Chuyên gia: Ngành du lịch và khách sạn 'vật lộn' với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng lao động có tay nghề

Tại phiên họp Hội nghị Chính phủ với các địa phương đầu tiên sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp ngày 3/7, Thủ tướng đã đánh giá du lịch là một trong 10 điểm sáng nổi bật trong 6 tháng đầu năm 2025.

Số liệu từ Cục Thống kê cho thấy, trong nửa đầu năm nay, lượng khách quốc tế đạt 10,5 triệu lượt (tăng 20,7% so với cùng kỳ năm ngoái), du lịch nội địa cũng tăng mạnh.

Đáng chú ý, theo Hàn thử biểu (World Tourism Barometer) của Tổ chức du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) số ra tháng 5/2025 của Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) cũng đã chỉ ra, Việt Nam có mức tăng trưởng khách quốc tế cao thứ sáu thế giới và cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong quý I năm 2025, đứng trước Nhật Bản.

Trong quý I/2025, Việt Nam dẫn đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương về tăng trưởng lượng khách quốc tế đến (tăng 30% so với quý I/2024) và đứng thứ 2 về phục hồi lượng khách quốc tế đến (tăng 34% so với quý I/2019).

Theo các chuyên gia, ngành du lịch Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID. Năm 2024, Việt Nam đón hơn 17,5 triệu lượt khách quốc tế, tăng 39,5% so với năm 2023 và đạt 97,6% so với mức trước đại dịch.

Không chỉ tăng trưởng ấn tượng, Việt Nam cũng đón đầu xu hướng mới trong ngành du lịch và khách sạn khi lĩnh vực sự kiện và giải trí bùng nổ trong hai năm qua, góp phần thúc đẩy doanh thu cho các khách sạn, nhà hàng và doanh nghiệp địa phương. Chỉ tính riêng năm 2024 đã có hơn 50 sự kiện âm nhạc lớn được tổ chức trên toàn quốc, thu hút tới 40.000 người tham dự cho mỗi sự kiện. Các buổi concert đình đám của Anh trai vượt ngàn chông gai, Anh trai “say hi” hay của nghệ sĩ Hà Anh Tuấn đã tạo ra doanh thu hàng trăm tỷ đồng.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp dịch vụ khách sạn đa quốc gia đang mang đến Việt Nam nhiều công nghệ mới, như robot, AI và phân tích dự đoán để nâng cao chất lượng dịch vụ và hỗ trợ ra quyết định.

Đáng nói, mặc dù có nhiều hướng tăng trưởng mới như trên, ngành du lịch và khách sạn vẫn đang vật lộn với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng lao động có tay nghề.

“Số lượng nhà cung cấp dịch vụ tại Việt Nam thấp hơn nhiều so với quy mô hoạt động du lịch đang phát triển mạnh. Sự chênh lệch này có thể khiến chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng bị giảm sút”, TS. Daisy Kanagasapapathy, Phó chủ nhiệm bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định.

Tiến sĩ Kanagasapapathy phân tích, khả năng thu hút nhân lực của ngành du lịch bắt đầu giảm khi đại dịch COVID-19 bùng phát, khiến nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm rời bỏ ngành và không quay lại. Mặc dù ngành đã phát triển mạnh mẽ trở lại gần đây, nhiều người đã chọn rời khỏi ngành vĩnh viễn và tập trung vào những công việc giúp họ vượt qua đại dịch. Hiện tượng này đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực và chuyên môn hiện nay. Cùng với đó, hệ thống giáo dục du lịch tại Việt Nam được đánh giá còn quá lý thuyết và rời rạc.

Theo chuyên gia, ngành này cần phải nhanh chóng chuyển đổi để nắm bắt cơ hội và đối phó với những thách thức phía trước.

“Việt Nam không thể trông chờ vào các bộ ngành riêng lẻ để giải quyết những vấn đề này. Cần phải có một cách tiếp cận toàn diện để huy động tất cả các bên liên quan tập trung nhiều hơn vào du lịch”, TS. Kanagasapapathy nhận định.

TS. Daisy Kanagasapapathy (trái) và TS. Justin Matthew Pang (phải).

Việc sắp xếp, tinh gọn các cơ quan chính phủ trong giai đoạn vừa qua là ví dụ cho thấy Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh hiệu quả cao hơn.

Các chuyên gia Đại học RMIT hy vọng động lực này sẽ tiếp tục được phát huy tại các cơ quan chủ chốt như Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nhằm thúc đẩy cách tiếp cận thống nhất, tích hợp và linh động hơn đối với công tác phát triển nguồn nhân lực và thu về lợi thế kinh tế từ quy mô.

Theo TS. Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn RMIT Việt Nam, ủng hộ việc đánh giá lại và cải tổ chương trình giảng dạy tại các cơ sở đào tạo về dịch vụ nhà hàng - khách sạn.

“Nhiều chương trình đào tạo hiện có tại Việt Nam vẫn còn theo khuôn mẫu cũ. Chúng ta cần các chuyên ngành học mới và môn học sát với thực tế ngành như Quản lý doanh thu, Quản lý tài sản, Quản lý hàng xa xỉ, Quản lý sức khỏe và thậm chí là Quản lý công viên giải trí/điểm tham quan”, ông cho biết.

Chuyên gia này cũng cho rằng cần phải có sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các doanh nghiệp và cơ sở giáo dục đào tạo về du lịch và khách sạn.

“Với các khoản đầu tư phù hợp vào các lĩnh vực mới nổi trong ngành du lịch, kết hợp với cải cách chương trình giáo dục và hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp, Việt Nam có thể biến những thách thức hiện tại thành lợi thế cạnh tranh lâu dài”, chuyên gia kỳ vọng.

Đỗ Kiều