Công nghệ cao thúc đẩy nông nghiệp phát triển mạnh mẽ

Vận hành máy cấy tại Hà Nam. Ảnh: ĐÀO PHƯƠNG

Theo ước tính, khoa học công nghệ đã đóng góp khoảng hơn 35% vào thành công trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu, với nhiều mặt hàng vượt ngưỡng tỷ USD như gạo, cà-phê… Ðể đạt những kết quả đó, nhiều địa phương đã không ngừng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, hướng đến sự phát triển bền vững.

Tại Hà Nội, các huyện Phú Xuyên, Ứng Hòa và Thường Tín đang triển khai mô hình "cấy máy, làm mạ khay", sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc, bón phân và hệ thống tưới tự động. Ông Trương Văn Nam, Giám đốc hợp tác xã (HTX) Dịch vụ Nông nghiệp Viên Nội (huyện Ứng Hòa) cho biết, nhờ ứng dụng máy cấy thông minh, nông dân giảm đáng kể công lao động, chi phí, đồng thời năng suất lúa tăng lên rõ rệt.

"Máy cấy có gắn chip định vị, hoạt động tự động mà không cần người lái, có thể cấy từ 10-20 mẫu mỗi ngày, bảo đảm mật độ lúa thẳng hàng, tối ưu hóa sản xuất", ông Nam chia sẻ. Nhờ chính sách hỗ trợ 50% giá trị máy cấy của thành phố Hà Nội cùng mức hỗ trợ từ 75.000 - 100.000 đồng/sào cho diện tích áp dụng, tỷ lệ mạ khay, cấy máy tại nhiều xã đã đạt 80-90%. Ðể nâng cao tỷ lệ cấy máy, HTX đã linh hoạt trong việc làm mạ khay. Ngoài ra, huyện còn tổ chức các lớp đào tạo kỹ thuật sử dụng, sửa chữa máy cấy giúp nông dân làm chủ công nghệ. Không chỉ có mô hình cấy máy, huyện Ứng Hòa còn ứng dụng hệ thống tưới tự động cho 20.000 m2 nhà màng trồng dưa lưới. Công nghệ này giúp tiết kiệm nước, nhân công, giảm chi phí đầu tư và nâng cao năng suất cây trồng.

Theo Ủy ban nhân dân huyện Ứng Hòa, việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất không chỉ giúp bà con giảm chi phí, tăng lợi nhuận mà còn hạn chế tình trạng bỏ ruộng hoang. Nông dân không chỉ giảm bớt vất vả mà còn mở ra triển vọng cho một nền nông nghiệp hiện đại, bền vững. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp vẫn gặp không ít khó khăn. Một trong những trở ngại lớn nhất là chi phí đầu tư cao, bao gồm các chi phí xây dựng hạ tầng, đào tạo nhân lực và vận hành hệ thống. Việc tiếp cận nguồn vốn còn hạn chế, khiến công nghệ chưa thể phủ rộng đến tất cả hộ nông dân…

Tại huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La, bà con tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, khuyến khích người dân áp dụng tiến bộ kỹ thuật công nghệ cao vào sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ông Nguyễn Hữu Hưng, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Vân Hồ cho biết, huyện triển khai đẩy mạnh ứng dụng các phương thức sản xuất hiện đại, quy trình sản xuất nông nghiệp, HTX thực hiện sản xuất hữu cơ, VietGAP và trồng trong nhà kính. Hiện nay, huyện có hơn 20 ha trồng cam đường và quýt ngọt được sản xuất theo quy trình hữu cơ và VietGAP; xây dựng mới hàng trăm nhà màng, nhà lưới cùng 100 ha tưới nhỏ giọt và tưới phun theo công nghệ hiện đại.

Mặc dù đã đạt nhiều thành công, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam vẫn còn đối mặt không ít khó khăn, thách thức. Ngoài vấn đề tài chính, ứng dụng công nghệ cao còn vướng phải các rào cản về nhận thức và trình độ kỹ thuật. Một số nông dân chưa quen với cách thức vận hành các thiết bị hiện đại, đòi hỏi thời gian để thích nghi và đào tạo.

Chia sẻ về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sơn, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ở Trung ương, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội nhận định, ứng dụng công nghệ cao là một điều tất yếu khi muốn nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng nông sản, bảo đảm sự phát triển nông nghiệp bền vững. Tuy nhiên, ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta còn nhiều "rào cản" do đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn; thiếu công cụ phòng ngừa, thiếu cơ chế thử nghiệm, đầu tư mạo hiểm; còn khoảng trống trong hệ thống pháp luật về thúc đẩy phát triển công nghệ cao; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao; nhận thức, tư duy sản xuất ở một số nơi còn lạc hậu…

Thực tế cho thấy, chúng ta cần ưu tiên dành vốn ngân sách Nhà nước chi cho khoa học công nghệ. Các địa phương có khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cũng cần bảo đảm các khu nông nghiệp phát triển theo đúng chức năng, nhiệm vụ, tuyệt đối tránh việc bị méo mó mô hình hoạt động. Ngoài ra, cần phải hoàn thiện chính sách pháp luật về công nghệ cao, đặc biệt là có giải pháp cụ thể, đồng bộ từ trung ương đến địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện thì nông nghiệp ứng dụng cao sẽ đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Ông Phạm Ðức Nghiệm, Phó Cục trưởng Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục rà soát bổ sung, hoàn thiện các cơ chế chính sách khuyến khích như: Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ mới, công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp; cần có chính sách tài chính, tín dụng ưu đãi linh hoạt… "Ðặc biệt, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ người nông dân đầu tư vào nông nghiệp - nông thôn, để họ dẫn dắt nền nông nghiệp; tiếp đến là các biện pháp hỗ trợ cụ thể về nghiên cứu khoa học, giải pháp kỹ thuật. Như vậy mới hình thành nên được mô hình các trang trại, các HTX nông nghiệp… như đàn sếu bay", ông Nghiệm chia sẻ.

Ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp là chìa khóa để nâng cao năng suất, chất lượng và tính bền vững cho nền nông nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, cần có một hệ thống chính sách đồng bộ và mạnh mẽ hơn nữa, cùng với sự tham gia tích cực của người nông dân và các doanh nghiệp. Chỉ khi đó, nông nghiệp Việt Nam mới có thể phát triển mạnh mẽ, tạo ra giá trị to lớn và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Bích Liên