Chuyện kể bên đồi Giang
Ngày 1/9/1954, tại đồi Giang, xóm Thắng Lợi, xã La Bằng, tỉnh Thái Nguyên, Đại Sứ Trung Quốc La Quý Ba đã trình Quốc thư lên Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đã hơn bẩy mươi năm, nhưng sự kiện còn tươi mới, đầy ắp niềm tự hào trong lòng người Thái Nguyên.
Du khách tham quan gian trưng bày các hình ảnh, tư liệu Bác Hồ tiếp Đại sứ Trung Quốc trình Quốc thư với Chính phủ Việt Nam.
Thời gian trôi nhanh như “bóng câu qua cửa”, khu đồi Giang được Bác Hồ, Chính phủ lựa chọn, và trở thành nơi chứng kiến một sự kiện lịch sử trọng đại - Lễ nhận Quốc thư đầu tiên của nước ta.
Tại thời điểm đó, Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ đang ở Đại Từ, chuẩn bị về tiếp quản Thủ đô Hà Nội, nhưng vẫn chuẩn bị cơ sở trang trọng để tiếp đón Đại sứ Trung Quốc.
Đưa chúng tôi lên đồi Giang, ông Nguyễn Ngọc Thơm, Trưởng xóm Thắng Lợi cho biết: Từ ngày còn nhỏ tôi đã được nghe các cụ trong xóm kể lại: Hồi bấy giờ, khu vực đồi Giang toàn sim, mua, ít người qua lại, song là vị trí an toàn, vì người dân trong vùng chân chất, một lòng theo Đảng.
Còn bà Tô Thị Chiến, Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban Công tác mặt trận, cho biết: Người dân trong vùng ai cũng thuộc nằm lòng sự kiện lịch sử tại Di tích đồi Giang và đều cảm nhận được sâu sắc niềm vinh dự, tự hào.
Đã 71 năm trôi qua, thời gian đủ để cho một con người được sinh ra, trưởng thành và trở thành “già bản”. Cũng trong suốt những năm tháng ấy, các thế hệ con, cháu của người dân vùng đất La Bằng, lớp trước, lớp sau bền bỉ khắc phục khó khăn, vươn lên làm giàu, chung sức xây dựng quê hương.
Hiện xã La Bằng có hơn 18.000 nhân khẩu, 36 xóm; Đảng bộ có 56 tổ chức đảng, 775 đảng viên. Thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt gần 57 triệu đồng/người/năm; riêng xóm Thắng Lợi có 190 hộ, 736 nhân khẩu, thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt 57 triệu đồng/người/năm. Từ năm 2023, xóm không còn hộ nghèo.
Đời sống kinh tế, văn hóa tinh thần của người dân được nâng cao, nhưng các thế hệ con, cháu của vùng đất cách mạng La Bằng luôn khắc cốt, ghi tâm, nhắc nhớ nhau về một thời đầy ắp niềm tự hào dân tộc. Làng quê La Bằng còn khắc ghi dấu tích nơi đồi Giang, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa thiết lập quan hệ ngoại giao.
Năm 2011, Di tích nơi Đại sứ Trung Quốc trình Quốc thư với Chính phủ Việt Nam được UBND tỉnh Thái Nguyên quyết định công nhận là Di tích cấp tỉnh.
Trở lại Di tích đồi Giang, chúng tôi bước lên từng thềm bậc rêu phong, đến trước một khoảng đất bằng trên đồi Giang, thấy ngay trước mặt một ngôi nhà lớn, rộng, thoáng được làm bằng các vật liệu tre, gỗ, lá.
Chị Đỗ Thị Kim Dung, chuyên viên Phòng Văn hóa xã La Bằng, cho biết: Đó là một “biệt thự” đẹp của thời bấy giờ. Công trình do Kiến trúc sư Hoàng Như Tiếp thiết kế, làm theo phong cách biệt thự ở Hà Nội. Nhà có đầy đủ các phòng tiếp khách, khánh tiết, hành lang… đầy đủ các phòng để nghi lễ diễn ra trang trọng nhất.
Từ sân của ngôi nhà có thể phóng tầm mắt nhìn bao quát cả một vùng đất rộng lớn của xã La Bằng, như dãy núi Hồng ở phía xa, và ngay dưới chân đồi Giang là dòng sông Công mang nước mát lành làm nên câu chuyện huyền thoại hồ Núi Cốc.
Từng bậc thềm từ chân lên đến đỉnh đồi được gia cố bằng xi măng, cát. Một số công trình như: Nhà đón tiếp, nhà bia được xây dựng chắc chắn; giữa các công trình trong quần thể Di tích được kết nối bằng đường bê tông sạch đẹp, dọc bên đường trong khuôn viên di tích có rặng tre ngà, cây xanh tỏa bóng gợi nét cổ kính, thâm nghiêm. Tất cả tạo nên một cảnh quan sinh động, sông - núi hữu tình.
Di tích lịch sử đồi Giang.
Ông Trần Văn Tuyến, Tổ trưởng Tổ An ninh xóm Thắng Lợi, nói thủ thỉ đủ cho tôi nghe: Có một thời gian dài khu đất này được nhân dân địa phương đến làm nhà ở, tất cả 9 hộ. Nhưng khi Đảng, Nhà nước đầu tư xây dựng di tích, bà con đã chấp hành, dời chuyển nhà, trả lại mặt bằng cho di tích. Chỉ tiếc là khi dời chuyển đi, có những cây mít to bằng cả người ôm chưa xuể bị đốn hạ.
Khi đến Di tích đồi Giang, tôi được nhiều bà con trò chuyện cởi mở, thân thiện. Nhiều người còn kể cho tôi nghe về di tích như một bài học thuộc lòng. Ông Chu Văn Trung, người trông coi Di tích, cho biết: Di tích có tổng diện tích 2,2ha. Có cảnh quan đẹp, mong một ngày không xa, ngoài ý nghĩa về giá trị lịch sử, Di tích còn là một điểm tham quan hấp dẫn du khách.
Từ chân đồi Giang ngước lên, vẫn từng bậc rêu xanh dẫn lối đến các điểm trong khuôn viên di tích, xong cảm nhận có gì đó ấm áp, gần gũi. Vâng! Năm xưa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về đây để thực hiện một nghi lễ trọng đại Quốc gia. Nghi lễ đánh dấu mốc son lịch sử quan trọng trong mối quan hệ lâu đời giữa 2 nước Việt Nam - Trung Hoa.
Người dân xã La Bằng có quyền tự hào về sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc. 71 năm kể từ khi Nhà nước đầu tiên trên thế giới công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, từ dấu mốc ấy, trang sử mới trong quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế đã được mở ra, khẳng định vị thế ngày càng vững vàng của nước ta trên trường thế giới.
