Công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, kết thúc hoạt động cấp huyện từ ngày 1/7

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà chủ trì cuộc họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7

Phát biểu tại buổi họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cho biết, sáng 16/6, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tỷ lệ tán thành gần như tuyệt đối, đạt 98,33% tổng số đại biểu. Nghị quyết này đánh dấu một bước cải cách sâu sắc về thể chế, đáng chú ý nhất là việc chuyển đổi sang mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp kể từ ngày 1/7/2025.

Trình bày các nội dung chính của Nghị quyết, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cho biết, việc sửa đổi Hiến pháp trong thời điểm này là vô cùng cần thiết và đúng lúc, nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế trong kỷ nguyên mới.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy, quá trình xây dựng nghị quyết đã diễn ra trong thời gian ngắn kỷ lục nhưng vẫn đảm bảo dân chủ và khoa học. Đáng chú ý, chỉ trong một tháng lấy ý kiến Nhân dân (từ 6/5 đến 5/6/2025), đã có hơn 280 triệu lượt ý kiến đóng góp. Tỷ lệ người dân tán thành các nội dung sửa đổi lên tới 99,75%, cho thấy chủ trương này đã phản ánh đúng ý chí, nguyện vọng của đông đảo các tầng lớp Nhân dân.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy thông tin tại cuộc họp báo. Ảnh: Trọng Quỳnh

Nghị quyết mới đã sửa đổi, bổ sung 5 trong tổng số 120 điều của Hiến pháp 2013. Các thay đổi này tập trung vào việc tinh gọn bộ máy, làm rõ vai trò của các tổ chức và tái cấu trúc hệ thống chính quyền địa phương.

Những thay đổi chính

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cho biết, Nghị quyết sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp vừa được Quốc hội thông qua gồm có 2 điều. Trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp hiện hành (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp.

Trong đó, tại Điều 9 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung để làm rõ vai trò của MTTQ Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Quy định này tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, trực thuộc MTTQ Việt Nam, theo chỉ đạo và kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư.

Cùng với đó, bổ sung, làm rõ nguyên tắc hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận là: hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam.

Quang cảnh cuộc họp báo. Ảnh: Hồng Thái

Điều 10 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam theo hướng kế thừa hợp lý các quy định trong các bản hiến pháp hiện hành. Tiếp tục ghi nhận và thể hiện rõ nét vị trí, vai trò của Công đoàn Việt Nam, bảo đảm tính thống nhất, không trùng lặp với nội dung sửa đổi tại Điều 9.

Tại khoản 1 Điều 84 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội. Theo đó, các cơ quan Trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội được quyền trình dự án luật trước Quốc hội và dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quy định này nhằm phát huy vai trò chủ động, tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội, phù hợp với vị trí và năng lực của họ, đồng thời bảo đảm tính dân chủ.

Các tổ chức thành viên khác của Mặt trận sẽ thực hiện quyền đề nghị, kiến nghị xây dựng dự án luật, pháp lệnh thông qua Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam. Quy định này phù hợp với nguồn lực và khả năng thực tế của các tổ chức, góp phần bảo đảm chất lượng các dự án luật, pháp lệnh được trình.

Tại Điều 110 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính cho phù hợp với chỉ đạo tại Nghị quyết số 60 ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gồm: Cấp tỉnh (gồm tỉnh, TP trực thuộc Trung ương) và cấp dưới tỉnh (gồm các đơn vị hành chính do luật định). Quy định này chính thức hóa việc không còn cấp hành chính huyện.

Tại Điều 111 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương theo hướng bổ sung quy định về chính quyền địa phương tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Quy định này nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc tiếp tục nghiên cứu và từng bước thành lập các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong thời gian tới.

Về hiệu lực thi hành và điều khoản chuyển tiếp: Điều 2 của Nghị quyết quy định về thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết, thời điểm kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp để cụ thể hóa các kết luận số 150-KL/TW, số 163-KL/TW và số 167-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tạo cơ sở pháp lý cần thiết và điều kiện thuận lợi để sớm kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan thuộc chính quyền địa phương các cấp.

Nghị quyết có hiệu lực ngay từ ngày được Quốc hội thông qua. Điều 2 của Nghị quyết quy định rõ về lộ trình chuyển tiếp, đặc biệt là việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, nhằm đảm bảo các địa phương sau khi sắp xếp, sáp nhập có thể hoạt động thông suốt, đồng bộ, không gây ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.

"Nghị quyết là khởi đầu cho một công cuộc cải cách sâu sắc về thể chế, thể hiện tư duy đổi mới có tính cách mạng. Đây là cơ sở hiến định để kiến tạo một nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, người dân hạnh phúc, yên vui" - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh.

Hồng Thái