Chuyện về những hòa giải viên – người nối bờ vui

Nữ trưởng thôn giỏi hòa giải, khéo dân vận

Ở Hà Nội, công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn TP đi vào nền nếp, bài bản, có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP, các tổ chức chính trị- xã hội các cấp. Tỷ lệ hòa giải thành các năm đều đạt cao, trên 85%. Vị trí, vai trò của các tổ hòa giải, hòa giải viên ở cơ sở ngày càng được khẳng định và được Nhân dân ghi nhận.

Bà Đỗ Thị Chanh - Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ hòa giải thôn Thuận Tốn, xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm chia sẻ với phóng viên về công tác hòa giải

Với trách nhiệm, sự tâm huyết, lấy niềm vui của bà con, hạnh phúc mỗi gia đình, sự bình yên cộng đồng, tình làng nghĩa xóm là hạnh phúc của bản thân, hòa giải viên ở cơ sở được Đảng tin, dân mến, chính quyền tín nhiệm. Họ không chỉ đóng góp cho an ninh trật tự, an toàn khu vực mà còn góp phần xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh, là cầu nối giữa chính quyền với Nhân dân, giúp người dân gần hơn với chính quyền. Từ đó tạo sự đồng thuận, đồng lòng xây dựng và phát triển địa phương, đất nước giàu mạnh.

Một ngày cuối thu, phóng viên đến xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm, Hà Nội và gặp gỡ bà Đỗ Thị Chanh, SN 1958 – Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ hòa giải thôn Thuận Tốn, xã Đa Tốn là một trong những hòa giải viên tiêu biểu được chính quyền ghi nhận, Nhân dân trên địa bàn hết lời khen ngợi. Bởi bà Chanh không chỉ giỏi hòa giải, khéo dân vận mà còn là một người Trưởng thôn năng động, nhiệt huyết, hết lòng vì Nhân dân, vì xóm làng.

Trước đây bà Chanh từng nhiều năm công tác trong quân đội, khi phục viên, bà về địa phương và làm Chủ nhiệm Nhà trẻ xã Đa Tốn rồi làm Bí thư Chi bộ - Hiệu trưởng Trường Mầm non xã Đa Tốn cho đến tuổi về hưu. Những năm tháng công tác trong ngành giáo dục, với những cống hiến của mình bà Chanh đã được nhận Huân Chương lao động Hạng ba, nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch UBND TP Hà Nội, UBND huyện Gia Lâm… đã có nhiều thành tích trong công tác giáo dục và đào đạo.

Sau khi nghỉ hưu, bà được chính quyền và Nhân dân tín nhiệm, bầu làm Trưởng ban công tác Mặt trận thôn, sau đó giữ cương vị Phó bí thư Chi bộ - Trưởng thôn Thuận Tốn đến nay. Năm nay, bà Chanh đã có 44 năm tuổi đảng và là đảng viên nhiều năm liền hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Bà Chanh cho biết, thôn Thuận Tốn có 1.118 hộ dân với 4.274 nhân khẩu được chia làm 3 cụm dân cư với 5 đội sản xuất, 12 tổ liên gia; thôn có 2 đình, 3 chùa, 1 miếu, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng. Cùng với sự phát triển đó, trong thôn đã nảy sinh những mâu thuẫn, bất hòa liên quan đến tranh chấp đất đai, vệ sinh môi trường, tình cảm gia đình... Nếu không được giải quyết kịp thời dứt điểm khiến “chuyện bé xé ra to”, mọi việc trở nên khó lường.

