Có nên uống vitamin tổng hợp hàng ngày để tăng sức đề kháng?

Thực tế, lợi ích này không phải lúc nào cũng đúng cho tất cả mọi người và còn phụ thuộc vào tình trạng dinh dưỡng, lối sống, sức khỏe tổng thể. Vậy có nên dùng vitamin tổng hợp hàng ngày không?

1. Vitamin tổng hợp có thực sự giúp tăng sức đề kháng?

Vitamin tổng hợp là chế phẩm kết hợp nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Một số thành phần như vitamin C, D, kẽm, selen được chứng minh có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ miễn dịch. Nhiều người vì thế cho rằng uống vitamin tổng hợp hàng ngày sẽ giúp cơ thể "khỏe hơn" và chống lại bệnh tật tốt hơn. Tuy nhiên, không phải lúc nào bổ sung thêm cũng mang lại lợi ích rõ ràng.

Hệ miễn dịch khỏe mạnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó dinh dưỡng chỉ là một phần. Giấc ngủ, vận động, kiểm soát căng thẳng và môi trường sống cũng đóng vai trò không nhỏ. Nếu một người có chế độ ăn cân đối, không thiếu hụt vi chất, thì uống thêm vitamin tổng hợp có thể không cải thiện đáng kể sức đề kháng. Do đó, lợi ích tăng miễn dịch từ vitamin tổng hợp chỉ thực sự rõ ràng ở những đối tượng có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng.

Một số nghiên cứu lớn cho thấy, ở người trưởng thành khỏe mạnh, uống vitamin tổng hợp không làm giảm tỷ lệ mắc cảm lạnh, cúm hay các bệnh nhiễm trùng thông thường. Việc bổ sung này không thể thay thế chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm tươi. Như vậy, uống vitamin tổng hợp không đồng nghĩa với lợi ích chắc chắn "tăng đề kháng".

Không nên tự ý bổ sung vitamin tổng hợp một cách đại trà cho tất cả mọi người.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là mỗi loại vitamin có cơ chế hoạt động riêng. Đưa tất cả vào một viên thuốc không có nghĩa là cơ thể sẽ hấp thu và sử dụng tối ưu. Ví dụ, vitamin tan trong chất béo (A, D, E, K) cần có dầu mỡ để hấp thu, trong khi vitamin tan trong nước (C, nhóm B) dễ đào thải qua nước tiểu nếu dư thừa. Điều này cho thấy bổ sung không đúng cách có thể làm giảm hiệu quả và gây lãng phí.

2. Khi nào nên uống vitamin tổng hợp hàng ngày?

Vitamin tổng hợp được khuyến nghị trong một số tình huống cụ thể, thay vì sử dụng đại trà. Người ăn kiêng nghiêm ngặt, như ăn chay trường, có nguy cơ thiếu vitamin B12, sắt, kẽm và có thể hưởng lợi từ việc bổ sung vitamin tổng hợp. Người cao tuổi cũng là nhóm đối tượng thường khó hấp thu đầy đủ dinh dưỡng qua thực phẩm, đặc biệt là vitamin D và canxi, nên có thể cần bổ sung.

Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú được khuyên bổ sung vitamin tổng hợp chuyên biệt để đáp ứng nhu cầu cao hơn bình thường. Một số bệnh nhân mắc bệnh lý mạn tính đường ruột, gan, thận hoặc trải qua phẫu thuật tiêu hóa cũng thường được bác sĩ chỉ định thêm vitamin tổng hợp. Đây là các trường hợp có bằng chứng y học rõ ràng về lợi ích.

Bổ sung vitamin tổng hợp không thể thay thế chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm tươi.

Ngược lại, ở người khỏe mạnh có chế độ ăn đa dạng, đủ rau củ, trái cây, đạm và ngũ cốc nguyên hạt, nhu cầu vitamin thường đã được đáp ứng. Trong trường hợp này, uống thêm vitamin tổng hợp hàng ngày không mang lại lợi ích rõ rệt, mà đôi khi còn gây tác dụng phụ như buồn nôn, rối loạn tiêu hóa hoặc tăng nguy cơ tích lũy một số vi chất nếu dùng liều cao.

Do đó, không nên tự ý bổ sung vitamin tổng hợp một cách đại trà cho tất cả mọi người. Thay vào đó, bổ sung cần dựa trên thói quen ăn uống, độ tuổi, tình trạng sức khỏe và lời khuyên từ chuyên gia, bác sĩ.

3. Cần làm gì để tăng sức đề kháng?

Hệ miễn dịch khỏe mạnh không chỉ dựa vào viên vitamin tổng hợp. Dinh dưỡng cân bằng, giàu rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đạm và chất béo tốt mới là nền tảng.

Thực phẩm tươi còn cung cấp chất xơ, hợp chất thực vật và chất chống oxy hóa mà viên thuốc không thể thay thế. Đây là yếu tố giúp cơ thể chống viêm, giảm stress oxy hóa, tăng cường hàng rào miễn dịch tự nhiên.

Ngoài chế độ ăn, giấc ngủ đủ 7 - 8 giờ mỗi đêm và vận động thể chất thường xuyên cũng cải thiện đáng kể hệ miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy, tập thể dục vừa phải giúp tăng hoạt động của tế bào miễn dịch và giảm nguy cơ nhiễm trùng. Ngược lại, thiếu ngủ, stress kéo dài, lối sống ít vận động đều làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể.

Vitamin tổng hợp chỉ nên coi là giải pháp hỗ trợ trong một số trường hợp nhất định, không phải con đường chính để "tăng đề kháng". Nếu cần bổ sung, nên tham khảo ý kiến chuyên gia để lựa chọn loại phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, đồng thời tuân thủ liều lượng khuyến nghị. Lạm dụng không những không hiệu quả mà còn có thể tiềm ẩn nguy cơ cho gan, thận, chuyển hóa.

Vì vậy, muốn duy trì sức đề kháng tốt, cách tiếp cận đúng đắn là kết hợp ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, vận động đều đặn, giữ tinh thần lạc quan và chỉ bổ sung vitamin tổng hợp khi có chỉ định rõ ràng.

Mời bạn đọc xem tiếp video:

Vitamin A: Bà bầu bổ sung thế nào cho đúng? | SKĐS

BS Nguyễn Huy Hoàng