Chương mới của kinh tế tư nhân

Nghị quyết này không chỉ đặt ra những chỉ tiêu định lượng cụ thể, mà quan trọng hơn, thể hiện thay đổi mang tính lịch sử trong tư duy quản trị và xây dựng thể chế kinh tế tại Việt Nam.

Chuyển từ Nhà nước “quản lý” sang “kiến tạo và phục vụ”

Không còn là “một trong những động lực” hay “một động lực quan trọng” như các văn kiện trước, Nghị quyết 68 xác định kinh tế tư nhân là “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế. Điều này cho thấy sự dịch chuyển rõ ràng về tư tưởng của Đảng sau gần 40 năm đổi mới, trong bối cảnh khu vực tư nhân đóng góp 50% GDP, 30% thu ngân sách và tạo việc làm cho 82% lao động cả nước.

Kinh tế tư nhân, động lực quan trọng trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ảnh: LÊ VŨ

Ông Nguyễn Hồng Chung Chủ tịch Công ty cổ phần đầu tư DVL Ventures, cho rằng việc đặt khu vực tư nhân vào vị trí trung tâm, đồng hành cùng kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể là một cam kết chính trị về thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đất nước.

Theo đó, Nghị quyết 68 đã thẳng thắn chỉ ra những rào cản đã và đang kìm hãm khu vực tư nhân, gồm định kiến; cơ chế “xin - cho”; chi phí tuân thủ cao; sự bất bình đẳng trong tiếp cận đất đai, vốn, nhân lực, công nghệ. Đây cũng là lần đầu tiên, Đảng nêu rõ yêu cầu “xóa bỏ triệt để định kiến về kinh tế tư nhân”, “xem doanh nhân là chiến sĩ mặt trận kinh tế” và “trao quyền sở hữu, quyền cạnh tranh thực chất cho kinh tế tư nhân” .

“Đây là lần hiếm hoi, một văn kiện cấp cao của Đảng thừa nhận đầy đủ trách nhiệm từ phía thể chế và bộ máy quản lý. Những cụm từ này không chỉ là ngôn từ chính trị mà là lời hiệu triệu mạnh mẽ với hệ thống chính quyền và công luận”, ông Chung nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA), cho biết thay vì thể hiện quan điểm, Nghị quyết 68 đã cụ thể hóa các chỉ tiêu và mục tiêu thành con số cụ thể. Đồng thời, đưa ra phương hướng và yêu cầu phải có hành động và chính sách hỗ trợ cụ thể cho khu vực này. Tất cả thể hiện sự chuyển dịch từ tư duy “quản lý” sang “kiến tạo và phục vụ”.

Chẳng hạn, cắt giảm ít nhất 30% thời gian, chi phí tuân thủ pháp luật và điều kiện kinh doanh trong năm 2025; hoàn thiện cơ chế hậu kiểm để khuyến khích sáng tạo và giảm can thiệp hành chính; thực hiện nguyên tắc “kinh doanh mọi thứ mà pháp luật không cấm” thay vì “không quản được thì cấm”.

Một điểm đáng chú ý khác tại Nghị quyết 68 là việc “chấp nhận rủi ro là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh và ưu tiên giải quyết các vấn đề, kể cả tranh chấp, dưới góc độ kinh tế”. Đồng thời, đưa ra những chỉ đạo cụ thể như không hồi tố các quyết định trước đây, nhằm tạo sự ổn định và minh bạch cho môi trường kinh doanh.

“Việc không hình sự hóa các vấn đề kinh tế và cho phép sử dụng các biện pháp kinh tế để giải quyết vấn đề kinh tế là một bước tiến quan trọng, tạo sự yên tâm cho doanh nghiệp và cơ quan chức năng”, ông Hòa nói.

Trong khi đó, ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Công ty cổ phần Secoin, kỳ vọng việc thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân sẽ tạo điều kiện để Việt Nam sớm được các nền kinh tế lớn, đặc biệt là Mỹ, công nhận là nền kinh tế thị trường.

