Cơn sốt AI khơi dậy nỗi ám ảnh về bong bóng dot-com

Bùng nổ AI khiến nhiều nhà đầu tư trở nên cảnh giác với các mã cổ phiếu liên quan tới công nghệ (Ảnh: Getty)

Thị trường quá phấn khích với AI

Bong bóng dot-com đã dạy cho các nhà đầu tư phải cảnh giác với những đợt tăng đồng loạt trên thị trường chứng khoán, được hỗ trợ bởi sự bùng nổ công nghệ - trường hợp cụ thể hiện nay là trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh phát triển khiến cổ phiếu công nghệ tăng vọt trong năm nay.

Cổ phiếu của Nvidia, nhà sản xuất chip đồ họa, hiện là tâm điểm của đợt bùng nổ, đã tăng gần gấp 3 lần trong năm 2023, trong khi chỉ số Nasdaq-100 chỉ tăng 38% và S&P 500 tăng 16%.

Đối với một số nhà đầu tư, sự trỗi dậy mạnh mẽ của Nvidia – hiện là công ty lớn thứ 5 của Mỹ tính theo giá trị thị trường – khó có thể nói lên bất cứ điều gì ngoài một làn sóng đầu cơ điên cuồng. Trọng số của nó trong các chỉ số chứng khoán chuẩn có nghĩa là nhà đầu tư hàng ngày đang ở trong tình trạng phụ thuộc vào quỹ đạo của Nvidia, bất kể họ có tin vào tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI) hay không.

“Có sự bùng nổ lớn về AI – một số người đang tranh giành để được tham gia bằng bất cứ giá nào, trong khi những người khác đang gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng điều này sẽ kết thúc trong nước mắt”, Kai Wu, người sáng lập và giám đốc đầu tư của Sparkline Capital, cho biết. “Các nhà đầu tư có thể hưởng lợi từ sự tăng trưởng dựa trên đổi mới, nhưng phải cảnh giác với việc trả quá đắt cho nó”.

Nvidia là nhà sản xuất chất bán dẫn chính hỗ trợ các hệ thống AI. Công ty dự báo doanh thu kỷ lục 11 tỉ USD cho quý kết thúc gần đây khi báo cáo kết quả vào tháng 5, khiến các nhà phân tích mất cảnh giác với nhu cầu khách hàng dự kiến sẽ tăng cao.

“Đó là khi sự phấn khích xung quanh AI thực sự tăng lên”, Kai Wu, người sáng lập và giám đốc đầu tư của Sparkline Capital, cho biết.

Mức tăng của cổ phiếu Nvidia cùng các chỉ số Nasdaq-100 và S&P 500 (Ảnh: FactSet)

Những kỳ vọng về AI đã thúc đẩy giá cổ phiếu của công ty như Meta Platforms và Amazon.com, cũng là hai bên đang xây dựng, mở rộng thêm khả năng của AI. Cổ phiếu của những gã khổng lồ công nghệ này lần lượt tăng 154% và 65% trong năm 2023. Microsoft, có giá cổ phiếu tăng 35%, cũng rót hàng tỉ USD vào ChatGPT của OpenAI, một chatbot có thể trả lời các câu hỏi khó trong vài giây.

Sự phục hồi dữ dội của những cổ phiếu này, từ lâu đã là động lực lớn nhất của thị trường, đã làm dấy lên lo ngại về sự tập trung của thị trường. 10 cổ phiếu lớn nhất trong S&P 500 hiện chiếm hơn 1/3 vốn hóa thị trường, theo dữ liệu của Dow Jones Market. Tỷ lệ này tăng so với mức chưa đến 25% vào năm 2000.

“Câu chuyện thị trường liên quan nhiều nhất đến bong bóng internet là sự tập trung vốn hóa quá mức vào các cổ phiếu chủ chốt”, Mike Edwards, phó giám đốc đầu tư của Weiss Multi-Strategy Advisors, nói.

Thực chất hay sự kỳ vọng quá mức?

Báo cáo thu nhập quý hai của Nvidia, dự kiến công bố vào ngày 23/8, sẽ cung cấp thông tin chi tiết về việc liệu sự trỗi dậy mạnh mẽ của họ có bắt nguồn từ nhu cầu về chip hay chỉ là sản phẩm của sự kỳ vọng quá mức. Cổ phiếu này đã tăng 24% trong phiên giao dịch sau khi báo cáo thu nhập vào tháng Năm và 14% vào ngày sau khi có kết quả của tháng Hai.

