Chuyến khảo sát biển chung lần thứ hai giữa Việt Nam-Liên bang Nga bằng tàu 'Viện sĩ Lavrentyev' thành công tốt đẹp

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Các Khoa học Trái đất (Viện Hàn lâm) phát biểu khai mạc hội thảo. (Ảnh: HIẾU GIANG)

Sáng 21/11, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (Viện Hàn lâm) phối hợp Viện Hàn lâm Khoa học Nga - Phân viện Viễn Đông tổ chức Hội thảo báo cáo sơ bộ chuyến khảo sát chung Việt Nam-Liên bang Nga lần thứ hai trên vùng biển Việt Nam bằng tàu nghiên cứu khoa học “Viện sĩ Lavrentyev” (hình thức trực tiếp và trực tuyến).

Dự hội thảo, về phía Việt Nam có Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Các khoa học Trái đất (Viện Hàn lâm); Tiến sĩ Lê Quỳnh Liên, Trưởng ban Hợp tác quốc tế (Viện Hàn lâm). Về phía Liên bang Nga có Viện sĩ Yury Kulchin, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Chủ tịch Phân viện Viễn Đông (trực tuyến); Phó Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Renat Belalovich Shakirov, Trưởng đoàn Khảo sát. Cùng dự, có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành các đơn vị liên quan và toàn thể các nhà khoa học Việt Nam-Liên bang Nga đã thực hiện chuyến khảo sát khoa học nêu trên.

Hoạt động khoa học có ý nghĩa đặc biệt

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Các Khoa học Trái đất khẳng định: Chuyến khảo sát chung Việt Nam-Liên bang Nga lần thứ hai tại thềm lục địa Việt Nam bằng tàu nghiên cứu “Viện sĩ Lavrentyev” là hoạt động khoa học có ý nghĩa đặc biệt, đánh dấu bước tiến mới trong hợp tác khảo sát biển xa bờ giữa Viện Các Khoa học Trái đất và Viện Hải dương học Thái Bình Dương (Viện Hàn lâm Khoa học Nga) mang tên Viện sĩ V.I. Il’ichev thuộc FEBRAS.

Chuyến khảo sát được triển khai, thực hiện từ ngày 20/10 đến 21/11/2025 trong điều kiện Biển Đông liên tục xuất hiện sóng lớn, gió mạnh và các cơn bão. Tuy nhiên, các nhóm nghiên cứu hai nước đã phối hợp chặt chẽ, điều chỉnh kế hoạch linh hoạt và bảo đảm an toàn tuyệt đối cho cả đoàn khảo sát trong suốt hành trình. Đặc biệt, đoàn khảo sát đã thu thập được số lượng mẫu trầm tích vùng biển sâu trên thềm lục địa Việt Nam với mật độ dày, bổ sung quan trọng cho nguồn dữ liệu thực địa vốn còn rất hạn chế tại khu vực này. Đây là những mẫu vật có giá trị lớn về mặt khoa học, góp phần tăng cường hiểu biết về đặc điểm tự nhiên của thềm lục địa và hỗ trợ xây dựng các định hướng nghiên cứu dài hạn về biển và đại dương.

Quang cảnh buổi Hội thảo báo cáo sơ bộ chuyến khảo sát chung Việt Nam-Liên bang Nga lần thứ hai trên vùng biển Việt Nam bằng tàu nghiên cứu khoa học “Viện sĩ Lavrentyev”. (Ảnh: HIẾU GIANG)

Thay mặt lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Viện sĩ Yury Kulchin, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Nga chúc mừng Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày thành lập. 50 năm là một chặng đường đầy ý nghĩa, được ghi dấu bằng những thành tựu khoa học xuất sắc và sự đóng góp tích cực của Viện Hàn lâm vào sự phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam. Hơn nữa, năm 2025 cũng là một năm đặc biệt, đánh dấu kỷ niệm 75 năm thiết lập lại quan hệ ngoại giao giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Liên bang Nga.

