Cơn sốt trái phiếu AT1 bất ngờ quay trở lại

Tám tháng trước, khi Credit Suisse phá sản và các nhà quản lý xóa sạch toàn bộ 17 tỷ USD trái phiếu AT1 của ngân hàng này, tương lai của thị trường trái phiếu AT1 đã bị đặt dấu hỏi. Thị trường này trước đây được các nhà đầu tư xem là một thị trường ngách có lợi nhuận cao, rủi ro thấp và mang lại cho các ngân hàng một nguồn vốn bổ sung.

Việc các nhà chức trách Thụy Sĩ xóa sổ 17 tỷ USD trái phiếu AT1 đã khiến niềm tin của nhà đầu tư vào sản phẩm này bị bốc hơi. Điều này không chỉ vì bản thân của việc giá trái phiếu bị ghi giảm giá trị về 0 đầy bất ngờ mà còn vì sự đảo ngược của hệ thống phân cấp đã được thiết lập mà thông thường các nhà đầu tư cổ phiếu sẽ chịu thiệt hại đầu tiên. Một loạt hành động pháp lý chống lại chính quyền Thụy Sĩ đã diễn ra khi đó. “Thị trường này đã chết… Sẽ không có nhà đầu tư nào tin tưởng vào trái phiếu AT1 nữa”, một nhà phân tích tài chính Thụy Sĩ cho biết vào thời điểm đó.

Nhưng hóa ra nhận định này chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian rất ngắn. Trong tháng này, UBS đã phát hành lô trái phiếu AT1 đáng kể trị giá 3,5 tỷ USD. Ban đầu chúng sẽ trông rất giống như trái phiếu AT1 mà Credit Suisse từng phát hành, mặc dù UBS cho biết các điều khoản sẽ được sửa đổi sau khi các cổ đông đồng ý. UBS cho biết, thay vì bị xóa sổ trong tình huống khủng hoảng, trái phiếu này sẽ được chuyển đổi thành vốn chủ sở hữu, điều này khiến trái phiếu AT1 của Thụy Sĩ phù hợp với tiêu chuẩn ở những thị trường khác.

Điểm đáng lưu ý là số lượng đặt mua trái phiếu AT1 của UBS đạt 36 tỷ USD, gấp 10 lần quy mô chào bán, khi các nhà đầu tư tranh nhau mua trái phiếu với lãi suất coupon lên tới 9,25%. Các ngân hàng khác đang tận dụng sự quan tâm mạnh mẽ với sản phẩm này, tuần trước, Barclays đã bắt đầu giới thiệu lô trái phiếu AT1 mới và được đón nhận nồng nhiệt.

Các nhà đầu tư cho biết giờ đây họ xem vụ Credit Suisse là có phong cách riêng. Điều này một phần là do bản chất sự sụp đổ của Credit Suisse, ngân hàng bị mất niềm tin nghiêm trọng từ khách hàng và tiền của khách hàng bị rút nhanh chóng. Nó cũng một phần là kết quả của bối cảnh Thụy Sĩ vì các điều khoản pháp lý đối với AT1 và việc áp dụng chúng khác với các điều khoản ở nơi khác.

Mặc dù vậy, môi trường vĩ mô có thể phức tạp với những bất ổn về địa chính trị, tăng trưởng kinh tế thấp và lãi suất cao hơn có khả năng gây ra nhiều vụ vỡ nợ cho vay hơn. Tuy nhiên, hệ thống ngân hàng có vẻ mạnh mẽ, được củng cố bởi nguồn vốn đệm cao hơn gấp nhiều lần so với khi xảy ra cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2007-2008.

Nhưng liệu AT1 có hoàn thành mục đích quản lý theo kế hoạch của chúng không? Theo một cách nào đó, trái phiếu AT1 đã làm như vậy trong trường hợp của Credit Suisse. Sau tất cả những tranh cãi, 17 tỷ USD tiền đã được thu hồi sau vụ sụp đổ của ngân hàng, từ đó giúp tạo điều kiện thuận lợi cho thỏa thuận giải cứu với UBS và giảm thiểu rủi ro cho người đóng thuế.

Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, bao gồm cả những điều kỳ quặc trong bối cảnh ở Thụy Sĩ, chúng đã không thực sự hoạt động như mong muốn của các nhà quản lý toàn cầu. AT1 còn được gọi là trái phiếu chuyển đổi dự phòng hoặc trái phiếu “CoCo”, ban đầu được thiết kế để tái cấp vốn cho một ngân hàng đã bị tổn thất nặng nề do thua lỗ lớn. Trong trường hợp của Credit Suisse, các khoản lỗ vẫn chưa cụ thể hóa và tỷ lệ vốn rất cao. Nhưng các nhà hoạch định chính sách đã đánh giá thấp sự tương tác giữa niềm tin của khách hàng, tính thanh khoản và khả năng tồn tại.

Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ (SNB) kết luận trong báo cáo ổn định tài chính hàng năm sau vài tháng sau sự cố Credit Suisse rằng trái phiếu AT1 của họ “không hiệu quả”. Logic vòng luẩn quẩn tương tự có thể được áp dụng nếu việc chuyển đổi vốn chủ sở hữu được kích hoạt, dẫn đến sự hoảng loạn trên thị trường chứng khoán. Các cơ quan quản lý ở những nơi khác hiện thừa nhận rằng AT1 có thể không thực sự phù hợp với mục đích sử dụng.

Nếu xét đến các sự kiện năm nay, người ta có quan điểm tiêu cực về AT1 như một công cụ vốn khả thi trong dài hạn, thì có thể không cần phải có một sự kiện kiểu Credit Suisse khác để dập tắt sự hưng phấn của thị trường ngày nay.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài