Cơ hội học tập chất lượng cao cho học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số

Theo Quyết định số 2776/QĐ-TTg ban hành ngày 24/12/2025, Đề án nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao cho người dân tộc thiểu số, qua đó hình thành đội ngũ lao động, cán bộ nòng cốt đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nhất là tại các vùng miền núi, biên giới và hải đảo.

Đề án hỗ trợ học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số tiếp cận giáo dục chất lượng cao (Ảnh: nguồn Trường phổ thông dân tộc nội trú).

Mỗi năm tuyển mới 2.000–2.500 sinh viên

Đề án áp dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên là người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo hoặc thuộc hộ nghèo, theo học các ngành, lĩnh vực trọng điểm. Các trường dự bị đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đại học, học viện, viện nghiên cứu cùng các cơ quan, tổ chức liên quan tham gia triển khai.

Mục tiêu đặt ra là tăng cường công bằng trong tiếp cận giáo dục chất lượng cao, tạo điều kiện để người dân tộc thiểu số được đào tạo trong những ngành có nhu cầu nhân lực lớn, từ đó hình thành lực lượng lao động có trình độ, phẩm chất và năng lực, đóng góp trực tiếp cho sự phát triển của địa phương.

Giai đoạn 2026–2035, Đề án phấn đấu tuyển mới hằng năm từ 2.000 đến 2.500 sinh viên trình độ cao đẳng, đại học; trong đó thu hút 1.000–1.500 sinh viên có tiềm năng để bồi dưỡng, phát triển thành lực lượng cán bộ nòng cốt. Cơ cấu ngành đào tạo dự kiến gồm: nhóm ngành sức khỏe chiếm 7–10%, nông – lâm nghiệp 5–10%, du lịch 5–10%, số còn lại thuộc các lĩnh vực khác.

Song song đó, quy mô đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ là người dân tộc thiểu số phấn đấu tăng tối thiểu 10% mỗi năm; tuyển sinh dự bị đại học cũng tăng ít nhất 10% hằng năm.

Định hướng đến năm 2045, Đề án tiếp tục mở rộng quy mô và phạm vi đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao người dân tộc thiểu số trong các ngành có thế mạnh, phù hợp mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Trong giai đoạn 2026–2030, trọng tâm đào tạo tập trung vào các lĩnh vực: sức khỏe, công nghệ thông tin, nông nghiệp, tài chính – ngân hàng, sư phạm, du lịch và công tác xã hội. Giai đoạn 2030–2035 sẽ mở rộng sang các ngành phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội từng vùng.

Đảm bảo chính sách và đầu ra cho sinh viên

Để triển khai hiệu quả, Chính phủ xác định thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp từ tạo nguồn, tổ chức đào tạo đến bảo đảm đầu ra và hoàn thiện cơ chế, chính sách. Trọng tâm là nâng cao năng lực hệ thống cơ sở đào tạo, nhất là trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và cơ sở dự bị đại học; đồng thời đầu tư có trọng điểm cho một số cơ sở giáo dục đại học chủ chốt.

Chương trình, giáo trình, tài liệu giảng dạy được rà soát, điều chỉnh hoặc xây dựng mới theo hướng hiện đại, phù hợp trình độ người học và điều kiện kinh tế – xã hội vùng dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo.

Đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học, công nghệ trong đào tạo, thông qua xây dựng nền tảng quản lý đào tạo số thống nhất, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong tuyển sinh, quản lý người học, dự báo nhu cầu nhân lực. Hệ thống học liệu số đa ngôn ngữ, gồm tiếng Việt và một số tiếng dân tộc phổ biến, sẽ được phát triển để mở rộng khả năng tiếp cận tri thức.

Nguồn lực triển khai được huy động đa dạng, trong đó ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo và được lồng ghép với các chương trình, đề án, chương trình mục tiêu quốc gia liên quan. Chính phủ đồng thời khuyến khích hợp tác công – tư, thu hút sự tham gia của doanh nghiệp, cơ sở đào tạo tư thục và các nguồn lực xã hội hợp pháp.

Một nội dung quan trọng khác là xây dựng hệ sinh thái đào tạo gắn với thị trường lao động. Các cơ sở đào tạo tăng cường kết nối doanh nghiệp, trung tâm dịch vụ việc làm và chính quyền địa phương để tư vấn, giới thiệu việc làm ngay trong quá trình học tập; đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về nghề nghiệp và xu hướng việc làm theo vùng.

Khuyến khích khởi nghiệp, hỗ trợ vay vốn, bồi dưỡng kỹ năng quản trị, kinh doanh cho người học sau tốt nghiệp, gắn đào tạo với phát triển kinh tế tư nhân và sinh kế bền vững tại địa phương.

Bên cạnh đó, các chính sách đặc thù cho người học là người dân tộc thiểu số sẽ tiếp tục được hoàn thiện, như miễn, giảm học phí; hỗ trợ chi phí học tập, sinh hoạt, chỗ ở; bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học; phát hiện và bồi dưỡng tài năng; đổi mới tuyển sinh, đào tạo linh hoạt; thu hút giáo viên, cán bộ chất lượng cao công tác tại vùng sâu, vùng xa, biên giới.

Đề án cũng nhấn mạnh vai trò của tư vấn hướng nghiệp, truyền thông chính sách và hợp tác quốc tế, nhằm định hướng nghề nghiệp phù hợp, khơi dậy khát vọng học tập và tạo điều kiện cho sinh viên dân tộc thiểu số xuất sắc học tập, trao đổi ở nước ngoài, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong dài hạn.

Phượng Nguyễn