Chuyên gia Ukraine thừa nhận tiêm kích F-16 'không có cửa thắng' trước Su-35 của Nga

Mối lo ngại của Ukraine

Bình luận của ông Yuriy Ignat đã nhanh chóng được lan truyền trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội, làm dấy lên câu hỏi về khả năng của máy bay chiến đấu F-16 hiện đang nằm trong tay Kiev. Điều này diễn ra vào thời điểm quan trọng của cuộc chiến giữa Ukraine và Nga, khi ưu thế trên không vẫn là yếu tố then chốt, đồng thời làm nổi bật những thách thức mà Ukraine phải đối mặt khi tích hợp máy bay phương Tây vào chiến lược quân sự của họ.

Tiêm kích F-16. Ảnh: Reuters

Quan điểm của ông Ignat bắt nguồn từ kinh nghiệm phục vụ lâu năm trong lực lượng không quân Ukraine. Ông nhấn mạnh rằng, những tiêm kích F-16 mà Mỹ và châu Âu chuyển giao cho Ukraine đều là phiên bản cũ, thiếu công nghệ tiên tiến cần thiết vì thế khó sánh ngang với Su-35 – máy bay chiến đấu của Nga nổi tiếng với tính cơ động và vũ khí hiện đại. Theo ông Ignat, việc thua kém khiến các phi công Ukraine gặp bất lợi trong các cuộc giao chiến trực tiếp trên không.

Ông Ignat cho rằng, những máy bay chiến đấu mà phương Tây cung cấp, mặc dù là sự bổ sung đáng kể cho kho vũ khí của Ukraine, nhưng vẫn chưa đáp ứng được những yêu cầu cần thiết để làm giảm ưu thế trên không của Nga.

Bình luận của ông Ignat phản ánh mối quan ngại rộng hơn trong nội bộ Ukraine về tốc độ và chất lượng viện trợ quân sự từ các đối tác, đặc biệt là khi cuộc xung đột bước sang năm thứ ba mà chưa thấy hồi kết.

Quá trình tiếp nhận máy bay F-16 của Ukraine tương đối chậm chạp, diễn ra sau nhiều tháng đàm phán và vấp phải một loạt rào cản về hậu cần. Đến đầu năm 2025, quốc gia này mới chỉ nhận số lượng ít ỏi từ các đối tác phương Tây, trong đó có Hà Lan, Đan Mạch. Mỹ đóng vai trò lớn trong việc giúp Ukraine đào tạo phi công lái máy bay F-16 và cung cấp hỗ trợ về hậu cần.

Một số báo cáo cho biết, đến thời điểm hiện tại, Ukraine mới chỉ tiếp nhận 20 máy bay F-16. Kiev hy vọng sẽ được chuyển giao nhiều hơn nữa, có khả năng lên tới 80 chiếc trong thời gian tới. Tuy nhiên, con số này phụ thuộc vào thiện chí của các nước NATO và thời gian chuẩn bị để đưa chúng vào chiến đấu.

Việc tiếp nhận tiêm kích F-16 ban đầu được ca ngợi là một bước ngoặt, một biểu tượng cho cam kết của phương Tây đối với việc phòng thủ của Ukraine. Tuy nhiên, nhận xét của ông Ignat nhấn mạnh một thực tế mà Kiev phải đối mặt: chiến đấu cơ mà họ nhận được thường đi kèm với những hạn chế.

So sánh năng lực của Su-35 và F-16

Nhiều máy bay F-16 là các phiên bản rất cũ, đã ngừng phục vụ tại các quốc gia tài trợ và được tân trang lại để sử dụng ở Ukraine. Mặc dù vẫn hoạt động, nhưng chúng thiếu sự nâng cấp cần thiết, khác hoàn toàn so với những phiên bản mới do lực lượng không quân NATO vận hành ngày nay.

Ukraine từng cho biết cần ít nhất 128 máy bay chiến đấu để hiện đại hóa hoàn toàn phi đội của nước này. Mục tiêu này được cho là khá xa vời khi xét đến số lượng máy bay được bàn giao ở thời điểm hiện tại. Hiện tại, chiến lược của Kiev là tận dụng tối đa những gì có sẵn.

Trong khi đó, Nga khá tự tin vào khả năng của chiến đấu cơ Su-35 đối phó với tiêm kích F-16. Từ năm 2023, khi các cuộc đàm phán về việc cung cấp máy bay chiến đấu của phương Tây cho Ukraine được tiến hành, các nhà phân tích quân sự và phương tiện truyền thông Nga đã bày tỏ sự lạc quan về tính ưu việt của Su-35.

Su-35, một trong những trụ cột của lực lượng không quân Nga, là máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư với nhiều cải tiến mới nhằm gia tăng khả năng cơ động và hỏa lực. Các nhà bình luận Nga cho rằng, sự kết hợp giữa hệ thống radar tiên tiến, tên lửa tầm xa và động cơ vectơ lực đẩy đã giúp tiêm kích này nó vượt trội hơn so với nhiều đối thủ phương Tây trong các cuộc không chiến.

Các quan chức Nga cũng nhấn mạnh đến kinh nghiệm chiến đấu mà lực lượng không quân nước này có được sau nhiều năm hoạt động ở Syria và hiện tại là ở Ukraine. Su-35 là một yếu tố chủ chốt trong "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga, được sử dụng để tấn công các mục tiêu trên bộ và khẳng định ưu thế trên không của nước này.