“Điều này có ý nghĩa rất lớn, giúp doanh nghiệp Việt Nam thuận lợi vươn ra thị trường quốc tế, đưa thương hiệu Việt Nam ra nước ngoài, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu và tránh được các rào cản thuế quan. Hơn nữa, việc Việt Nam được công nhận là nền kinh tế thị trường hoàn chỉnh cũng gắn với chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của Đảng và Nhà nước, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế quốc gia”, ông Kỳ nói.

Còn nhiều việc phải làm

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân là “chìa khóa” mở ra cơ hội phát triển cho khu vực này, giúp cộng đổng doanh nhân tự tin hơn, mạnh dạn phát triển hơn nhưng để chủ trương này đi vào thực tế, cần sớm giải quyết các nút thắt khác.

“Kinh tế tư nhân là trụ cột“ - Tư pháp thương mại phải rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp, giảm chi phí rủi ro cho doanh nghiệp. Ảnh: LÊ VŨ

Ông Nguyễn Hồng Chung đánh giá hệ thống giải pháp được nêu tại Nghị quyết, gồm thúc đẩy tiếp cận vốn, đất đai, nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp tư nhân; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chính danh; phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và FDI; bảo vệ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, xử lý các hành vi “lạm dụng thanh tra, kiểm tra” gây cản trở hoạt động doanh nghiệp; cải cách pháp luật dân sự, hình sự theo hướng ưu tiên xử lý kinh tế trước hình sự, tránh hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế một cách không cần thiết... là toàn diện, thể hiện sự xác lập một quan hệ mới giữa Nhà nước và doanh nghiệp trên tinh thần đồng hành, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau.

Để hiện thực hóa tinh thần này, ông Chung cho rằng cần có sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các cơ quan Nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Đồng thời, từng doanh nghiệp tư nhân phải đổi mới tư duy, minh bạch hóa quản trị và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bổ sung, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng Chính phủ và các cơ quan quản lý cần cụ thể hóa chủ trương của Bộ Chính trị bằng các chính sách, luật với quy định rõ ràng. “Mỗi ngành, mỗi lĩnh vực có những vấn đề riêng nhưng việc giải quyết các nút thắt về thể chế và pháp lý là ưu tiên hàng đầu để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho tất cả các doanh nghiệp”, ông Kỳ nói.

Cũng theo vị này, quá trình tinh gọn bộ máy hành chính Nhà nước thông qua sáp nhập các Bộ, ngành, địa phương là một cuộc cách mạng lớn. Song song với việc này, cần đồng thời giải quyết các vấn đề về pháp lý và thể chế cho các dự án đầu tư.

“Đây là những biện pháp quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của kinh tế tư nhân”, ông Kỳ nói.

Với ông Nguyễn Ngọc Hòa, doanh nhân này chờ đợi những chương trình hỗ trợ doanh nghiệp cụ thể, dựa trên việc phân loại doanh nghiệp theo quy mô (lớn, vừa, nhỏ) và lĩnh vực hoạt động.

Chẳng hạn, chính sách hỗ trợ đặc thù cho các tập đoàn tư nhân tiềm năng vươn tầm quốc tế, biến những doanh nghiệp này thành động lực dẫn dắt các doanh nghiệp khác; cơ chế tiếp cận vốn dễ hơn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa; chấp nhận rủi ro công nghệ và có cơ chế hỗ trợ, thậm chí xóa nợ trong trường hợp thất bại với dự án nông nghiệp công nghệ cao.

Hơn nữa, cơ quan quản lý cần kịp thời vận dụng tinh thần nghị quyết trong việc xử lý các vụ án kinh tế và đẩy nhanh việc xử lý, đưa tài sản bị thu hồi vào phát triển kinh tế.

Doanh nhân này cho rằng, nghị quyết đã tạo ra một nền tảng vững chắc và định hướng rõ ràng cho sự phát triển của kinh tế tư nhân. Tiếp sau đó, việc thực hiện đồng bộ và hiệu quả các chính sách cùng những chương trình hành động cụ thể từ tất cả các bộ ngành và địa phương sẽ đóng vai trò rất quan trọng để thực hiện thành công nghị quyết này, để kinh tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế.

Vân Phong - Quốc Hùng