Chuyên gia Tô Thụy Diễm Quyên: 'Xây dựng môi trường giao tiếp mở để thành viên trong gia đình thấu hiểu nhau hơn'

Chuyên gia Tô Thụy Diễm Quyên cho rằng, điều quan trọng là cần phải tìm ra sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình, cũng như xây dựng môi trường giao tiếp mở. (Ảnh: NVCC)

Gia đình Việt Nam thời hiện đại đang gặp những thách thức gì trong việc kết nối giữa các thành viên, thưa bà?

Gia đình Việt Nam thời hiện đại đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc kết nối giữa các thành viên. Một trong những thách thức lớn nhất là sự thiếu hụt thời gian dành cho gia đình do công việc và học tập. Nhịp sống hiện đại yêu cầu mọi người phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến việc thiếu thời gian để giao tiếp và chia sẻ với nhau. Điều này làm suy giảm mối quan hệ gia đình và tạo ra khoảng cách giữa các thành viên.

Bên cạnh đó, sự ảnh hưởng của công nghệ và mạng xã hội cũng làm giảm chất lượng của các cuộc trò chuyện mặt đối mặt, làm mất đi sự gắn kết tự nhiên và cảm xúc.

Có kinh nghiệm quốc tế gì trong việc xây dựng gia đình mà bà muốn chia sẻ?

Một kinh nghiệm quốc tế đáng học hỏi là mô hình gia đình của các nước Bắc Âu, nơi mà sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình được đặt lên hàng đầu. Các nước như Thụy Điển, Na Uy, và Đan Mạch có những chính sách hỗ trợ gia đình rất tốt, chẳng hạn như chế độ nghỉ phép thai sản và thai sản cho cả cha và mẹ, thời gian làm việc linh hoạt và sự hỗ trợ về giáo dục, y tế.

Những chính sách này giúp các thành viên gia đình có nhiều thời gian hơn để ở bên nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và duy trì mối quan hệ gia đình bền vững.

Nhịp sống hiện đại cùng với việc tôn trọng quyền riêng tư giữa các cá nhân, nhiều người chỉ nỗ lực cho con có một cuộc sống vật chất đủ đầy. Đây có phải là lý do khiến cho khoảng cách gia đình bị "doãng" hiện nay?

Đúng vậy, nhịp sống hiện đại cùng với việc tôn trọng quyền riêng tư và sự chú trọng vào cuộc sống vật chất có thể là một trong những lý do khiến gia đình bị “đứt gãy”, các thành viên thiếu sự gắn kết, chia sẻ. Khi mọi người quá bận rộn với công việc và các hoạt động cá nhân, họ dễ dàng bỏ qua thời gian dành cho gia đình.

“Nhiên liệu” để xây đắp hạnh phúc gia đình chính là sự giao tiếp, sự thấu hiểu và chia sẻ. Giao tiếp là chìa khóa để các thành viên hiểu rõ cảm xúc, suy nghĩ và nhu cầu của nhau.

Bên cạnh đó, việc chỉ tập trung vào việc cung cấp cuộc sống vật chất đủ đầy mà không chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ tình cảm và giao tiếp hiệu quả có thể dẫn đến sự xa cách và thiếu sự gắn kết giữa các thành viên gia đình. Điều quan trọng là cần phải tìm ra sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình, cũng như xây dựng môi trường giao tiếp mở và thân thiện trong gia đình.

Với sự lên ngôi của công nghệ, dường như cha mẹ - con cái đang bị mất kết nối do tác động của công nghệ và Internet. Có cách gì để mọi người thấu hiểu nhau hơn không, thưa bà?

Để khắc phục vấn đề này, việc tạo ra những khoảnh khắc không công nghệ trong gia đình là rất quan trọng. Các gia đình nên có những khoảng thời gian không sử dụng điện thoại, máy tính hay ti vi để tập trung vào việc trò chuyện và chia sẻ với nhau. Việc tổ chức các hoạt động gia đình như cùng nhau nấu ăn, chơi trò chơi, hay tham gia các hoạt động ngoài trời cũng là cách tốt để tăng cường mối quan hệ giữa các thành viên.

Ngoài ra, việc thiết lập các quy tắc về sử dụng công nghệ trong gia đình và khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động giao tiếp trực tiếp sẽ giúp cải thiện sự kết nối và hiểu biết lẫn nhau.