Giới chuyên gia Nga cho rằng, ngay cả khi sở hữu F-16, Ukraine sẽ phải nỗ lực rất nhiều để thách thức ưu thế của Nga, do sự chênh lệch trong đào tạo phi công và số lượng máy bay mà Moscow có thể triển khai. Lập luận này cho thấy sự tin tưởng vững chãi vào năng lực của Su-35.

Vậy Ukraine thực sự đang sử dụng F-16 của họ như thế nào? Kể từ khi tiếp nhận những chiếc F-16 đầu tiên vào năm 2024, Ukraine chủ yếu sử dụng chúng cho nhiệm vụ phòng thủ, chẳng hạn như đánh chặn máy bay không người lái và tên lửa hành trình của Nga.

Vào tháng 1/2025, một phi công F-16 của Ukraine thông báo đã bắn hạ 6 tên lửa hành trình trong một lần xuất kích. Điều này cho thấy tiềm năng của F-16 trong việc chống lại một số mối đe dọa nhất định. Tuy nhiên, vai trò của chúng trong cuộc không chiến trực tiếp trên không có vẻ hạn chế. Theo giới phân tích, Ukraine dường như muốn tránh các cuộc đối đầu trực tiếp giữa F-16 và Su-35, có thể là do lo ngại những rủi ro liên quan. Kiev được cho là triển khai F-16 một cách thận trọng, thường là phía sau tuyến đầu để bảo vệ các thành phố và cơ sở hạ tầng khỏi các cuộc tấn công bằng tên lửa.

Một trong những hạn chế lớn nhất đối với tiêm kích F-16 của Ukraine là thiếu vũ khí tiên tiến. Những chiếc F-16 được chuyển giao cho Ukraine trang bị các hệ thống tên lửa như AIM-9 Sidewinder và AIM-120 AMRAAM, nhưng đều là phiên bản vũ vì thế khó mở rộng phạm vi chiến đấu hoặc tăng cường độ chính xác.

Nếu không có tên lửa tầm xa, các phi công F-16 của Ukraine phải tiếp cận mục tiêu ở khoảng cách gần, Ngoài ra, hệ thống radar và tác chiến điện tử của chiến đấu cơ này có thể không sánh được với những trang thiết bị tinh vi của Su-35.

Việc đào tạo phi công cũng là vấn đề đáng chú ý. Dù các phi công Ukraine đã trải qua các chương trình chuyên sâu tại Mỹ và Châu Âu nhưng họ vẫn phải học cách thích nghi với phương tiện khác biệt so với máy bay chiến đấu MiG và Sukhoi thời Liên Xô mà họ đã lái trong nhiều thập kỷ.

Các nhà phân tích của BulgarianMilitary cho rằng, các máy bay F-16 của Ukraine đang phải đảm nhận nhiều vai trò như phòng không, hỗ trợ mặt đất và đôi khi tấn công với rất ít sự yểm trợ.

Theo BulgarianMilitary, khi so sánh F-16 của Ukraine và Su-35 của Nga, có thể thấy sự khác biệt rõ ràng. Su-35, được đưa vào biên chế từ đầu những năm 2000 và đã trải qua nhiều lần nâng cấp. Chiến đấu cơ này có tốc độ tối đa khoảng 2.400 km/h, bán kính chiến đấu hơn 1.500 km, sử dụng radar Irbis-E có thể theo dõi nhiều mục tiêu ở tầm xa. Kho vũ khí của tiêm kích này khá đa dạng, trong đó có tên lửa R-77, có khả năng tấn công máy bay cách xa gần 100km.

Su-35 có khả năng cơ động ưu việt, nhờ sở dụng động cơ đẩy vectơ 3 chiều, cho phép nó thực hiện các vòng quay hẹp và dễ dàng tránh các mối đe dọa. Ngược lại, tiêm kích F-16 của Ukraine, có thể là các biến thể A/B hoặc C/D từ đầu những năm 1980 hoặc 1990, có tốc độ thấp hơn và hệ thống radar kém tiên tiến. Dù có khả năng cơ động, nhưng F-16 khó có thể thực hiện các động tác nhào lộn như Su-35, trong khi mang vũ khí có tầm bắn hạn chế, khiến phi công dễ rơi vào thế bị động trong các cuộc không chiến một chọi một.

Ưu thế của Su-35 không chỉ là về mặt kỹ thuật; mà còn là về mặt số lượng. Ước tính, Nga đang vận hành hơn 100 tiêm kích này. Trong khi đó số lượng F-16 mà Ukraine sở hữu khá ít ỏi. Sự chênh lệch này có thể khiến các phi công Ukraine phải đối mặt với nhiều đối thủ cùng một lúc.

Cuối cùng, Nga được cho là có lợi thế trong hoạt động bảo dưỡng và hậu cần do có chuỗi cung ứng trong nước về phụ tùng và sửa chữa. Trái lại, Ukraine phải phụ thuộc vào sự hỗ trợ của nước đối tác. Sự kết hợp giữa các yếu tố trên tạo ra thách thức lớn cho Ukraine khi đối phó với tiêm kích Su-35 của Nga.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Bulgaria Military