Công nghiệp công nghệ số: Động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế

Trình Quốc hội ban hành 10 Luật và 1 Nghị quyết

Ngày 26/12, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến đến 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng tham dự hội nghị.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương.

Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết, năm 2025 là năm đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong cơ cấu tổ chức của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN). Từ tháng 3/2025, Bộ KH&CN và Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiến hành hợp nhất để hình thành Bộ KH&CN mới, hội tụ đầy đủ các trụ cột khoa học, công nghệ - đổi mới sáng tạo - chuyển đổi số.

Đây là một dấu mốc lịch sử, bắt đầu một chặng đường phát triển mới sau 80 năm phát triển của ngành Bưu chính viễn thông, 66 năm phát triển của ngành KH&CN Việt Nam. “Sau khi hợp nhất, Bộ KH&CN đã kiện toàn, sắp xếp lại các đơn vị trực thuộc, giảm mạnh số lượng đầu mối từ 74 xuống còn 41 đơn vị trực thuộc - giảm 45% tổng số đơn vị trực thuộc Bộ” - Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho hay.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, năm 2025 là năm đầu tiên ngành KH&CN triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia dưới sự lãnh đạo trực tiếp, thống nhất ở cấp cao nhất của hệ thống chính trị - Tổng Bí thư trực tiếp làm Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương.

Đồng thời, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 193/2025/QH15; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 71/NQ-CP để toàn hệ thống chính trị tập trung triển khai đồng bộ với định hướng phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính để phát triển kinh tế - xã hội, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Năm 2025 chứng kiến việc ngành KH&CN đã có những đổi mới căn bản trong tư duy xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế pháp luật. Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế trong ngành KH&CN đã có bước chuyển căn bản: từ quản lý sang kiến tạo, dẫn dắt. Thể là đột phá của đột phá, là điều kiện tiên quyết để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực tăng trưởng thực chất.

Chỉ trong vòng 10 tháng sau hợp nhất, Bộ KH&CN đã tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội ban hành 10 Luật và 1 Nghị quyết. Bên cạnh đó, Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành 23 Nghị định, 16 Nghị quyết, 41 Quyết định, 1 Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; Bộ cũng ban hành 50 Thông tư để hướng dẫn thi hành, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Các văn bản này đã hình thành khung pháp lý bao trùm đầy đủ các trụ cột chiến lược về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, năng lượng nguyên tử, tiêu chuẩn - quy chuẩn, chất lượng, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ.

Động lực tăng trưởng quan trọng

Nêu cụ thể một số kết quả nổi bật khác của ngành KH&CN trong năm 2025, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương thông tin, quy mô và hiệu quả kinh tế của toàn ngành tiếp tục được mở rộng mạnh mẽ: Doanh thu đạt 5 triệu 465 nghìn tỷ đồng, tăng 25% so với cùng kỳ; đóng góp ngân sách nhà nước đạt 115 nghìn tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ; đóng góp trực tiếp vào GDP đạt 1 triệu 400 nghìn tỷ đồng, tăng 35% so với cùng kỳ. "Các chỉ số này cho thấy, KH&CN đã trở thành một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế" - Thứ trưởng nói.

Hội nghị Tổng kết công tác năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026 của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Trong công tác KH&CN, lần đầu tiên Việt Nam đã ban hành danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia - đây là cách tiếp cận mới bắt đầu từ việc đưa ra các bài toán, vấn đề của cuộc sống để hình thành giải pháp, sản phẩm, rồi từ đó tìm ra công nghệ và tri thức mới.

Đồng thời, năm 2025, Bộ KH&CN đã đưa vào vận hành Cổng sáng kiến quốc gia và Hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ KH&CN theo thời gian thực. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục phát triển với sự ra mắt của Sàn Giao dịch KH&CN quốc gia với vai trò là “bàn tay nối dài” giữa nghiên cứu, sản xuất và thị trường, kết nối với các sàn giao dịch tại địa phương trên phạm vi toàn quốc. Năm 2025,Việt Nam xếp hạng 44/139 quốc gia về Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu; hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam xếp hạng thứ 55/100 toàn cầu.

