Toàn văn tham luận của ông Phạm Văn Việt - Phó Chủ tịch Hội DNTN VN tại Đại hội lần thứ ba

Khu vực kinh tế tư nhân từ nhiều năm qua đã được khẳng định là động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, chưa bao giờ vai trò ấy lại được đặt ở vị trí trung tâm và chiến lược như trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Văn kiện này không chỉ kế thừa các chủ trương trước đây, mà còn tạo bước chuyển quan trọng: đưa kinh tế tư nhân từ vị thế “bổ sung” sang trở thành một trong những trụ cột chính của tăng trưởng và hội nhập.

Điều đó cũng đồng nghĩa, thách thức lớn nhất hiện nay không còn là nhận diện vai trò, mà là tổ chức thực thi hiệu quả: làm sao để nghị quyết không chỉ dừng ở định hướng, mà được cụ thể hóa thành cơ chế vận hành, công cụ đo lường và giải pháp tháo gỡ những điểm nghẽn vốn kìm hãm sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân trong nhiều năm qua.

Ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Việt Thắng Jean trình bày tham luận. Ảnh DNVN.

Thực trạng của khu vực kinh tế tư nhân

Khu vực tư nhân hiện có hơn 940 nghìn doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp gần 50% GDP, hơn 30% ngân sách, và tạo việc làm cho 82% lực lượng lao động. Tuy nhiên, sự phát triển vẫn bị hạn chế bởi ba nút thắt lớn:

Khó tiếp cận vốn trung và dài hạn; Khoảng cách công nghệ so với khu vực và thế giới còn lớn; Năng lực quản trị chưa theo kịp chuẩn mực quốc tế; Giải quyết triệt để ba nút thắt này là điều kiện tiên quyết để Nghị quyết 68 đi vào thực chất.

Định hướng phát triển đến 2030

Để khẳng định vị thế xứng tầm, cần tập trung vào bốn định hướng lớn:

Hoàn thiện thể chế chuyên biệt và minh bạch: Xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế tư nhân đến 2030, tích hợp và hướng dẫn áp dụng các quy định hiện hành (Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Hỗ trợ DNNVV, Luật PPP…) để tránh chồng chéo và tăng hiệu quả thi hành; Công bố thường niên Chỉ số Chi phí Tuân thủ Hành chính với cơ chế giám sát độc lập, đảm bảo cải cách thực chất; Mở rộng cơ chế PPP sang các lĩnh vực mới: trung tâm đổi mới sáng tạo, y tế công nghệ cao, năng lượng tái tạo.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Thành lập Quỹ Đổi mới sáng tạo tư nhân theo mô hình đồng tài trợ Nhà nước – doanh nghiệp, ưu tiên công nghệ lõi (AI, bán dẫn, năng lượng sạch); Phát triển nền tảng ERP dùng chung cho cụm DNNVV ngành dệt may, cơ khí, chế biến nông sản, giúp nâng chuẩn quản trị và giảm chi phí.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Tăng cường liên kết Nhà nước - doanh nghiệp – trường đại học – viện nghiên cứu – quỹ tài chính, chuyển từ đào tạo đại trà sang đào tạo theo đặt hàng của hiệp hội và ngành hàng, gắn chặt với nhu cầu thị trường; Có chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đào tạo tại chỗ, đồng thời nuôi dưỡng thế hệ doanh nhân trẻ khởi nghiệp.

Hội nhập quốc tế chủ động và bền vững: Biên soạn cẩm nang FTA chuyên biệt theo từng ngành, cung cấp công cụ tra cứu nhanh cho doanh nghiệp để tận dụng ngay ưu đãi thuế và quy tắc xuất xứ; Đầu tư trung tâm logistics xanh chuẩn quốc tế (LEED, BREEAM), gắn với các khu công nghiệp trọng điểm để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu; Hình thành mạng lưới luật sư và chuyên gia phòng vệ thương mại quốc tế do hội doanh nhân tư nhân điều phối, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó kịp thời với các vụ kiện phòng vệ thương mại.