Trong năm 2025, các nhà khoa học của hai nước đã tổ chức được hai chuyến khảo sát biển chung. Đây cũng là chuyến khảo sát thứ 100 của Viện Địa chất Thái Bình Dương, được dành để tưởng nhớ Giáo sư Anatoly Ivanovich Ashirov - Người đã có hơn 40 năm tham gia các nghiên cứu địa chất và khí hóa học tại vùng biển Việt Nam. Mục tiêu của chuyến khảo sát chung lần này là tiến hành các nghiên cứu tổng hợp về địa chất, địa vật lý và hải dương học tại khu vực Biển Đông; giải quyết các vấn đề liên quan đến điều kiện và cơ chế hình thành ba bồn trầm tích quan trọng; nghiên cứu các dòng khí và bản chất của các loại đá kết tinh. Từ đó, giúp các nhà khoa học tham gia đóng góp thêm vào sự phát triển của khoa học cơ bản và ứng dụng, vì lợi ích của cả hai quốc gia.

Tại hội thảo, các báo cáo tham luận của các đại biểu đến từ hai nước đã cho thấy những kết quả ban đầu của chuyến khảo sát chung lần thứ hai rất đáng khích lệ, thu hút sự quan tâm của đông đảo đại biểu tham dự trực tiếp và trực tuyến. Tiêu biểu như: Báo cáo sơ bộ kết quả trầm tích, thu thập mẫu trầm tích lần thứ 2 của Việt Nam; Báo cáo sơ bộ kết quả khảo sát Lavrentyev lần thứ 2 của Nga; Nghiên cứu phân bố bazan Biển Đông từ các số liệu địa vật lý; Trường địa hóa khí trong trầm tích tầng mặt tại khu vực Tây Nam trũng sâu Biển Đông…

Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh lưu niệm. (Ảnh: HIẾU GIANG)

Thông qua các tham luận, giao lưu trực tiếp, các đại biểu cũng ghi nhận, đánh giá cao những kết quả đạt được trong hơn một tháng làm việc liên tục trên biển của các thành viên trong đoàn. Cụ thể, đoàn khảo sát đã hoàn thành hàng chục tuyến đo đạc địa vật lý, hải dương học với tổng chiều dài hàng nghìn km; thu thập hàng trăm mẫu trầm tích, nước biển và địa hóa khí. Đoàn cũng ghi nhận được nhiều dị thường địa hóa khí, các dấu hiệu trầm tích chứa methane và hydrocarbon nhẹ, cùng với dữ liệu địa vật lý và hải dương học có giá trị cao. Những kết quả này góp phần bổ sung cơ sở dữ liệu về địa chất và tài nguyên của thềm lục địa Việt Nam, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu biển sâu và hợp tác quốc tế của hai Viện Hàn lâm…

Hợp tác quốc tế là ưu tiên hàng đầu

Phát biểu bế mạc hội thảo, Tiến sĩ Lê Quỳnh Liên, Trưởng ban Hợp tác quốc tế khẳng định: Hợp tác quốc tế, nhất là sự hợp tác khoa học với Liên bang Nga, luôn là một trong những định hướng ưu tiên hàng đầu của Viện Hàn lâm. Thành công hội thảo cũng là dấu mốc quan trọng, mở ra những cơ hội mới cho nghiên cứu biển Việt Nam. Bên cạnh đó, những kết quả bước đầu trong chuyến khảo sát này cũng thể hiện vai trò tiên phong của Viện Các Khoa học Trái đất trong việc thúc đẩy các nghiên cứu liên ngành về biển và thềm lục địa, nhất là hướng tiếp cận khoa học về các vùng biển sâu - không gian chiến lược cho nghiên cứu và phát triển kinh tế biển dài hạn của Việt Nam.

Tiến sĩ Lê Quỳnh Liên, Trưởng ban Hợp tác quốc tế (Viện Hàn lâm) phát biểu bế mạc hội thảo. (Ảnh: THANH TÂM)

Trong thời gian tới, Viện Hàn lâm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ tối đa cho các chương trình nghiên cứu biển trên toàn thềm lục địa, đồng thời từng bước mở rộng hoạt động nghiên cứu khoa học sang các khu vực biển sâu - những không gian nghiên cứu còn nhiều tiềm năng, giữ vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển biển của Việt Nam; Thúc đẩy phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu biển quốc gia một cách đồng bộ, phục vụ hiệu quả công tác dự báo, quản lý tài nguyên, quy hoạch không gian biển và bảo đảm an ninh-an toàn biển; Đẩy mạnh hơn nữa chiến lược hợp tác khoa học giữa Việt Nam và Liên bang Nga, hướng tới những chương trình nghiên cứu tầm vóc lớn, ổn định và lâu dài, đóng góp thiết thực cho tiến bộ khoa học và lợi ích chung của hai quốc gia…

Ngọc Hiếu