Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn: Viên ngọc quý của thiên nhiên và văn hóa

Hang Thẩm Khuyên – Thẩm Hai, huyện Bình Gia, vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Ảnh: Bùi Thuận

Kho tàng địa chất triệu năm

Nép mình giữa những dãy núi đá vôi hùng vĩ ở miền Bắc Việt Nam, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn là "cuốn sử thi" tự nhiên, kể câu chuyện về sự tiến hóa của Trái Đất qua hàng triệu năm. Những lớp đá cổ tại đây lưu giữ dấu tích của đáy biển cổ đại, nơi từng là môi trường sống của bọ ba thùy và bút đá – những sinh vật biển đầu tiên sống thành bầy. Khi nước biển rút, các lớp đá phiến, đá sa thạch và đá vôi hình thành, tạo nên cảnh quan núi lửa độc đáo.

Nổi bật trong công viên là Trũng Na Dương, một vùng trũng tự nhiên hé lộ hệ sinh thái nhiệt đới cách đây 40-20 triệu năm với hóa thạch thực vật và động vật phong phú. Khu vực này cung cấp manh mối quý giá về sự di cư của động vật có vú giữa các lục địa. Bên cạnh đó, khối núi đá vôi Bắc Sơn, hình thành từ trầm tích biển cổ, lưu giữ dấu vết của cư dân tiền sử qua các công cụ đá, đồ gốm và địa điểm chôn cất, mang đến cái nhìn sâu sắc về lịch sử loài người tại Việt Nam.

Sống Khủng long – Đỉnh Phja Pò, Khu du lịch Mẫu Sơn, vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Ảnh: Bùi Thuận

Địa chất đặc biệt của Lạng Sơn còn góp phần định hình nông nghiệp địa phương. Đất giàu khoáng chất tại đây tạo điều kiện lý tưởng để trồng các cây đặc sản như na và hồi, trở thành nguồn sinh kế quan trọng cho người dân.

Di sản văn hóa rực rỡ

Công viên địa chất Lạng Sơn không chỉ là kỳ quan thiên nhiên mà còn là cái nôi văn hóa của các dân tộc: Kinh, Nùng, Tày và Dao. Các cộng đồng này đã gìn giữ ngôn ngữ, nghề thủ công và truyền thống độc đáo, tạo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu. Trong đó, tín ngưỡng Đạo Mẫu, với nghi thức hầu đồng, âm nhạc và kể chuyện, là trung tâm đời sống tâm linh, tôn vinh các vị thần cai quản trời, đất, núi, rừng và nước.

Nghệ thuật hát Then, được ví như "nhịp điệu của thần tiên", kết hợp với tiếng đàn tính, là di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận. Những lễ hội sôi động, trang phục truyền thống và nghệ thuật dân gian tại Lạng Sơn không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, thu hút du khách từ khắp nơi.

Hang động đưới đáy Hố sụt Ùng Roặc, huyện Bình Gia, vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Ảnh: Việt Nam Expeditions

Cơ hội phát triển bền vững và tầm nhìn tương lai

Việc được UNESCO công nhận mang lại cho Lạng Sơn những cơ hội vàng cho Lạng Sơn phát triển Du lịch bền vững: Thu hút du khách quốc tế, thúc đẩy kinh tế địa phương qua các tour khám phá địa chất, văn hóa và sinh thái. Cùng với đó, làm tốt công tác bảo tồn di sản: Tăng cường quản lý và bảo vệ di sản địa chất, văn hóa, đa dạng sinh học; Giáo dục và nghiên cứu: Khuyến khích các dự án nghiên cứu khoa học và giáo dục cộng đồng về giá trị thiên nhiên. Đặc biệt, giúp Lạng Sơn đẩy mạnh hợp tác quốc tế, như: Kết nối với Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu, chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ các công viên khác.

Thung lũng Bắc Sơn, huyện Bắc Sơn, vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn. Ảnh: Bùi Thuận

Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là biểu tượng của sự giao thoa giữa thiên nhiên và con người. Với sự hỗ trợ của UNESCO và sự đồng lòng của cộng đồng địa phương, Lạng Sơn đang vươn mình trở thành mô hình tiêu biểu cho bảo tồn di sản và phát triển bền vững. Những nỗ lực này không chỉ bảo vệ giá trị độc đáo của vùng đất mà còn góp phần vào các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

Thùy Linh