Kiến nghị trọng tâm với Nhà nước

Xây dựng Bộ chỉ số phát triển kinh tế tư nhân quốc gia: Bao gồm các tiêu chí định lượng: tỷ trọng GDP, năng suất lao động, tỷ lệ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, mức độ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu; Công bố định kỳ hằng năm để tạo cơ chế giám sát minh bạch, đồng thời là thước đo chính sách để Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp cùng điều chỉnh hành động.

Tăng quyền chủ động cho địa phương trong hỗ trợ doanh nghiệp: Thí điểm “cơ chế một cửa đặc thù” cho doanh nghiệp tư nhân trong các ngành ưu tiên tại cấp tỉnh, rút ngắn tối đa thời gian cấp phép và tiếp cận dịch vụ công; Gắn trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra ách tắc, chậm trễ.

Thí điểm cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong các lĩnh vực mới (sandbox); Cho phép thử nghiệm chính sách về: kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo, huy động vốn tư nhân qua trái phiếu xanh, quỹ tín thác trong các lĩnh vực tiềm năng như năng lượng tái tạo, hạ tầng logistics, y tế – giáo dục công nghệ cao…, nhằm đa dạng hóa kênh huy động vốn tư nhân và giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng .

Triển khai Chương trình nâng cao năng lực quản trị và chuyển đổi số cho DNNVV: Hỗ trợ ứng dụng ERP, AI, blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng; Thành lập Quỹ hỗ trợ chuyển đổi số ngành, với sự tham gia của ngân hàng - hiệp hội - doanh nghiệp công nghệ, đảm tính bền vững thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước.

Bảo đảm an toàn pháp lý cho hoạt động kinh doanh tư nhân: Thành lập Quỹ Bảo hiểm rủi ro doanh nghiệp tư nhân, theo cơ chế đối ứng Nhà nước – hiệp hội – doanh nghiệp. Quỹ này vừa hỗ trợ khắc phục thiệt hại bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh, đứt gãy chuỗi cung ứng), vừa cung cấp tư vấn, cảnh báo sớm và đào tạo quản trị rủi ro, tạo lá chắn tài chính để doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn; Ban hành hướng dẫn liên ngành để thống nhất phân định giữa quan hệ kinh tế – dân sự và hành vi hình sự, qua đó ngăn ngừa tình trạng ‘hình sự hóa quan hệ kinh tế’ và củng cố niềm tin để doanh nghiệp tư nhân mạnh dạn đầu tư quy mô lớn.

Ông Phạm Văn Việt, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Việt Thắng Jean:Khu vực tư nhân hiện có hơn 940 nghìn doanh nghiệp và trên 5 triệu hộ kinh doanhđóng góp gần 50% GDP. Ảnh DNVN.

Kinh tế tư nhân sẽ chỉ phát huy đầy đủ vai trò khi chủ trương đúng được cụ thể hóa bằng cơ chế vận hành hiệu quả, khi doanh nghiệp được tiếp cận nguồn lực, nâng cao năng lực quản trị và được bảo đảm pháp lý rõ ràng.

Tôi tin tưởng, cộng đồng doanh nhân tư nhân Việt Nam sẽ trở thành lực lượng nòng cốt đòng hành cùng sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa, tiên phong đổi mới công nghệ, phát triển thương hiệu Việt mang tầm quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh và bản lĩnh hội nhập, hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng với với thu nhập bình quân đầu người ngày càng cao và chất lượng sống ngày càng tốt vào năm 2045.

Trong nhiệm kỳ III, Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam sẽ tiếp tục là ngôi nhà chung của doanh nhân tư nhân, triển khai các hoạt động thiết thực, hướng tới lợi ích hội viên, xây dựng cộng đồng doanh nhân giàu về kinh tế – mạnh về trí tuệ – sáng về đạo đức, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển.