Chuyện nghề phiên dịch

Hơn 20 năm gắn bó với công tác ngoại vụ, đi qua ngưỡng tuổi 50 nhưng dường như niềm say mê công việc của chị Bùi Thúy Nga, Trưởng Phòng Lãnh sự và Hợp tác quốc tế, Sở Ngoại vụ Lào Cai vẫn chưa khi nào vơi.

Ngày chúng tôi đến gặp gỡ, trò chuyện, trên bàn làm việc của chị, cuốn từ điển Việt - Trung đã sờn góc nằm lặng yên. Với chị, nó chính là người bạn thân thiết đã đồng hành với chị suốt những năm tháng dài, phục vụ công việc biên dịch, phiên dịch mà chị được giao khi tham gia các hoạt động đối ngoại của tỉnh.

Với niềm đam mê ngoại ngữ ngay từ khi còn nhỏ, chị Nga phấn đấu trở thành sinh viên khoa tiếng Trung, Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. Năm 1995, sau khi ra trường, chị Nga tiếp tục rèn luyện bản thân với công việc phiên dịch tại một công ty nước ngoài ở Hà Nội. Sau thời gian dài rèn giũa, 7 năm sau, khi Ban Ngoại vụ và Biên giới tỉnh Lào Cai, nay là Sở Ngoại vụ tỉnh Lào Cai cần tuyển dụng cán bộ, chị Nga quyết định thử sức ở vị trí mới ngay tại quê hương mình.

Trở thành chuyên viên ngoại vụ, phần nhiều công việc chị Nga phải giải quyết liên quan đến các hoạt động đối ngoại của tỉnh, công tác quản lý đoàn ra, đoàn vào, công tác hợp tác quốc tế, giải quyết các vụ việc lãnh sự liên quan đến người Lào Cai ở nước ngoài, người nước ngoài tại Lào Cai và công tác phiên dịch chỉ là một phần trong đó.

Hồi tưởng về những ngày đầu công tác ở Lào Cai, chị Nga nhớ mãi kỷ niệm đầu tiên tham gia phiên dịch, đó là buổi làm việc giữa Ban Ngoại vụ và Biên giới tỉnh Lào Cai (Việt Nam) và Ban Ngoại vụ huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Ban đầu, chị Nga được giao tham gia nhiệm vụ khác để phục vụ cho buổi làm việc, tuy nhiên, vì lý do khách quan, sát giờ làm việc, chị Nga được giao nhiệm vụ trở thành phiên dịch trong buổi làm việc. Lần đầu tiên tham gia phiên dịch trong một hoạt động ngoại giao chính thức kể từ khi về công tác, chị Nga khá bất ngờ và có phần lo lắng. Tuy nhiên, với kinh nghiệm tích lũy trong những năm tháng đi học và đi làm, giây phút lo lắng nhanh chóng qua đi, chị phiên dịch trôi chảy buổi làm việc ngày hôm đó.

Dần dần, theo thời gian, kinh nghiệm rút ra sau mỗi hoạt động, từ một chuyên viên ngoại vụ, giờ đây chị Nga trở thành lãnh đạo phòng, là cán bộ giàu kinh nghiệm luôn có mặt trong phần lớn các hoạt động đối ngoại của tỉnh. Chị cũng là một trong số ít cán bộ phiên dịch tiếng Trung Quốc của Sở Ngoại vụ tham gia hầu hết trong các hoạt động đối ngoại quan trọng giữa tỉnh Lào Cai (Việt Nam) với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Mới đây nhất, chị là phiên dịch trong buổi tiếp xã giao của Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn với Đoàn đại biểu huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), đây cũng là hoạt động đối ngoại đầu tiên của tỉnh Lào Cai mới sau hợp nhất.

