Chuyện về những 'cánh tay nối dài' giúp nông dân Sơn La kiếm bộn tiền, nông thôn ngày càng giàu đẹp

Trong hành trình xây dựng nông thôn mới ở Sơn La, các HTX đã và đang trở thành lực lượng nòng cốt, góp phần chuyển đổi phương thức sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho nông dân, đồng thời khẳng định vai trò không thể thiếu trong phát triển bền vững kinh tế - xã hội của tỉnh.

Hình thành mạng lưới HTX rộng khắp

Sơn La hiện có 1.094 HTX, thu hút hơn 39.500 thành viên tham gia. Trong đó, 883 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, chiếm tỷ lệ áp đảo và đóng vai trò then chốt trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản.

Các HTX chính là “cầu nối” giúp đưa khoa học kỹ thuật, giống cây trồng, vật nuôi chất lượng cao đến với từng hộ nông dân, đồng thời liên kết với doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Các HTX đang trở thành đòn bẩy phát triển nông nghiệp theo chuỗi giá trị ở Sơn La.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ sản xuất, các HTX Sơn La còn tiên phong trong việc thay đổi tư duy làm nông nghiệp. Người dân từ chỗ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nay đã từng bước tiếp cận sản xuất hàng hóa tập trung, hướng tới tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và xuất khẩu.

Theo thống kê, doanh thu bình quân của một HTX trong tỉnh hiện đạt khoảng 2 tỷ đồng/năm, thu nhập của lao động thường xuyên khoảng 72 triệu đồng/người/năm – vượt xa mức trung bình của nông dân làm nông nghiệp truyền thống.

Một trong những ví dụ điển hình là HTX Anh Xen ở bản Suối On, xã Kim Bon. Thành lập năm 2020 với chỉ 7 thành viên, HTX đã mạnh dạn đưa cây mắc ca vào canh tác trên diện tích gần 3 ha, đồng thời liên kết thêm 20 hộ dân trồng 29 ha.

Nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật và sản xuất sạch, năm nay HTX dự kiến thu hơn 6 tấn quả tươi, đạt doanh thu khoảng 400 triệu đồng. Đáng chú ý, toàn bộ sản phẩm được doanh nghiệp bao tiêu, đảm bảo đầu ra ổn định cho bà con.

“Chúng tôi xác định phải làm nông nghiệp sạch, chất lượng cao mới có thể bền vững. HTX sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình, hỗ trợ các hộ khác cùng tham gia sản xuất,” anh Vàng A Xen, Giám đốc HTX chia sẻ.

Điểm tựa cho sự phát triển

Trong khi đó, tại xã Mai Sơn, HTX Mé Lếch lại thành công với cây na chất lượng cao. Với 26 thành viên, HTX quản lý hơn 300 ha na các loại, trong đó có giống na Đài Loan độc đáo, cho thu hoạch hai vụ mỗi năm. HTX đạt lợi nhuận tới 600–700 triệu đồng/ha, và thành công đưa thương hiệu “Na Đại Sơn” đạt chuẩn OCOP 3 sao.

Nhiều hộ gia đình nhờ đó vươn lên khá giả, có thu nhập tiền tỷ mỗi năm. Ông Lương Văn Quý, một thành viên HTX Mé Lếch, phấn khởi nói: “Nhờ HTX, gia đình tôi có hơn 3 ha na sản xuất VietGAP. Mỗi năm thu về hơn 1 tỷ đồng, đời sống thay đổi hoàn toàn”.

Một điển hình thành công khác là HTX Nông nghiệp Tiểu khu 32, với việc tạo dựng chuỗi liên kết bền vững trong trồng nhãn và na. Với 30 thành viên, HTX sản xuất khoảng 1.500 tấn quả mỗi năm, vừa đáp ứng thị trường trong tỉnh, vừa tìm đường vươn tới thị trường xa. Các thành viên thường xuyên được tập huấn, trao đổi kinh nghiệm, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và giữ được giá bán ổn định.