Bà Nguyễn Thị Phương, hòa giải viên tổ dân phố Hà Trì 1, phường Hà Cầu, quận Hà Đông đem niềm vui đến với nhiều gia đình, gắn kết tình cảm hàng xóm

Xác định công tác hòa giải vô cùng khó khăn, phức tạp, với trách nhiệm là người đứng đầu, bà Chanh luôn băn khoăn, trăn trở tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất giúp cho công tác hòa giải được thành công nhưng vẫn giữ được tình cảm mật thiết đôi bên. Do đó, bà giao nhiệm vụ cho mỗi thành viên tổ hòa giải ở cụm đông dân cư nào thì phụ trách cụm dân cư đó để kịp thời nắm bắt tâm tư nguyện vọng của Nhân dân. Hiểu được bản chất, tính cách của từng gia đình, cá nhân khi sự việc xảy ra có hướng giải quyết mang tính thuyết phục hiệu quả...

Với tâm huyết, trách nhiệm, không quản ngại khó khăn sớm trưa, nắng mưa chiều tối, đêm khuya, không ngại va chạm. Bằng sự hiểu biết, uy tín trách nhiệm của tổ hòa giải nói chung, tổ trưởng hòa giải nói riêng bà Chanh cùng tổ hòa giải thôn Thuận Tốn đã hòa giải thành công các vụ việc mâu thuẫn, mang lại bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân.

Hơn 10 năm tham gia công tác hòa giải với vai trò Trưởng thôn Thuận Tốn đã hòa giải thành công 63 vụ việc, không có đơn thư vượt cấp. Trong đó, bản thân bà Chanh trực tiếp hòa giải thành công 21 vụ việc, với nhiều vụ việc phức tạp và khó khăn, đạt “Tổ hòa giải 5 tốt”…

Ở thôn Thuận Tốn, bà Chanh được người dân hết lời khen ngợi nhờ cách ứng xử thấu tình, đạt lý. Bà Chanh nhớ lại, cách đây vài năm, khi ấy, khoảng 5h00 sáng, có người chạy đến đập cửa nhà bà: “Bà Chanh ơi, bà sang ngay nhà ông T đi, bố con nhà ông T đang đánh nhau, đập phá…”. Bà Chanh vội vàng chạy sang nhà ông T, nhanh chóng nắm rõ đầu đuôi sự việc: “Ông T được đền bù mảnh đất 800 triệu đồng, cho con trai út 300 triệu đồng để chữa bệnh ung thư. Người con trai cả của ông T cho rằng, bố thiên vị…”.

Từ đó, tình cảm bố con, anh em trong gia đình rạn nứt. Đỉnh điểm cậu con trai cả đuổi bố đi, đập phá đồ đạc trong nhà. Khi nắm rõ tình hình, bà tìm gặp cả ông T và con trai của ông để phân tích thiệt hơn, cái lý, cái tình, tình thân gia đình và những quy định của pháp luật…

Từ những lời lẽ đầy thuyết phục của bà Chanh, bố con ông T đã nhận ra cái sai của mình. Người con cả đã xin lỗi bố, ông T cũng chia sẻ sự quan tâm của mình với các con. Nút thắt được tháo bỏ, từ đó, anh em cha con đoàn tụ khăng khít. Cả gia đình ông T luôn cảm ơn bà Chanh.

Nhiều việc khác ở trong thôn, vợ chồng, anh em, hàng xóm... xích mích, bà Chanh giúp họ gỡ rối, mọi việc được giải quyết ổn thỏa. Bà Chanh luôn tâm niệm: “Chính bản thân và gia đình mình phải luôn gương mẫu đi đầu, là công dân tốt, gia đình văn hóa; phải lắng nghe, thấu hiểu những tâm tư, tình cảm của Nhân dân rồi đưa ra cách giải quyết vừa hợp lý, vừa có tình với những người trong cuộc….” .

Vì thế, bà Chanh đã giúp giải quyết sớm, từ trong nội bộ nhiều mâu thuẫn nên mọi việc khó trong thôn trở nên dễ dàng hơn. Hầu như trong thôn không có vụ việc nào phải mang lên xã hòa giải.

