Công bố kết quả Dự án 'Nâng cao năng lực cảnh báo sớm và quản lý rủi ro khu vực tài chính Việt Nam'

Trong khuôn khổ Hội thảo khoa học quốc tế “AI và Đổi mới sáng tạo trong phân tích thị trường tài chính” được tổ chức tại Đại học Kinh tế Quốc dân vào hai ngày 15-16/12/2025, ông Lee Jun Ho – Giám đốc dự án KOICA "Nâng cao năng lực cảnh báo sớm và quản lý rủi ro khu vực tài chính Việt Nam" và đội ngũ phát triển dự án đã có các bài trình bày công bố kết quả Dự án. Dự án do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ (ODA không hoàn lại) thông qua Văn phòng KOICA tại Việt Nam.

Ông Lee Jun Ho – Giám đốc dự án KOICA chia sẻ tại hội thảo

Cũng tại hội thảo, ông Lee Byung Hwa - Giám đốc Quốc gia KOICA Việt Nam bày tỏ: "Hôm nay, khi được phát biểu bế mạc Hội thảo khoa học quốc tế nhằm chia sẻ kết quả của Dự án “Nâng cao năng lực cảnh báo sớm và quản lý rủi ro khu vực tài chính Việt Nam”, tôi cảm thấy vô cùng vinh dự và ý nghĩa.

Trong khoảng thời gian hai ngày tuy ngắn nhưng đầy sôi động và sâu sắc, chúng ta đã cùng nhau nhìn lại những thành quả quý báu mà dự án đã dày công xây dựng trong suốt nhiều năm qua. Quan trọng hơn, hội thảo đã mở ra cho chúng ta một không gian đối thoại có giá trị để cùng suy ngẫm và định hình tương lai của hệ thống tài chính Việt Nam".

Nhân dịp này, Giám đốc Quốc gia KOICA Việt Nam gửi tới giới học thuật và các cơ quan quản lý tài chính Việt Nam lời đề nghị mang tính chia sẻ và hợp tác.

Thứ nhất, Giám đốc KOICA Việt Nam nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của giới học thuật trong việc phát huy giá trị các kết quả của dự án. Ông bày tỏ mong muốn Đại học Kinh tế Quốc dân cùng các viện nghiên cứu xem các sản phẩm đã công bố như những mô hình nền tảng, đưa vào giảng dạy, kiểm định thông qua các công trình nghiên cứu và luận văn, đồng thời tiếp tục điều chỉnh, hoàn thiện và phát triển. Theo ông, với năng lực và chiều sâu học thuật, giới nghiên cứu Việt Nam sẽ giúp các mô hình ngày càng phù hợp hơn với thực tiễn và đặc thù của hệ thống tài chính trong nước.

Thứ hai, Giám đốc KOICA Việt Nam đề nghị xây dựng một hệ sinh thái tri thức mang tính hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý tài chính, gồm Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các đơn vị liên quan.

Ông cho rằng, thông qua hội thảo lần này, quá trình chuyển giao tri thức cơ bản đã được hoàn tất, tạo tiền đề để các cơ quan quản lý chủ động tham khảo, vận dụng các kết quả nghiên cứu của giới học thuật vào hoạch định chính sách cũng như hoạt động giám sát và quản lý tài chính trong thực tiễn.

Ông Lee Byung Hwa - Giám đốc Quốc gia KOICA Việt Nam. Ảnh: NTCC.

Ông Jung Jae Woo - Phó Giám đốc Quốc gia KOICA tại Việt Nam cũng cho hay, dự án này được triển khai với mục tiêu cốt lõi là xây dựng các công cụ cho phép đo lường và quản lý rủi ro hệ thống một cách định lượng trên toàn bộ hệ thống tài chính Việt Nam, bao gồm Hệ thống chỉ báo giám sát thường xuyên (HI), Mô hình cảnh báo sớm (EWS) và Mô hình kiểm tra sức chịu đựng (Stress Test – ST).

Trong quá trình thực hiện, Cơ quan Giám sát Tài chính Hàn Quốc đã đưa tiến độ phát triển các mô hình tiến sát tới giai đoạn hoàn thiện cuối cùng. Tuy nhiên, đầu năm 2025, dự án đã đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi, trong bối cảnh cải cách bộ máy hành chính, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia Việt Nam (NFSC) – cơ quan giám sát tài chính hợp nhất và cũng là trụ cột then chốt của dự án – chính thức giải thể.

Sự thay đổi mang tính cơ cấu này đã đặt dự án trước những thách thức mới, đồng thời mở ra yêu cầu phải điều chỉnh định hướng triển khai nhằm bảo đảm tính liên tục, hiệu quả và giá trị lâu dài của các kết quả đã đạt được.

"Trong bối cảnh quá trình chuyển giao cơ quan gặp nhiều khó khăn, chúng tôi vẫn kiên định với mục tiêu bảo đảm các kết quả và giá trị thực tiễn của dự án được chuyển tải một cách đầy đủ và hiệu quả vào hệ thống tài chính Việt Nam. Trên tinh thần đó, dự án đã tập trung triển khai hai chiến lược trọng tâm.

Do không còn cơ quan thụ hưởng trực tiếp, việc kiểm thử cuối cùng và tối ưu hóa mô hình trên cơ sở dữ liệu nội bộ không thể tiếp tục triển khai. Tuy nhiên, thay vì dừng lại ở những hạn chế này, chúng tôi đã chuyển trọng tâm sang việc phổ biến rộng rãi các ứng dụng web và hệ thống báo cáo kỹ thuật đã được phát triển, nhằm bảo đảm các kết quả của dự án vẫn được tiếp cận và khai thác hiệu quả tại Việt Nam" - ông Jung Jae Woo bày tỏ.

Theo đó, toàn bộ các sản phẩm của dự án, bao gồm báo cáo phương pháp luận, báo cáo phát triển mô hình và tài liệu kỹ thuật, đã được chuyển đổi sang dạng tài liệu web bằng tiếng Việt. Một website chuyên biệt sẽ được đưa vào vận hành, cho phép các cơ quan giám sát tài chính và giới học thuật Việt Nam có thể truy cập, nghiên cứu và tham khảo các mô hình này bất cứ lúc nào. Đồng thời, để bảo đảm yêu cầu về an ninh và bảo mật dữ liệu, các dữ liệu vận hành mô hình sẽ chỉ được công bố dưới dạng dữ liệu đã được xử lý và ẩn danh.

Việc công khai các mô hình theo cách tiếp cận này được xem là trụ cột then chốt của quá trình chuyển giao kết quả dự án, tạo điều kiện để các cơ quan quản lý tài chính theo từng lĩnh vực tại Việt Nam như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV), Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (ISA) có thể sử dụng các mô hình này như những mô hình nền tảng (base model), làm cơ sở cho việc xây dựng, điều chỉnh và phát triển các mô hình giám sát phù hợp với thực tiễn Việt Nam trong tương lai.

Song song với phát triển công cụ, dự án chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ giám sát tài chính Việt Nam. Thông qua phối hợp với Tổ công tác của NFSC, nhiều khóa đào tạo thực hành về thống kê, học máy và lập trình đã được tổ chức, góp phần nâng cao khả năng vận hành, bảo trì và cập nhật các mô hình phân tích rủi ro.

Quá trình triển khai cũng bộc lộ những thách thức, như thiếu hụt nhân lực chuyên sâu về mô hình hóa và hạn chế về dữ liệu tài chính, đặc biệt là dữ liệu tần suất cao. Thực tế này cho thấy nhu cầu cấp thiết của chiến lược đào tạo nhân lực dài hạn và hoàn thiện hạ tầng dữ liệu phục vụ giám sát tài chính.

Phó Giám đốc Quốc gia KOICA tại Việt Nam nhấn mạnh: "Những thành quả của dự án này chính là những “hạt giống công nghệ” mang tính nền tảng, không thể thiếu cho việc nâng cao sự ổn định của hệ thống tài chính Việt Nam. Dự án có ý nghĩa to lớn ở chỗ đã đặt nền móng vững chắc cho công tác quản lý rủi ro hệ thống trong lĩnh vực tài chính, góp phần củng cố khả năng phòng ngừa và ứng phó trước các cú sốc tiềm ẩn của hệ thống.

Chúng tôi trân trọng đề nghị các cơ quan quản lý tài chính và giới học thuật của Việt Nam tích cực khai thác và vận dụng các mô hình, sản phẩm được công bố ngày hôm nay, qua đó tiếp tục phát triển năng lực quản lý rủi ro hệ thống phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.

Chúng tôi chân thành kỳ vọng rằng, những kết quả này sẽ được chuyển hóa thành tri thức có giá trị lâu dài, đóng góp thiết thực cho sự ổn định và phát triển bền vững của hệ thống tài chính Việt Nam trong tương lai".

Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hải Bình - nguyên Giám đốc Ban Quản lý dự án phía Việt Nam cũng có bài chia sẻ về những thành quả dự án đạt được và những khó khăn thách thức trong quá trình thực hiện dự án.

Bà Nguyễn Thị Hải Bình – nguyên Giám đốc đơn vị quản lý Dự án

Bà Bình cho biết “Trong quá trình triển khai, Dự án cũng gặp phải một số khó khăn không lường trước được, chủ yếu xuất phát từ sự thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu bộ máy quản lý nhà nước tại Việt Nam nhằm hướng tới một nền hành chính hiệu quả hơn, tập trung hơn. Điều này đã gây ra sự gián đoạn lớn trong việc tiếp tục triển khai các hoạt động còn lại của dự án”. Bà mong rằng những thành quả của dự án sẽ được tiếp tục phát huy trong các dự án hợp tác tiếp theo, và Việt Nam sẽ tiếp tục thúc đẩy việc ứng dụng AI, công nghệ số và các mô hình quản lý rủi ro tiên tiến để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành tài chính.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm trong lễ bế mạc. Ảnh: NTCC.

Trần Trang