Sự xuất hiện của các mô hình gia đình phi truyền thống đã và đang đặt ra nhiều vấn đề, đặc biệt là về văn hóa ứng xử. (Nguồn: hanoimoi)

Dưới góc nhìn của một chuyên gia giáo dục, theo bà “nhiên liệu” nào để xây đắp hạnh phúc gia đình?

“Nhiên liệu” để xây đắp hạnh phúc gia đình chính là sự giao tiếp, sự thấu hiểu và chia sẻ. Giao tiếp là chìa khóa để các thành viên hiểu rõ cảm xúc, suy nghĩ và nhu cầu của nhau. Việc thiết lập các buổi họp gia đình định kỳ để thảo luận về các vấn đề và kế hoạch chung sẽ giúp mọi người cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng. Sự thấu hiểu và chia sẻ là yếu tố quan trọng để tạo nên môi trường gia đình ấm cúng và gắn kết.

Chuyên gia giáo dục Tô Thụy Diễm Quyên là nhà sáng lập, Giám đốc điều hành InnEdu, 1 trong 20 phụ nữ truyền cảm hứng năm 2021 do Forbes Việt Nam bình chọn. Bà làm việc trong lĩnh vực giáo dục 30 năm ở cả ba vai trò giáo viên, chuyên viên đào tạo và chủ doanh nghiệp giáo dục InnEdu, chuyên về STEAM.

Chuyên gia Diễm Quyên đồng thời là giảng viên của các chương trình về đổi mới sáng tạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giám khảo các cuộc thi giáo viên sáng tạo cấp địa phương và quốc gia. Bà từng đào tạo và tập huấn cho hơn 100 nghìn lượt lãnh đạo giáo dục và giáo viên tại hơn 40 tỉnh, thành về các kỹ năng liên quan đến STEAM, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, các phương pháp dạy học sáng tạo và tạo động lực tích cực cho học sinh.

Năm 2014, bà tham gia Diễn đàn Giáo dục toàn cầu tại Tây Ban Nha, cũng là người Việt Nam đầu tiên được Microsoft công nhận là chuyên gia giáo dục sáng tạo (Microsoft Innovative Educator Expert Fellow). Tháng 10/2020, InnEdu do bà sáng lập trở thành đối tác đào tạo toàn cầu đầu tiên của Microsoft tại Việt Nam. Trong diễn đàn giáo viên sáng tạo toàn cầu tại Mỹ 2015, bà là một trong 18 giám khảo và là người châu Á duy nhất...

Vậy làm sao để rút ngắn khoảng cách giữa các thành viên khi mà kinh tế thị trường và lối sống thực dụng làm nảy sinh nhiều vấn đề trong văn hóa ứng xử gia đình?

Để rút ngắn khoảng cách giữa các thành viên, việc tạo ra những cơ hội để mọi người cùng nhau trải nghiệm và học hỏi là rất quan trọng. Các hoạt động như du lịch, tham gia các dự án cộng đồng, hoặc các khóa học kỹ năng mềm có thể giúp gia đình hiểu và hỗ trợ nhau tốt hơn. Việc khuyến khích sự tham gia của mọi thành viên trong các quyết định gia đình cũng giúp mọi người cảm thấy có trách nhiệm và gắn kết hơn.

Một nghiên cứu khoa học của Đại học Harvard để trả lời cho câu hỏi “Điều gì khiến con người trở nên mạnh khỏe và sống hạnh phúc?”. Nghiên cứu này là một trong những nghiên cứu dài nhất về sự phát triển và hạnh phúc của con người. Bắt đầu từ năm 1938, nghiên cứu đã theo dõi cuộc sống của 724 người đàn ông trong hơn 80 năm, nhằm xác định các yếu tố góp phần vào một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh.

Kết luận cuối cùng không phải ở danh vọng hay tiền tài mà đó là “sự kết nối”. Nghĩa là, nếu có những mối quan hệ gắn kết và đầy sự tin tưởng, bạn sẽ có sức khỏe tốt và hạnh phúc. Vì thế, hãy tìm cách gắn kết mối quan hệ gia đình bạn thật tốt đẹp và tích cực để chính bạn được thụ hưởng môi trường hạnh phúc ấy.

Xin trân trọng cảm ơn bà!

Ngày 20/9/1993, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã quyết định lấy ngày 15/5 hàng năm để kỷ niệm Ngày quốc tế Gia đình. Đây là dịp để nâng cao nhận thức về các vấn đề liên quan đến gia đình và các tiến trình xã hội, kinh tế và nhân khẩu học ảnh hưởng đến gia đình.

Hùng Thoa