểm nghẽn, giải phóng mọi nguồn lực để thúc đẩy phát triển đất nước.

Ngoài ra, tập trung làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống như đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu. Đồng thời, tạo đột phá thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, lực lượng sản xuất mới, tiên tiến; xây dựng trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM và Đà Nẵng; xây các khu thương mại tự do tại một số thành phố trọng điểm.

Chính phủ cũng sẽ xây dựng các chính sách tạo đột phá huy động các nguồn lực xã hội, khai thác hiệu quả nguồn lực từ doanh nghiệp nhà nước, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân. Bên cạnh đó, tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho những dự án tồn đọng kéo dài trong mọi lĩnh vực ở các địa phương, trong đó có các dự án công nghiệp, xây dựng, bất động sản, không để lãng phí nguồn lực.

Ngoài các giải pháp trên, Chính phủ và các bộ, ngành phấn đấu hết năm 2025, sẽ hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc và trên 1.000km đường bộ ven biển; cơ bản hoàn thành sân bay Long Thành; mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài; khởi công đường sắt kết nối với Trung Quốc; tiếp tục các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TPHCM; hoàn thiện việc xây dựng các dự án khả thi đường sắt Bắc - Nam, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận…

Xác định thể chế là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, Bộ KHĐT đã chủ động phát hiện và đề xuất tháo gỡ nhanh nhất những điểm nghẽn có nguyên nhân từ quy định của các Luật liên quan đến đầu tư sản xuất - kinh doanh. Cụ thể, sửa đổi quy định của Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu theo hướng chuyển đổi phương thức từ “quản lý” sang “quản lý cho kiến tạo phát triển”, từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, đơn giản hóa trình, tự thủ tục, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm…

Lấy dẫn chứng từ lĩnh vực đầu tư, việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục trong các hoạt động như: quy hoạch, đầu tư, hợp tác công tư, đấu thầu; tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập; áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt theo cơ chế hậu kiểm, dự kiến sẽ rút ngắn thời gian thực hiện dự án khoảng 260 ngày.

Xác định năm 2025 chính là giai đoạn tăng tốc, bứt phá, về đích của kế hoạch 5 năm 2021-2025, chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát quy định của các luật liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất - kinh doanh, gồm: Luật Xây dựng, Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật quản lý sử dụng tài sản công, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, Luật doanh nghiệp… để có thể sửa đổi, bổ sung, tháo gỡ vướng mắc, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư, khơi thông nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Ngoài ra, cần nghiên cứu xây dựng và triển khai thực hiện các chính sách ưu đãi, hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vượt trội, bao gồm các chính sách đột phá về phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia để tạo đột phá mạnh mẽ về môi trường đầu tư, tạo không gian phát triển mới cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

Đồng thời, tổng kết, đánh giá việc thí điểm các chính sách đặc thù về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước, quy hoạch, đầu tư, đất đai, môi trường… tại các địa phương để có cơ sở xây dựng, hoàn thiện chính sách thu hút nguồn lực đầu tư phát triển trên phạm vi cả nước.

Bên cạnh đó, nghiên cứu các mô hình kinh tế mới, các ngành, lĩnh vực mới, tạo động lực tăng trưởng mới; đi tắt đón đầu cùng xu thế phát triển của thế giới. Trước mắt, triển khai hiệu quả các đề án trung tâm tài chính quốc tế, khu vực, các khu thương mại tự do tại một số địa phương, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn…

Với những nỗ lực này, chúng ta có thể hoàn thành được các mục tiêu đã đề ra cho năm 2025.

Tác giả: Vân Phong - Trình bày: Thu Trang

Vân Phong