Năm 2025 ghi dấu bước chuyển căn bản trong bức tranh chuyển đổi số quốc gia, khi hạ tầng số, dữ liệu số, các cơ sở dữ liệu quốc gia và các nền tảng dùng chung được hình thành đồng bộ, tạo nền móng vững chắc cho quốc gia số; chuyển đổi số đã góp phần quyết định vào việc tổ chức, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Chuyển đổi số năm 2025 đã trở thành một trong những phương thức tổ chức và vận hành quan trọng của đất nước.

Lĩnh vực bưu chính vẫn giữ vững tốc độ tăng trưởng cao trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn: sản lượng bưu gửi đạt 4,2 tỷ bưu gửi, tăng hơn 26% so với năm 2024; doanh thu dịch vụ bưu chính đạt 87.000 tỷ đồng, tăng 19,1% so với năm 2024.

Lĩnh vực viễn thông, phủ sóng 5G đạt trên 90% dân số; tốc độ Internet cố định của Việt Nam vào Top 10 thế giới; tỷ lệ triển khai IPv6 trên 67%, đứng thứ 7 thế giới, hệ thống tên miền quốc gia .vn tiếp tục giữ vị trí cao, thứ 2 ASEAN, với hơn 680.000 tên miền; tổng số chứng thư chữ ký số đã cấp đạt trên 26 triệu - riêng trong năm 2025, số lượng chứng thư chữ ký số đã cấp đạt trên 12 triệu tương đương với tổng số lượng đã cấp trong 10 năm trước đó.

Mạng truyền số liệu chuyên dùng trở thành hạ tầng số đặc biệt dùng chung cho cả hệ thống chính trị, được xây dựng quản lý thống nhất, tập trung; từ tháng 11/2025 được mở rộng để truyền đưa văn bản mật, tối mật trong toàn hệ thống chính trị. Đây là những trụ cột quan trọng của hạ tầng số, góp phần bảo đảm chủ quyền số và thúc đẩy kinh tế số, xã hội số.

Lĩnh vực công nghiệp công nghệ số hiện có hơn 80.000 doanh nghiệp, trong đó trên 2.000 doanh nghiệp đã mở rộng ra thị trường nước ngoài. Nhiều doanh nghiệp đang từng bước nghiên cứu, thiết kế và sản xuất các sản phẩm công nghệ chiến lược. Các chỉ tiêu chủ yếu của lĩnh vực đều tăng trưởng cao và vượt kế hoạch.

"Công nghiệp công nghệ số đang khẳng định vai trò là ngành công nghiệp nền tảng và động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế" - Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nêu rõ.

Bên cạnh đó, công tác xây dựng tiêu chuẩn quốc gia được định hướng tập trung, có chọn lọc, ưu tiên cho các lĩnh vực trọng điểm, công nghệ chiến lược có tác động lan tỏa lớn. Đến nay đã công bố trên 14.000 TCVN, gần 900 QCVN, tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, khu vực đạt 65%.

Hoạt động sở hữu trí tuệ trong năm 2025 đã đạt được những thành tích nổi bật, trong đó có việc trình Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ; xử lý toàn bộ các đơn sở hữu công nghiệp tồn đọng từ 2024 trở về trước với khối lượng gần 250 nghìn đơn; công tác chuyển đổi số được thúc đẩy mạnh mẽ với tỷ lệ nộp đơn trực tuyến từ 30% trong năm 2024 đến nay đã đạt trên 80%.

Năm 2025 đánh dấu bước tiến quan trọng của lĩnh vực năng lượng nguyên tử đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam tái khởi động chương trình điện hạt nhân. Bộ KH&CN đã tham mưu, hoàn thiện thể chế pháp luật phù hợp với thông lệ quốc tế và các chuẩn mực an toàn, an ninh của IAEA.

Bên cạnh Luật Năng lượng Nguyên tử và 3 Nghị định đã được ban hành, Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ 6 đề án chiến lược, từng bước hình thành hạ tầng pháp lý đồng bộ, tạo nền tảng cho việc triển khai các dự án điện hạt nhân an toàn và bền vững trong thời gian tới.

Quỳnh Nga