Không chỉ dừng ở cây ăn quả, nhiều HTX ở Sơn La còn đi đầu trong trồng rau an toàn, như HTX Nông nghiệp Chiềng Phú, HTX Dịch vụ nông nghiệp Mường Tấc, HTX Nông sản Sơn La... Những sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong tỉnh mà còn được đưa lên các sàn thương mại điện tử, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Thành công trong phát triển nông nghiệp đang giúp nông thôn mới ở Sơn La ngày càng giàu đẹp.

Để đạt được những kết quả trên của khu vực kinh tế hợp tác, không thể không nhắc đến vai trò của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Sơn La.

Trong những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Sơn La đã tích cực tham mưu, hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, từ khâu thành lập HTX mới đến đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu nông sản.

Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, tham mưu của Liên minh HTX tỉnh Sơn La, cùng sự chủ động của ban ngành, tỉnh Sơn La đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể, lồng ghép nhiều nguồn vốn hỗ trợ thành lập mới 37 HTX, tổ chức 5 hội nghị tuyên truyền cho 200 lượt sáng lập viên, mở 11 lớp tập huấn bồi dưỡng nhân lực. Nhiều đoàn tham quan học tập mô hình HTX kiểu mẫu ở các địa phương khác cũng được tổ chức, giúp bà con mở rộng tầm nhìn và tự tin đổi mới.

Một điểm nhấn quan trọng là hoạt động xúc tiến thương mại và kết nối tiêu thụ. Liên minh HTX tỉnh phối hợp với Bộ Công Thương và các địa phương Lào Cai, Lạng Sơn để cập nhật thông tin thông quan hàng hóa, hỗ trợ định hướng sản xuất và xuất khẩu. Ngoài ra, 59 HTX và hộ kinh doanh đã được hỗ trợ đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử sonla.sanviet.vn và Sanhviet.vn, góp phần quảng bá và tiêu thụ sản phẩm hiệu quả hơn.

Hướng tới nông thôn mới bền vững

Định hướng đến năm 2025, Sơn La đặt mục tiêu có 938 HTX nông nghiệp, chiếm 82,78% tổng số HTX toàn tỉnh; thu nhập bình quân lao động thường xuyên trong HTX đạt 78 triệu đồng/người/năm.

Để đạt được mục tiêu này, UBND tỉnh đã giao Liên minh HTX tỉnh và các sở, ngành liên quan ưu tiên bố trí ngân sách, chú trọng xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho các sản phẩm đặc trưng. Đồng thời, tỉnh đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp, tập đoàn lớn liên kết với HTX trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ, tạo ra những chuỗi giá trị khép kín, nâng cao sức cạnh tranh.

Thực tế cho thấy, kinh tế HTX không chỉ góp phần nâng cao thu nhập mà còn tạo nền tảng để xây dựng nông thôn mới bền vững.

Tại xã Mai Sơn, với 58 HTX, hơn 6.000 thành viên, tổng vốn điều lệ trên 200 tỷ đồng, các HTX đã trở thành “đầu tàu” trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Từ những mô hình này, nông dân đã thay đổi căn bản tư duy sản xuất từ nhỏ lẻ, dựa vào kinh nghiệm sang tập trung, áp dụng khoa học kỹ thuật, đảm bảo an toàn thực phẩm và nâng cao giá trị.

Sơn La hôm nay đã có nhiều vùng nông thôn đổi thay nhờ sức mạnh cộng đồng. Những con số như doanh thu 2 tỷ đồng/HTX/năm, thu nhập lao động 72 triệu đồng/người, hay hàng trăm ha na, nhãn, mắc ca, rau an toàn sản xuất theo VietGAP không chỉ phản ánh thành công về kinh tế, mà còn là minh chứng cho sự lan tỏa của phong trào xây dựng nông thôn mới.

Vai trò của các HTX được thể hiện rõ, không chỉ là tổ chức kinh tế tập thể, mà còn là “hạt nhân” liên kết nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và Nhà nước. Với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và chính quyền địa phương, các HTX Sơn La đang từng bước khẳng định vị thế, đưa nông sản địa phương vươn xa, góp phần thực hiện thành công chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Nhật Minh