Chuyện gì đang xảy ra với ông Trump

Bữa tối ngày 2/8 tại nhà của Howard Lutnick - giám đốc điều hành Cantor Fitzgerald - ở Bridgehampton, New York là một sự kiện quan trọng. Trong 130 khách mời, có một số nhà tài trợ giàu có nhất ủng hộ ông Donald Trump.

Trước câu hỏi bày tỏ lo ngại về cuộc bầu cử sắp tới, ông Trump tuyên bố: “Chúng ta phải ngăn chặn cuộc bầu cử bị đánh cắp”. Cựu tổng thống một lần nữa khơi lại những tuyên bố sai sự thật về cuộc bầu cử năm 2020, bất chấp việc các cố vấn thúc giục ông từ bỏ quan điểm này vì nó không giúp tiếp cận các cử tri dao động.

Một số người cũng hỏi về chiến lược đối phó đảng Dân chủ và tầm nhìn tích cực của ông Trump với nước Mỹ, hy vọng sẽ nhận được một câu trả lời thỏa đáng. Tuy nhiên, ông Trump không đưa ra câu trả lời nào. Thay vào đó, ông chỉ trích bà Kamala Harris trên mọi phương diện, sau đó nói thêm: “Tôi là chính mình”.

Buổi gây quỹ này diễn ra trong bối cảnh cựu tổng thống đang lúng túng tìm hướng đi khi Tổng thống Joe Biden rút khỏi cuộc đua 3 tuần trước. Các đồng minh thân cận của ông Trump mô tả đây là giai đoạn khó khăn nhất trong chiến dịch, và cũng có thể là giai đoạn tồi tệ nhất kể từ năm 2022, khi ông kêu gọi đình chỉ Hiến pháp Mỹ hay ăn tối với một người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng và một người bài Do thái tại dinh thự Mar-a-Lago.

Suốt 3 tuần nay, ông Trump mắc nhiều sai lầm, chật vật để đưa ra một lập luận hiệu quả và nhất quán nhằm chống lại ứng viên mới của đảng Dân chủ.

Trước đó, ông cảm thấy thoải mái khi đối thủ là một đương kim tổng thống 81 tuổi. Bỗng nhiên, một phụ nữ da đen trẻ hơn gần 20 tuổi - người đã tạo nên lịch sử và thu hút đám đông phấn khích - xuất hiện, khiến ông mất phương hướng. Ông Trump không còn trong tâm thế hiên ngang như khi bước vào đêm đầu tiên của Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa hôm 15/7, dưới sự hò reo của hàng nghìn người.

New York Times đã trò chuyện với hàng chục người giấu tên, thân cận với ông Trump để tìm hiểu về những gì cựu tổng thống đã trải qua suốt 3 tuần qua.

Tính tình nóng nảy

Tại bữa tối hôm 2/8, ông Trump nói với các nhà tài trợ rằng các phương tiện truyền thông đang lan truyền thông tin thiếu chính xác khi cho rằng ông “dịu bớt” kể từ vụ ám sát hụt. “Tôi không tốt bụng hơn tí nào đâu”, ông nói.

Cựu tổng thống nói mình cảm thấy “giận dữ”, vì “họ” - ám chỉ đảng Dân chủ - muốn tìm cách cho ông phá sản, rồi sau đó muốn giết ông.

Quả thật, suốt mấy tuần qua, tâm trạng của ông Trump không mấy dễ chịu. Tính cách dễ nổi nóng khiến ông dễ bị ảnh hưởng, ngay cả bởi những đồng minh thân cận.

Ông Trump tại Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa hồi tháng 7. Ảnh: New York Times.

Hôm 25/7, ông Trump đã khiến Miriam Adelson - một trong những nhà tài trợ giàu có nhất - bất ngờ, khi để trợ lý gửi một loạt tin nhắn bực tức tới bà Adelson dưới tên mình. Chỉ một tuần trước đó, ông Trump và bà Adelson đã có một cuộc gặp mặt tốt đẹp.

Vào thời điểm đó, Preserve America - siêu ủy ban hành động chính trị (PAC) của bà Adelson - chi gần 18 triệu USD cho một tuần quảng cáo tại ba bang chiến địa. Các tin nhắn phàn nàn những người đứng đầu Preserve America là “RINO” - ý muốn nói họ chỉ ủng hộ đảng Cộng hòa trên danh nghĩa nhưng không thật sự trung thành với đảng, và người chồng quá cố của bà Adelson sẽ không bao giờ dung thứ cho điều đó.

Sự việc này được cho là do ông Ike Perlmutter - một nhà tài trợ lớn khác của ông Trump và cựu chủ tịch Marvel Entertainment - xúi giục. Ông Perlmutter muốn bà Adelson góp tiền vào một siêu PAC khác mà ông ủng hộ, nhưng không thành công. Vụ việc làm dấy lên lo ngại bà Adelson sẽ không còn ủng hộ ông Trump nhiều như trước.

Trong 2 tuần qua, các nhà tài trợ cũng phàn nàn về “phó tướng” JD Vance của ông Trump, sau khi phát ngôn về nước Mỹ do “những người phụ nữ nuôi mèo không con” lãnh đạo bị đào lại. Cựu tổng thống ngay lập tức bác bỏ đề xuất thay thế ông Vance từ các nhà tài trợ. Tuy nhiên, ông Trump cũng hỏi riêng các cố vấn liệu họ có biết về phát ngôn của ông Vance trước đó không.

