Chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai: Tạo thuận lợi cho người kinh doanh nhỏ lẻ

Không nên quá hoang mang về hàng tồn kho

Theo thông tin từ Cục Thuế, chiến dịch “60 ngày cao điểm chuyển đổi mô hình từ thuế khoán sang kê khai đối với hộ kinh doanh” đã được triển khai đồng loạt trên toàn quốc với nhiều giải pháp quyết liệt: Tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ trực tiếp; thiết lập đường dây nóng 24/7; huy động sự tham gia của các hiệp hội, doanh nghiệp công nghệ, đại lý thuế trong hỗ trợ hộ kinh doanh. Từ đó tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng hộ, cá nhân kinh doanh. Nhờ vậy, đã có hơn 18.300 hộ kinh doanh nộp thuế khoán tự nguyện chuyển đổi sang phương pháp kê khai trước thời điểm 1-1-2026, hơn 3.200 hộ kinh doanh chuyển lên mô hình doanh nghiệp.

Thực tế quá trình triển khai chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai cho thấy, với những hộ kinh doanh mà chủ hộ còn trong độ tuổi lao động thì khả năng tiếp cận, sử dụng công nghệ khá nhanh chóng. Do vậy, khi được cán bộ thuế và nhân viên của các công ty cung cấp phần mềm bán hàng, xuất hóa đơn điện tử hướng dẫn đầy đủ, chi tiết thì sau vài lần thao tác, chủ hộ kinh doanh có thể thực hiện đúng. Tuy nhiên, với những chủ hộ kinh doanh lớn tuổi, hoạt động trong một số lĩnh vực về nông nghiệp, làng nghề thủ công thì gặp khá nhiều khó khăn do trước đây chỉ quen với việc ghi chép sổ tay. Việc chuyển đổi sang sử dụng công nghệ để xuất hóa đơn điện tử bán hàng, kê khai thuế, cần có thêm thời gian để những hộ kinh doanh này thích nghi.

Cán bộ ngành thuế và nhân viên Tập đoàn MISA tư vấn cho hộ kinh doanh về quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai. Ảnh: THU TRANG

Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế cho hay, ngành thuế đang đẩy mạnh truyền thông, đối thoại và tổ chức nhiều tọa đàm nhằm giúp người nộp thuế hiểu rõ quy định và chủ động thực hiện nghĩa vụ. Cùng với đó, ngành thuế sẽ phân nhóm hộ kinh doanh theo quy mô và điều kiện hoạt động, kết nối với các nhà cung cấp phần mềm kế toán, khai thuế phù hợp. Qua đó hỗ trợ quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi hơn.

Liên quan đến việc xử lý hàng tồn kho vốn là vấn đề khiến không ít hộ kinh doanh trăn trở, ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Thuế TP Hà Nội cho biết, hộ kinh doanh phải hiểu rõ về các mức doanh thu, không nên quá lo lắng. Nếu doanh thu mỗi năm dưới 500 triệu đồng, hộ kinh doanh được miễn thuế. Nếu doanh thu mỗi năm từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng, hộ kinh doanh có thể lựa chọn tính thuế thu nhập cá nhân theo 2 phương pháp. Một là tính theo thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí) nhân với thuế suất và hai là tính theo doanh thu tính thuế nhân với thuế suất. Với cách tính theo doanh thu tính thuế nhân với thuế suất, cơ quan thuế không sử dụng hóa đơn, chứng từ đầu vào làm cơ sở tính thuế. Như vậy, hộ kinh doanh thuộc nhóm có doanh thu từ 3 tỷ đồng trở xuống thì không nên quá hoang mang về hàng tồn kho.

Ngành thuế đồng hành với người nộp thuế

Trao đổi với phóng viên về những lưu ý trong quá trình chuyển đổi, TS Tô Hoài Nam, Phó chủ tịch Thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam nhận định: “Chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai là một xu thế tất yếu để bảo đảm tính minh bạch, sự công bằng và cũng tạo thuận lợi để mở rộng cơ sở thu. Thế nhưng phải được thiết kế một cách phù hợp để không gây áp lực cho các hộ kinh doanh nhỏ cũng như các làng nghề, hộ kinh doanh quen làm thủ công và thiếu kỹ năng sử dụng công nghệ. Do vậy, đầu tiên là phải xây dựng một lộ trình chuyển đổi mềm và không đột ngột, tức là phải phân nhóm từng đối tượng cụ thể, có kế hoạch làm ở từng mức độ khác nhau tùy theo quy mô, lĩnh vực, khả năng sẵn sàng chuyển đổi của đối tượng thu thuế. Không được gây xáo trộn cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, yếu thế và riêng đối với nhóm doanh thu thấp thì nên duy trì cơ chế một cách linh hoạt, không gây áp lực về hồ sơ, thủ tục.

Bên cạnh đó, ngành thuế nên áp dụng quản lý rủi ro theo mức độ. Ví dụ như những hộ kinh doanh làm ăn uy tín, ổn định thì sẽ ít kiểm tra, thậm chí không cần kiểm tra nếu không thấy có dấu hiệu nghi ngờ vi phạm thuế. Chỉ tập trung kiểm tra những hộ kinh doanh nghi vấn làm ăn không nghiêm túc, thường xuyên chây ì không đóng thuế, trốn thuế. Như vậy thì mới thể hiện được cam kết là ngành thuế đồng hành với người nộp thuế, cũng như không gây áp lực hành chính cho các hộ kinh doanh chân chính”, TS Tô Hoài Nam nhấn mạnh.

Nhằm hỗ trợ các hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, các công ty cung cấp phần mềm bán hàng, xuất hóa đơn điện tử đã có nhiều hoạt động tư vấn, cung cấp các gói dịch vụ ưu đãi, hỗ trợ người dùng. Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, ông Đỗ Tuấn Anh, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ KiotViet cho rằng, khả năng tiếp cận công nghệ của hộ kinh doanh phụ thuộc nhiều vào độ tuổi, ngành nghề và môi trường kinh doanh. Do đó, sự thấu hiểu và đồng hành trong từng giai đoạn chuyển đổi là yếu tố then chốt để chuyển đổi số thành công. Các giải pháp cần được triển khai theo lộ trình, giải quyết từng bài toán cụ thể, từ khảo sát ban đầu đến hỗ trợ vận hành sau chuyển đổi.

Theo quy định mới, hộ kinh doanh có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm được miễn nộp thuế nhưng vẫn phải kê khai doanh thu. Trước yêu cầu này, Tập đoàn MISA triển khai chương trình miễn phí trọn đời phần mềm bán hàng, khai thuế trên điện thoại, giúp hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuận lợi hơn. Việc miễn phí trọn đời các phần mềm này được Tập đoàn MISA xác định là một cam kết đồng hành lâu dài với cộng đồng hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, nhằm góp phần tạo nền tảng cho hoạt động kinh doanh tuân thủ pháp luật và phát triển bền vững.

Có thể nói, việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế không nhằm gây khó khăn mà là bước đệm để hộ kinh doanh phát triển minh bạch, công bằng và bền vững hơn. Để quá trình chuyển đổi diễn ra thành công, đòi hỏi sự nỗ lực của ngành thuế trong công tác tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện sát sao và sự chung tay hưởng ứng tích cực từ cộng đồng hộ kinh doanh. Quá trình chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai cần được thực hiện theo hướng thuận lợi, đơn giản và minh bạch để phù hợp với năng lực của các hộ kinh doanh nói chung và người kinh doanh nhỏ lẻ nói riêng/.