Cơ hội phát triển thị trường tài chính số

Luật Công nghiệp công nghệ số được coi là hành lang pháp lý quan trọng, mở đường cho định hướng phát triển thị trường tài chính số tại Việt Nam. (Ảnh minh họa)

Luật Công nghiệp công nghệ số được thông qua ngày 14/6/2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 được xem là một bước tiến lớn trong việc quy định và làm rõ về vấn đề “tài sản số”. Trước đó, ngày 12/6/2025, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg về Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược. Trong số 11 nhóm công nghệ được xác định có vai trò chủ đạo cho tăng trưởng đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, công nghệ Blockchain được chính thức ghi nhận với ba thành tố then chốt là tài sản số, tiền số, tiền mã hóa.

Bắt kịp thời cơ

Theo báo cáo năm 2024 của tạp chí CEOWORLD, Việt Nam đứng thứ 5 trong số 10 quốc gia sở hữu nhiều nhất thế giới, với khoảng 20,95 triệu người (chiếm 21,19% dân số) tại Việt Nam sở hữu tiền điện tử. Dữ liệu từ Chainalysis - công ty phân tích dữ liệu Crypto hàng đầu thế giới cho thấy, dòng chảy tài sản mã hóa vào Việt Nam liên tục duy trì trên 100 tỷ USD mỗi năm, tính từ năm 2022-2024, cao hơn gấp đôi dòng vốn đầu tư nước ngoài chính thống.

Việt Nam cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế hằng năm lên đến 6-7%/năm. Việt Nam có dân số đông, trên 100 triệu người, đứng thứ 3 ở Đông Nam Á với tỷ lệ người dân dùng điện thoại thông minh (smartphone) vượt qua 84%. Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) khẳng định, việc luật hóa tiền số, tài sản mã hóa là một trong những nỗ lực thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam trong lĩnh vực này.

Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng Võ Đức Anh cho rằng, một trong những văn bản nền móng cho cơ hội phát triển tài sản số Việt Nam là Chiến lược quốc gia về ứng dụng và phát triển công nghệ chuỗi khối (Blockchain) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Chính phủ ban hành vào tháng 10/2024; cùng với việc thông qua luật về công nghệ số, tài sản số sẽ mở ra hành lang pháp lý ứng xử với tài sản số.

Tại Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị kết luận về việc xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, Bộ Chính trị đã yêu cầu các cơ quan phải xác định quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt trong tổ chức thực hiện chủ trương quan trọng này. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 về Kế hoạch hành động về việc xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam.

Theo đó, Bộ Tài chính đã và đang khẩn trương phối hợp các bộ, ngành và địa phương liên quan xây dựng và hoàn thiện nghị quyết của Quốc hội về việc xây dựng trung tâm này. Thành phố Đà Nẵng có đầy đủ các lợi thế, tiềm năng, yêu cầu phát triển từ thực tiễn và quyết tâm chính trị cho việc xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế.

Ông Lê Hoàng Phúc, Giám đốc Trung tâm Vi mạch, bán dẫn và Trí tuệ nhân tạo Đà Nẵng (DSAC) tin tưởng: “Sự cam kết cao từ các nhà lãnh đạo, sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ; cơ sở hạ tầng hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng là ba yếu tố then chốt. Chúng tôi tin rằng có thể xây dựng một thành phố lớn mạnh hơn nữa, với tham vọng trở thành trung tâm tài chính quốc tế mới tại Việt Nam và trong khu vực”.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng Lê Sơn Phong cho biết, thành phố đang từng bước định hình vai trò kiến tạo để hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển bền vững, trong đó có cả lĩnh vực blockchain, tài sản số.

Đà Nẵng nằm ở vị trí chiến lược, là cửa ngõ quan trọng của Hành lang kinh tế Đông-Tây; với 7 khu công nghệ thông tin quốc gia; nguồn nhân lực dồi dào với 25.000 sinh viên tốt nghiệp từ các trường học tại địa phương. Trong các lĩnh vực công nghệ cao, khoảng 38% nhân sự sẵn sàng làm việc và cam kết với các ngành công nghiệp này.

Nghị quyết 136 của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng cũng cho phép thành phố được vận hành cơ chế Sandbox. Đây được xem là những tiền đề quan trọng để Đà Nẵng có thể trở thành trung tâm tài sản số không chỉ của Việt Nam mà còn mang quy mô quốc tế.

Cân bằng giữa quản lý và kiến tạo

Đại diện Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng cho biết, thành phố cũng đang xây dựng cơ chế Sandbox để thử nghiệm ở quy mô nhỏ trước khi ứng dụng rộng rãi. Hiện tại Đà Nẵng đã phê duyệt cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho một dự án thanh toán bằng Stablecoin. Mô hình này cho phép khách du lịch quốc tế đến thành phố có thể thanh toán bằng USDT. “Dự án đã qua được vòng thẩm định đầu tiên, được trình qua nhiều cơ quan quản lý và sẽ tiếp tục thử nghiệm trước khi ứng dụng rộng rãi”, ông Võ Đức Anh chia sẻ.

Đứng trên góc độ doanh nghiệp, bà Lynn Hoàng, Giám đốc Quốc gia Binance nhận định rằng hoàn toàn có thể trở thành trung tâm tài chính của khu vực, tùy thuộc vào sự cho phép và cởi mở của chính quyền. Đà Nẵng được biết đến là một khu du lịch với hàng nghìn lượt khách quốc tế mỗi năm nên thành phố hoàn toàn có thể thử nghiệm tài sản số trong các giao dịch thanh toán. Điều đó giúp các du khách nước ngoài sở hữu tài sản số khi đến với Đà Nẵng có thể thanh toán dễ dàng.

Tuy nhiên, bà Lynn Hoàng cũng khẳng định vấn đề an toàn, bảo mật của các sàn giao dịch tài sản số phải được đặt lên hàng đầu. Các sàn cần tuân thủ những tiêu chuẩn quốc tế về KYC (xác minh danh tính người dùng), AML (chống rửa tiền).

Ngoài ra, mỗi sàn giao dịch cần xây dựng quỹ bảo đảm để có thể đền bù cho người dùng trong các trường hợp bị tấn công mạng. Xây dựng một hệ sinh thái tài sản số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững; cân bằng các yếu tố về thu hút vốn đầu tư nước ngoài, hài hòa với thông lệ thế giới; kích thích người dùng tham gia sẽ là cơ hội để phát triển thị trường tài chính số và khả năng đổi mới sáng tạo của Việt Nam, đưa Việt Nam song hành cùng các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

HỒNG ÁNH