Ông Hoàng Văn Chính – cán bộ tư pháp hộ tịch xã Đa Tốn cho biết, không chỉ làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở, bà Đỗ Thị Chanh còn kêu gọi xã hội hóa các công trình phục vụ đời sống văn hóa cho người dân như đình, miếu, sân vui chơi... với số tiền hơn 5 tỷ đồng. Là người nắm bắt kỹ từng địa điểm, từng hộ gia đình nên mọi vấn đề Nhân dân trong thôn bức xúc đều được bà giải quyết thấu tình, đạt lý.

Từ những kết quả hòa giải thành công đã gắn kết tình cảm gia đình, họ hàng, anh em, bà con lối xóm, tạo niềm tin phấn khởi trong Nhân dân, đoàn kết thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” khu dân cư thân thiện, an toàn văn minh, quê hương đẹp giàu, góp phần xây dựng bộ máy chính quyền chuyên chính trong sạch – đổi mới sáng tạo đúng pháp luật phù hợp với ý Đảng, lòng dân. Nói dân nghe, làm dân theo, đúng với câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong”…

Người nối những bờ vui

Gần chục năm tham gia công tác hòa giải cơ sở, với tấm lòng đầy nhiệt huyết cùng niềm đam mê công việc, bà Nguyễn Thị Phương, ở tổ dân phố Hà Trì 1, phường Hà Cầu, quận Hà Đông, Hà Nội cùng tổ hòa giải số 2 đã hòa giải thành rất nhiều vụ việc từ đơn giản đến phức tạp, đã đem đến niềm vui cho nhiều gia đình, chắp nối cho nhiều đôi vợ chồng tìm lại được hạnh phúc, gắn kết tình làng nghĩa xóm…

Ông Nguyễn Phú Trường, hòa giải viên thôn Vĩnh Lộc 1, xã Phùng Xá, huyện Thạch Thất luôn cố gắng góp sức xây dựng, giữ gìn an ninh trật tự thôn xóm

Điển hình câu chuyện của vợ chồng anh H, chị T mâu thuẫn tình cảm gia đình trong thời gian dài dẫn đến việc cả hai vợ chồng tính đến chuyện ly hôn. Thế rồi, nhờ những lời phân tích, khuyên nhủ thấu tình, đạt lý của bà Phương, vợ chồng anh H, chị T đã hiểu nhau hơn, thương nhau hơn và tình cảm dần được hàn gắn. Biết ơn bà Phương, một thời gian sau, cả hai vợ chồng đã đến nhà tâm sự, chia sẻ và nói lời cảm ơn: “Nhờ cô mà chúng cháu giữ được hạnh phúc gia đình…”.

Hay câu chuyện của gia đình ông B và bà M từng là hàng xóm thân thiết, chia ngọt sẻ bùi. Song, chỉ vì mấy con gà ông B nuôi trên sân thượng gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống của nhà bà M. Từ đó, hai gia đình mâu thuẫn gay gắt, kiện tụng, nói xấu nhau gây mất an ninh trật tự khu phố, mất tình làng nghĩa xóm.

Nhận đơn kiện của bà M, bà Phương cùng tổ hòa giải đã đến gặp gỡ hai gia đình để làm công tác hòa giải. Sau khi được bà Phương và tổ hòa giải phân tích, giữa hai gia đình cùng nhìn nhận được vấn đề và tiếp thu ý kiến rồi bắt tay làm hòa, tình làng nghĩa xóm lại êm ấm, vui vẻ…

Hơn 12 năm tham gia công tác hòa giải với cương vị là Trưởng thôn kiêm Tổ phó tổ hòa giải số 3, thôn Đoài, xã Xuy Xá, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, ông Nguyễn Văn Quỳnh đã có nhiều đóng góp tiêu biểu trong công tác hòa giải ở cơ sở.