Trưởng thành trong mỗi chặng đường, tự hoàn thiện bản thân sau mỗi nhiệm vụ, giờ đây khi nhớ về công tác phiên dịch mình gắn bó, chị Nga rút ra cho mình và chia sẻ với những cán bộ trẻ kinh nghiệm quý báu. Theo chị Nga, với vai trò là cầu nối thông tin, người làm công tác phiên dịch phải đảm bảo tính chính xác và trung thực của thông điệp truyền đạt, vì vậy cần có sự chỉn chu, tính cẩn trọng và trách nhiệm cao trong công việc. Cùng với đó, tâm lý cũng là yếu tố quan trọng, bởi khi có sự tự tin thì việc phiên dịch mới thực sự hiệu quả, chuyển tải rõ nội dung, ý kiến của lãnh đạo đoàn với phía bạn.

Còn đối với chị Phạm Ngọc Huyền, hiện đang là cán bộ trẻ, tham gia phiên dịch Tiếng Anh ở Sở Ngoại vụ, công việc mà chị gắn bó giúp chị có nhiều cơ hội để trải nghiệm và trưởng thành.

Ngay từ khi còn là sinh viên khoa Tiếng Anh, Trường Đại học Hà Nội, chị Huyền đã tìm hiểu và nhận thấy nghề phiên dịch thực sự là công việc khó, đòi hỏi yêu cầu cao. “Nghề chọn người”, như một cơ duyên, năm 2010, chị Huyền trở thành cán bộ của Sở Ngoại vụ tỉnh.

Chuyến đi đáng nhớ nhất của chị Huyền là vào năm 2023, chị tham gia phiên dịch cho Đoàn công tác của tỉnh Lào Cai do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đặng Xuân Phong làm Trưởng đoàn đến thăm và làm việc tại Ấn Độ. Chuyến đi dài ngày với chuỗi hoạt động thực sự là nhiệm vụ khó, khối lượng công việc lớn, thời gian di chuyển nhiều trong khi chỉ có một mình chị phụ trách phiên dịch kiêm cán bộ lễ tân đối ngoại. Từ những ngày bận rộn khớp nối chương trình với phía đối tác; nghiên cứu, chuẩn bị tài liệu một thời gian dài trước chuyến đi; chuẩn bị trang phục cho các hoạt động trang trọng; những lo lắng sát giờ làm việc, cho đến khi đặt chân về nước, chị Huyền mới thở phào nhẹ nhõm vì đã hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tâm sự về công tác phiên dịch, chị Huyền cho rằng, công việc đòi hỏi cán bộ phải có sức khỏe, không ngừng học hỏi để tích lũy kinh nghiệm, ngày càng hoàn thiện bản thân. Bởi lẽ không chỉ có hoạt động giao lưu, trao đổi trong thời gian ngắn mà cán bộ Sở Ngoại vụ có thời điểm tham gia tháp tùng lãnh đạo tỉnh trong những chuyến đi dài ngày, môi trường sinh hoạt và làm việc bị thay đổi. Do vậy, cần đảm bảo sức khỏe, làm tốt công việc được giao, chịu được áp lực trong guồng quay không ngừng nghỉ. Còn việc học là để trang bị cho bản thân vốn kiến thức trên nhiều lĩnh vực, thường xuyên ôn luyện kho từ ngữ, tác phong làm việc chỉn chu để không bị động trong bất cứ tình huống nào.

Với tiềm năng, lợi thế của tỉnh vùng biên, có vị trí quan trọng trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh (Việt Nam), là cửa ngõ kết nối Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc, những năm gần đây, Lào Cai ngày càng tăng cường đối ngoại, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các địa phương, các nước trên thế giới. Nhiệm vụ công tác đối ngoại ngày càng cao thì yêu cầu đối với mỗi cán bộ của Sở Ngoại vụ ngày càng lớn.

Từ những câu chuyện, kỷ niệm mà các cán bộ Sở Ngoại vụ chia sẻ phía trên, chúng tôi nhìn thấy những góc nhìn mới của một công việc ít người hay biết. Dù lặng thầm phía sau, nhưng sự nỗ lực, đóng góp của các cán bộ trong công tác đối ngoại nói chung, công tác phiên dịch nói riêng đã góp phần không nhỏ vào việc mở rộng hợp tác quốc tế, nâng tầm vị thế của Lào Cai trong giai đoạn mới.

Quỳnh Trang