Ông Trump cũng không tỏ ra mất lòng tin ở “phó tướng” mà đưa ra lời khuyên đơn giản: Hãy tấn công. Cựu tổng thống hài lòng khi ông Vance công kích đối thủ và mô tả thượng nghị sĩ này là một “vận động viên” chính trị vĩ đại.

Không còn là tâm điểm truyền thông duy nhất

Lần đầu tiên trong cuộc đời chính trị, ông Trump bị đối thủ vượt mặt trên mặt trận “truyền thông lan truyền” (earned media). Đáng chú ý hơn nữa, phạm vi đưa tin về bà Harris hầu như là tích cực.

Ông Trump dường như muốn thay đổi tình thế này. Trên Truth Social, ông nói ông Biden “hối hận” vì đã bỏ cuộc và muốn “hủy” quyết định đó. Nhiều lần, cựu tổng thống cho rằng đảng Dân chủ đã đối xử tệ với ông Biden, phàn nàn vì mình phải bắt đầu lại cuộc đua một cách bất công, và tức giận vì lãng phí thời gian, năng lượng và tiền bạc đấu lại ông Biden nhưng rồi đối mặt với một ứng viên mới khi chỉ còn 100 ngày nữa là tới bầu cử.

Ông Trump khẳng định đảng Dân chủ đang tìm cách “đánh cắp” cuộc bầu cử một lần nữa, khi so sánh việc đổi ứng viên với việc cơ quan lập pháp tiểu bang thay đổi quy tắc bỏ phiếu vào năm 2020 vì đại dịch Covid-19. Cựu tổng thống cũng dồn dập hỏi các cố vấn về việc liệu bà Harris có thể duy trì đà tiến không hay các cuộc thăm dò mới có kết quả như thế nào.

Tony Fabrizio - Giám đốc phụ trách thăm dò chiến dịch của ông Trump - nhấn mạnh về cơ bản, cuộc đua không có gì thay đổi. Một khi cử tri hiểu về quan điểm của bà Harris và vai trò của bà trong các chính sách không được lòng dân của ông Biden, đặc biệt là nhập cư, họ sẽ không ủng hộ bà nữa.

Ông Fabrizio dự đoán “trăng mật” của bà Harris sẽ kéo dài thêm 2-3 tuần nữa, tới Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ, và sau đó số phiếu thăm dò sẽ chuyển hướng.

Lần đầu tiên trong cuộc đời chính trị của ông Trump, đối thủ nhận được sự chú ý liên tục của truyền thông nhiều hơn cựu tổng thống. Ảnh: New York Times.

Chiến lược còn bỏ ngỏ

Chiến dịch của ông Trump vẫn đang bối rối, không biết nên dùng thông điệp và chiến lược, thậm chí là biệt danh nào, để đối diện bà Harris. Hầu hết cố vấn hàng đầu cho rằng chiến dịch nên tập trung vào kinh tế, nhập cư và tội phạm - những khía cạnh thế mạnh của ông Trump, đồng thời mô tả bà Harris là người thường xuyên thay đổi lập trường.

Kellyanne Conway - quản lý chiến dịch tranh cử năm 2016 - gần đây khuyên ông Trump hãy bám vào sự tương phản về chính sách, thay vì công kích cá nhân, và coi bà Harris như một đối thủ đáng gờm.

Tuy nhiên, cựu tổng thống đã không lắng nghe lời khuyên đó. Tại cuộc họp báo hôm 8/8 ở Florida, ông Trump một lần nữa chỉ trích tài năng của bà Harris và nói bà “thiếu tôn trọng” với di sản người da đen và Ấn Độ.

Dẫu vậy, dù phàn nàn về tình thế mình phải đối mặt, không có dấu hiệu nào cho thấy ông Trump sẽ có sự thay đổi nào trong bộ máy nhân sự. Ông bày tỏ sự tin tưởng và nói mình “hài lòng” với các cố vấn và nhân sự hiện tại trong chiến dịch.

Trước đó, vào những năm bầu cử, mùa hè luôn là mùa đầy thách thức với ông Trump. Vào tháng 6 và tháng 8/2016, ông Trump đã thay thế ban lãnh đạo chiến dịch tranh cử. Vào tháng 7/2020, ông sa thải người quản lý chiến dịch.

Tuy nhiên, hành động của ông Trump vẫn là một trong những yếu tố khó lường nhất trong chiến dịch năm 2024. Sau nhiều năm chỉ tham gia vài mít tinh mỗi tháng và chơi golf thường xuyên, trong khi ông Biden tổ chức rất ít sự kiện, giờ đây ông Trump đối đầu với một ứng viên khác đang vận động chính trị tích cực hơn ông.

Dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy ông Trump đang gặp thách thức là việc ông đột ngột tuyên bố sẽ chỉ tranh luận với bà Harris trên Fox News - một kênh thân với đảng Cộng hòa và hủy sự kiện được lên lịch trước đó với ABC News. Vì ông Trump vốn là người tự tin vào khả năng dẫn dắt các cuộc thảo luận công khai theo cách có lợi cho mình, động thái này bị nhiều người chế giễu, cho rằng ông sợ đối đầu với bà Harris.

Vào ngày 8/8, ông lại đảo ngược quyết ngược, tuyên bố sẽ xuất hiện trên ABC News và đề xuất thêm 2 cuộc tranh luận khác.

Phương Linh