Một trong những vụ việc hòa giải thành mà ông Quỳnh nhớ nhất là câu chuyện tranh chấp đất đai giữa hai người hàng xóm là ông T và ông V. Trong lần gia đình ông T giải phóng mặt bằng để xây dựng nhà kiên cố thì phát hiện nhà ông V ở liền kề có xây bờ rào lấn sang phần đất nhà ông T là 15cm. Ông T gọi ông V trao đổi, hai bên lời qua tiếng lại rồi xảy ra mâu thuẫn, thách thức nhau. Nắm được thông tin, ông Quỳnh cùng tổ hòa giải đã có mặt kịp thời, mời hai gia đình về nhà văn hóa để hòa giải. Trước khi hòa giải, tổ hòa giải đã đến UBND xã Xuy Xá xác minh số đo diện tích của thửa đất hai nhà.

Sau đó khảo sát thực tế tại mảnh đất đó thì cả hai nhà đều có số đo dư với lý do nhà ông V có hai mặt đường, nhà ông T có một mặt đường nên mỗi nhà có lấn ra ngoài một ít. Tổ hòa giải trực tiếp phân tích cái đúng, cái sai của ông V và căn cứ vào thực tế tại 2 thửa đất thì ông V đã lấn sang nhà ông T tổng là 1m2. Ông Quỳnh giải thích rõ cho ông V nghe về việc mình lấn sang đất nhà ông T là không đúng được thể hiện ngay ở hiện trạng đất căn cứ vào các số đo do UBND xã cung cấp, ông V chỉ được sử dụng dụng phần đất nhà mình được cấp trong sổ đỏ. Còn ông T cũng phải hợp tác, nhất trí với phương án tổ hòa giải đưa ra.

Nếu hai gia đình vẫn thấy không thỏa đáng thì mời địa chính xã về đo. Khi địa chính xã về đo thì phải trả tiền công đo đạc theo thị trường, nếu nhà ai thừa thì tập thể sẽ thu lại…Với những lời lẽ thuyết phục có tình, có lý của hòa giải viên, hai gia đình đã bắt tay nhau hòa giải, tình làng nghĩa xóm được trọn vẹn. Khi nhà ông T xây xong, khánh thành nhà vẫn mời nhau cùng chung vui và ông V vui vẻ nhận lời.

Là Tổ phó an ninh kiêm hòa giải viên thôn Vĩnh Lộc 1, xã Phùng Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội nhiều năm qua, tham gia giải quyết nhiều vụ việc mâu thuẫn trên địa bàn, ông Nguyễn Phú Trường cho biết, bản thân ông tham gia công tác an ninh từ năm 2006 nên đến nay, gặp rất nhiều trường hợp mâu thuẫn về tranh chấp về đất đai, va chạm giữa hàng xóm với nhau, xích mích giữa các thành viên trong gia đình, vợ chồng, mẹ chồng nàng dâu... Ngoài ra, còn một số xích mích, mâu thuẫn nhỏ như việc để rác sinh hoạt, không quét dọn thôn xóm, thả rông chó mèo…

Với vụ việc đơn giản, ông sẽ khuyên ngăn 2 bên và chia sẻ để hai bên bình tĩnh, hóa giải mâu thuẫn ngay thời điểm đó hoặc họ sẽ bình tĩnh rồi sẽ qua lại vài ngày sau đó để hóa giải. Đối với vụ việc phức tạp, sau khi can ngăn, nghe các bên trình bày, ông sẽ báo cáo tổ trưởng tổ hòa giải thôn Vĩnh Lộc 1 để thông tin về sự việc trên địa bàn cũng như đề nghị tổ hòa giải thu xếp thời gian, mời các bên ra nhà văn hóa thôn hoặc đến trực tiếp gia đình mâu thuẫn để gặp gỡ, lắng nghe và trao đổi, khuyên giải.

"Công việc của tôi không to tát gì nhưng tôi yêu công việc này, tôi muốn mình góp sức nhỏ để xây dựng, giữ gìn an ninh trật tự cho thôn xóm. Khi thôn xóm bình yên, tôi đi quanh xóm ai cũng vui vẻ, đoàn kết tôi rất vui vì mình đã góp một phần nhỏ bé cho sự bình yên đó" - anh Nguyễn Phú Trường chia sẻ.

Lê Mận