Cốm Mễ Trì đỏ lửa, rộn ràng nhịp chày giã cốm vào vụ mới
Ngay từ đầu cổng làng Mễ Trì (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) đã nghe được âm thanh quen thuộc của tiếng chày rộn ràng giã cốm với hương thơm ngào ngạt đặc trưng của cốm. Cốm Mễ Trì được làm từ những hạt lúa nếp non còn mọng sữa bọc trong lá sen, tạo nên một món đặc sản thơm ngon và nổi tiếng bậc nhất của đất Hà thành. Cuối tháng 9, đầu tháng 10 là thời điểm người dân làng tất bật cho vụ cốm mới lớn nhất trong năm.
Cốm Mễ Trì 'đỏ lửa', rộn ràng nhịp chày giã cốm vào vụ mới.
Mễ Trì có thôn Thượng và thôn Hạ, với nhiều hộ gia đình theo nghề làm cốm. Từ cuối tháng 6 đến tháng 10 Âm lịch hàng năm, người dân nơi đây lại tất bật cho vụ cốm lớn nhất trong năm. Từ tinh mơ cho đến tận tối muộn, họ luôn chân luôn tay để kịp làm những mẻ cốm thơm dẻo phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng.
Nghề cốm Mễ Trì (quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) đã được đưa vào Danh mục 17 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Các công đoạn để làm ra được hạt cốm khá cầu kỳ, nguyên liệu làm cốm là hạt lúa nếp. Có nhiều loại lúa nếp có thể làm cốm như lúa nếp lương phượng, lúa nếp thơm, lúa nếp tan, lúa nếp quýt, lúa nếp cái hoa vàng…
Chị Tú Lan (chủ cơ sở cốm gia truyền ở Mễ Trì Hạ) chia sẻ về nghề làm cốm của gia đình: "Nhà tôi làm cốm từ thời các cụ, cứ cha truyền con nối cho đến tận ngày nay. Hiện tại làng Mễ Trì còn khoảng một trăm hộ gia đình còn theo nghề làm cốm".
Khi rang cốm người dân trong làng đều dùng củi gỗ chứ không dùng than để cốm mới dậy mùi thơm nguyên vẹn. Lúc bắt đầu rang phải để to lửa, khi cốm tái phải giảm lửa, bởi nếu lửa to quá sẽ bị cháy và lửa nhỏ quá cốm sẽ không đạt yêu cầu dẻo. Mỗi mẻ rang kéo dài khoảng hơn 2 tiếng.
Chất lượng cốm đầu ra chủ yếu phụ thuộc vào quy trình làm cốm cầu kỳ, tỉ mỉ mà người Mễ Trì đã nắm tường tận. Quy trình làm ra cốm cũng lắm công đoạn, gồm rang, sàng sẩy, giã... Từ lúc bắt đầu cho đến khi làm ra mẻ cốm non mất khoảng 4-5 tiếng trở lên. "Bí quyết để làm ra những mẻ cốm ngon bắt đầu từ khâu chọn thời điểm gặt lúa. Khi lúa đến thì con gái, phải thăm lúa liên tục xem thời điểm nào hạt thóc chớm đông sữa thì gặt về. Một tạ thóc, tùy theo độ ngon của hạt thóc sẽ thu được 17-18 kg cốm thành phẩm", chị Tú Lan cho hay.
Hiện nay, các công đoạn làm cốm được làm trên máy móc giúp giảm được sức lao động, tạo ra sản phẩm nhiều mà chất lượng vẫn thơm ngon đảm bảo. Không chỉ có món cốm truyền thống, các mặt hàng như xôi cốm, bánh cốm, mochi... cũng được người tiêu dùng đón nhận nồng nhiệt.
