Chuyển đổi số nâng cấp cơ sở dữ liệu giáo dục ngành Công Thương

Hệ thống học liệu đổi mới mạnh mẽ trong kỷ nguyên số

Trong giai đoạn 2021-2025, các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ Công Thương ghi nhận những bước tiến quan trọng trong hiện đại hóa học liệu, chuẩn hóa nội dung và mở rộng dữ liệu phục vụ đào tạo. Đây là kết quả của quá trình chuyển đổi số diễn ra song song với việc đổi mới chương trình, phương pháp và yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh công nghiệp - công nghệ phát triển nhanh.

Các trường đã chủ động biên soạn, mua sắm và cập nhật giáo trình nhằm đáp ứng chuẩn đầu ra mới. Tổng cộng 9.302 giáo trình và tài liệu giảng dạy các loại đã được phát triển trong giai đoạn này. Trong đó, có 1.540 giáo trình mới được biên soạn bởi đội ngũ giảng viên trong nước, 1.157 giáo trình được mua hoặc chuyển giao từ các nguồn trong nước, và 1.352 giáo trình có xuất xứ từ nước ngoài thông qua chuyển giao, dịch thuật hoặc liên kết học thuật.

Hệ thống giáo trình của khối trường ngành Công Thương hướng tới ứng dụng thực tiễn. Ảnh: L.A.

Bên cạnh nguồn học liệu mới, các cơ sở đào tạo còn tiến hành chỉnh sửa, bổ sung và tái bản 5.253 giáo trình hiện hành. Việc làm mới kho học liệu theo hướng cập nhật và đồng bộ hơn thể hiện sự chủ động của các trường trong đổi mới nội dung đào tạo, đặc biệt là ở các lĩnh vực gắn với chuyển đổi số, công nghiệp chế biến - chế tạo, thương mại và logistics. Số lượng giáo trình mới tập trung nhiều ở bậc đại học (942 cuốn) và bậc cao đẳng (341 cuốn), phản ánh sự chuyển dịch nội dung đào tạo rõ nét ở hai hệ đào tạo có quy mô lớn nhất của Bộ.

Không chỉ dừng lại ở biên soạn trong nước, các trường đại học trực thuộc Bộ còn đẩy mạnh hợp tác học thuật quốc tế. Đáng chú ý, 153 giáo trình và sách tham khảo đã được xuất bản bởi các nhà xuất bản quốc tế, nâng tầm chất lượng và tính chuẩn mực của học liệu. Xu hướng này giúp gia tăng tỷ lệ học liệu cập nhật theo tiêu chuẩn toàn cầu, tạo nền tảng thuận lợi để giảng viên đổi mới phương pháp dạy và sinh viên tiếp cận tri thức hiện đại.

Cùng với sự phát triển của học liệu, công tác kiểm định chất lượng được triển khai rộng rãi. Hầu hết các cơ sở đào tạo thuộc Bộ đã hoàn thành kiểm định và đạt chuẩn chất lượng, củng cố uy tín của hệ thống. Việc thẩm định chương trình đào tạo, rà soát nội dung và duy trì chu kỳ đánh giá giúp cơ sở dữ liệu đào tạo không chỉ đầy đủ hơn mà còn chính xác, minh bạch và có giá trị tham khảo lâu dài.

Dù vậy, cần nhìn nhận rằng khối cao đẳng vẫn còn một khoảng cách nhất định trong công tác cập nhật chương trình và học liệu. Một số ngành nghề chưa kịp đổi mới, giáo trình còn thiếu tính hiện đại do hạn chế về kinh phí và nhân lực biên soạn. Điều này đặt ra yêu cầu tăng cường hỗ trợ những trường yếu hơn, bảo đảm tiến độ đổi mới đồng đều trong toàn hệ thống.

Việc chuẩn hóa và số hóa học liệu là nền tảng quan trọng để hoàn thiện cơ sở dữ liệu giáo dục của ngành Công Thương. Quá trình này không chỉ phục vụ trực tiếp cho công tác giảng dạy, mà còn nâng cao năng lực quản trị, tạo tiền đề để xây dựng hệ tri thức ngành có khả năng kết nối và chia sẻ dữ liệu một cách linh hoạt.

Chuyển đổi số và hợp tác doanh nghiệp mở rộng năng lực đào tạo

Công tác nâng cấp cơ sở dữ liệu giáo dục của ngành Công Thương không chỉ diễn ra ở nội dung học liệu mà còn thể hiện rõ trong định hướng chuyển đổi số. Đây được xem là khâu đột phá trong quản trị, giảng dạy và phát triển nguồn nhân lực.

Theo TS. Vũ Anh Hoàng, Chuyên viên chính Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công Thương), chuyển đổi số phải được các cơ sở đào tạo xác định là ưu tiên hàng đầu, với việc tích cực ứng dụng công nghệ số và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) vào các hoạt động chuyên môn.

Chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo góp phần thu hút sinh viên. Ảnh: L.A

AI đã bước đầu được đưa vào quá trình giảng dạy, hỗ trợ xây dựng học liệu, đánh giá người học và vận hành hệ thống quản lý đào tạo. Tuy nhiên, TS. Hoàng nhấn mạnh rằng việc ứng dụng AI cần đi kèm kiểm soát phù hợp nhằm đảm bảo chất lượng, tính chính xác và an toàn dữ liệu. Trong bối cảnh nguồn tri thức tăng trưởng nhanh và các công nghệ giáo dục thay đổi liên tục, sự kiểm soát này giúp cơ sở đào tạo khai thác công nghệ hiệu quả mà không ảnh hưởng tới chuẩn mực đào tạo.

Song hành với chuyển đổi số, mô hình hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trở thành động lực quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo. Bộ Công Thương đang triển khai nhiều chương trình kết nối nhằm đưa công nghệ mới và tiêu chuẩn kỹ thuật của doanh nghiệp vào trường học. Một trong những điểm sáng gần đây là chương trình hợp tác với Intel để đào tạo giảng viên về AI cho các trường đại học trực thuộc Bộ. Intel sẵn sàng đào tạo giảng viên theo đúng chuẩn năng lực kỹ thuật của doanh nghiệp, giúp đội ngũ nhà trường nắm bắt công nghệ lõi, từ đó truyền đạt lại cho sinh viên một cách hiệu quả và bài bản.

Sự hỗ trợ từ doanh nghiệp giúp cơ sở đào tạo nhanh chóng cập nhật kiến thức mới, đồng thời bổ sung dữ liệu học thuật và ứng dụng thực tiễn vào kho dữ liệu đào tạo. Điều này góp phần làm phong phú các mô-đun học tập, cải tiến phương pháp dạy và mở rộng các hướng nghiên cứu công nghệ số.

Trong bối cảnh nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực năng lượng, tự động hóa, logistics và công nghiệp bán dẫn tăng mạnh, việc phát triển dữ liệu đào tạo gắn liền với chuyển đổi số và hợp tác doanh nghiệp sẽ tiếp tục là xu hướng chủ đạo. Nếu được duy trì và mở rộng, các chương trình này sẽ giúp các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ Công Thương xây dựng hệ sinh thái học liệu số đầy đủ, hiện đại và có tính kết nối cao.

Trần Đình