Các nhà đầu tư đang trả giá cao để mua cổ phiếu, đặt cược vào khoản lãi khổng lồ trong tương lai. Nvidia đang giao dịch ở mức gấp 41 lần doanh số trong 12 tháng qua, theo FactSet, so với mức 2,4 lần doanh số của S&P 500. Trên cơ sở kỳ hạn, cổ phiếu của công ty giao dịch ở mức gấp 20 lần doanh số dự kiến cho năm tới – gấp đôi mức trung bình của nó trong thập kỷ qua là 10 lần, theo dữ liệu của Dow Jones Market.

Sự ra đời của các chương trình AI như ChatGPT cho thấy có thể còn quá sớm để xác định liệu Nvidia có thể tăng doanh thu phù hợp với mức định giá hấp dẫn của các nhà đầu tư hay không. Nếu tốc độ tăng trưởng của công ty không đủ để phản ánh giá trị của nó, thì cổ phiếu có thể sụt giảm.

Theo Sparkline, một giỏ gồm 43 cổ phiếu công ty internet được định giá cao – những công ty được định giá ít nhất 5 tỉ USD được giao dịch với giá gấp 25 lần doanh thu của họ vào thời điểm chuyển giao thế kỷ - đã giảm 80% trong 2 năm.

Tỷ lệ định giá/doanh thu (Ảnh: FactSet)

Những công ty này không phải không có thực lực. Doanh số bán hàng của họ đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ sau đó. Nhưng các nhà đầu tư đã gánh chịu tổn thất nặng nề sau vụ nổ bong bóng: Cổ phiếu của những công ty này chỉ mang lại lợi nhuận trung bình 16% trong khoảng thời gian đó, trong khi S&P 500 đã tăng trưởng 284%.

Giỏ này bao gồm Amazon và Microsoft, đều là những mã cổ phiếu được thèm muốn trên thị trường ngày nay, cùng với Cisco Systems, từng có thời là một trong số những công ty lớn nhất trong Nasdaq-100. Nhà sản xuất thiết bị mạng này đã giao dịch với mức cao gấp 38 lần doanh số của họ vào đầu năm 2000. Cisco có mức sinh lời 43% , trong khoảng thời gian từ đầu thế kỷ đến nay. Nếu loại bỏ cổ tức, mức sinh lời chỉ còn 0,4%.

Kỳ vọng quá mức

“Mức định giá rất quan trọng”, Wu nói. “Đầu tư vào các cổ phiếu bị tác động bởi công nghệ chỉ có hiệu quả khi sự tăng trưởng chưa được phản ánh vào giá. Không may thay, trong những giai đoạn hưng phấn, thị trường không chỉ có xu hướng định giá theo đà tăng trưởng tiềm năng, mà còn kỳ vọng quá mức”.

Một lý do khiến đợt tăng giá cổ phiếu năm nay có thể không mang bản chất bùng nổ và sụp đổ của bong bóng dot-com: Những bên hưởng lợi từ AI là các cổ phiếu vốn đã tỏa sáng trong năm nay. Các nhà đầu tư đã đổ xô vào của các Big Tech trong quý đầu tiên để tìm nơi trú ẩn, do các công ty này có bảng cân đối kế toán và dòng tiền mạnh mẽ.

Các công ty công nghệ cũng đang được hưởng lợi từ khả năng Fed sẽ ngừng nâng lãi suất và chi tiêu tiêu dùng ổn định. Các lĩnh vực theo chu kỳ của thị trường rộng lớn hơn đã bắt đầu bắt kịp khi những lo ngại về suy thoái kinh tế đang giảm dần.

“Không giống như năm 1999, thời điểm các nhà đầu tư đua nhau tham gia vào các đợt IPO nóng bỏng của những công ty không có cơ hội kiếm tiền, những bên chiến thắng ngày nay là những công ty khổng lồ, có kỷ luật, có sẵn hệ thống dữ liệu để khai thác”, Edwards nói./.

Theo Wall Street Journal

Huyền Chi