CIEMB 2025: Các vấn đề đương đại trong kinh tế, quản trị và kinh doanh

GS. Shiro Armstrong (ANU) trình bày tham luận về Liên minh đa phương châu Á bảo vệ hệ thống thương mại tại Hội thảo.

Hội thảo nhằm tạo ra một diễn đàn cho các học giả trong nước và quốc tế từ nhiều lĩnh vực nghiên cứu khác nhau thuộc các ngành Kinh tế, Quản trị và Kinh doanh có cơ hội để trao đổi và trình bày các công trình nghiên cứu của mình; cung cấp nền tảng cho các cuộc tranh luận về các vấn đề đương đại trong các lĩnh vực nghiên cứu trên, hỗ trợ cho các chiến lược thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển bền vững toàn cầu. Đồng thời, Hội thảo sẽ gia tăng cơ hội hợp tác quốc tế trong NCKH giữa các trường đại học trong khu vực và quốc tế.

Tại hội thảo GS. Shiro Armstrong (ANU) đã có bài tham luận trình bày về Liên minh đa phương châu Á bảo vệ hệ thống thương mại. Mở đầu bài thuyết trình bằng câu nói nổi tiếng “Thuế quan (tariff) là từ đẹp nhất trong từ điển” của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai (Trump 2.0), được ông lặp đi lặp lại nhiều lần từ cuối 2024 đến 2025.

Theo GS. Shiro Armstrong, từ khi chính quyền Trump 2.0 công khai tuyên bố áp dụng chính sách thuế quan tương hỗ riêng lẻ với từng quốc gia, biểu đồ mức thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ từ 1821 đến tháng 4/2025 cho thấy một cú sốc thẳng đứng chưa từng có tiền lệ.

GS. Shiro Armstrong nhận định, khi Mỹ rút khỏi vị trí kiến tạo hệ thống, châu Á, đặc biệt là ASEAN và khu vực Đông Á, buộc phải tự đứng ra giữ cho hệ thống thương mại mở còn sống sót. Đây chính là lúc xuất hiện một liên minh đa phương châu Á thực sự – không phải trên danh nghĩa, mà trên hành động – với tên gọi chiến lược là ngoại giao của các nước “trung bình mạnh” (không phải siêu cường như Mỹ/Trung Quốc, cũng không phải nước nhỏ yếu) nhằm dùng sức mạnh tập thể để bảo vệ luật chơi chung và giữ thế giới không rơi vào hỗn loạn khi siêu cường hành xử bá quyền. Liên minh này (thực chất là RCEP + ASEAN + Nhật Bản + Hàn Quốc + Úc + Ấn Độ + các thành viên CPTPP) đang theo đuổi ba trụ cột chiến lược đồng thời, rất rõ ràng và thực dụng.

Thứ nhất, bảo vệ dòng chảy thương mại với nội udng cụ thể gồm: không trả đũa thuế Trump bằng thuế tương ứng, tuyệt đối không để rơi vào vòng xoáy lây lan thuế quan toàn cầu. Mô hình cho thấy nếu mọi nước cùng tăng thuế trả đũa, ASEAN sẽ mất 7–9% GDP và hàng chục triệu việc làm. Ngược lại, chỉ cần giữ bình tĩnh, thiệt hại chỉ còn 2–3%.

Thứ hai, duy trì và mở rộng hệ thống mở dựa trên luật lệ thông qua việc đẩy nhanh thực thi 100% Hiệp định RCEP (15 nước, 30% dân số và GDP toàn cầu), đồng thời giảm mạnh rào cản phi thuế quan (NTBs); Tiếp tục tôn trọng các cam kết WTO, CPTPP và hàng chục FTA hiện có. Quan trọng nhất: kéo Trung Quốc vào sâu hơn trong luật chơi chung (“enmesh China in rules and markets”) thay vì để Trung Quốc xây hệ thống riêng. Khi đó, châu Á sẽ trở thành khu vực thương mại tự do lớn nhất và mở nhất thế giới – một chỗ dựa vững chắc ngay cả khi Mỹ đóng cửa.

Thứ ba, giữ cửa mở cho Mỹ quay lại bất cứ lúc nào theo phương thức tuyệt đối không ký thỏa thuận song phương riêng lẻ với Trump mà làm xói mòn nguyên tắc MFN. Nếu buộc phải nhượng bộ Mỹ điều gì, thì đa phương hóa nhượng bộ đó – biến thành nhượng bộ chung cho tất cả thành viên RCEP/CPTPP. Như vậy, khi một ngày nước Mỹ thay đổi chính sách và muốn quay lại, họ chỉ cần “cắm phích” vào hệ thống vẫn đang hoạt động tốt mà châu Á đã duy trì.

“Kết quả định lượng rất rõ ràng, nếu RCEP được thực thi triệt để và châu Á giữ vững lập trường không trả đũa, khu vực không những bù đắp được hoàn toàn thiệt hại từ thuế Trump, mà còn có thể tăng thêm 3–5% GDP và hàng chục triệu việc làm mới” GS. Shiro Armstrong nhấn mạnh.

Hồng Hải