Củ kiệu - món ăn đơn giản nhưng rất có lợi cho sức khỏe

Củ kiệu là củ của cây kiệu, là cây thảo nhỏ thuộc họ hành, thân hành màu trắng, hình trái xoan thuôn. Lá mọc ở gốc, hình dải hẹp, nửa hình trụ, dài 15 - 60 cm, rộng 1,5 - 4 mm. Cụm hoa hình tán kép trên một cuống hoa dài 15 - 60 cm, mang 6 - 30 tán hoa màu hồng hay màu tím. Củ có màu trắng, hình tròn hoặc tròn dài giống củ hành nhưng thường nhỏ hơn, củ có nhiều vảy mỏng bọc bên ngoài.

Củ kiệu là loại rau gia vị vừa là một vị thuốc. Ảnh minh họa

Ngoài tên gọi là củ kiệu còn có tên gọi khác tiểu toán (tỏi nhỏ), tiểu căn toán, dã toán, đại đầu thái tử, hỏa thông... Cây kiệu được trồng khắp nơi, người dân thường trồng để lấy củ muối dưa, dùng lá làm gia vị như một loại rau thơm.

Có hai loại củ kiệu thường thấy đó là kiệu Huế (quế) và kiệu trâu. Hai loại kiệu này có vẻ ngoài khá khác biệt có thể nhận biết được. Kiệu Huế đuôi mảnh, thân nở, eo thắt rõ rệt. So với kiệu trâu có thân dài hơn, đuôi to và không thắt eo.

Theo kinh nghiệm dân gian khi chọn mua củ kiệu để muối thì nên chọn củ kiệu Huế vì loại này sẽ làm ra món kiệu có độ giòn và thơm hơn.

Củ kiệu là loại rau gia vị vừa là một vị thuốc, củ kiệu mang nhiều công dụng cho tốt sức khỏe như:

Tăng cường lưu thông máu

Trong củ kiệu, đặc biệt là củ kiệu muối chua có chứa axit lactic có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu, giảm mỡ trong máu, hỗ trợ tăng cường lưu thông máu hiệu quả. Đồng thời chất quercetin có trong củ kiệu làm giảm các bệnh liên quan đến tim mạch, kiểm soát các vi khuẩn có hại cho đường ruột.

Tốt cho hệ tuần hoàn

Củ kiệu có khả năng tăng cường sức khỏe tim mạch và hệ tuần hoàn nhờ vào hợp chất quercetin. Nhờ vào tác động chống lại sự hình thành của các thành mảng bám tích tụ trong mạch máu làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch lên đến 60%. Góp phần bảo vệ sức khỏe và phòng tránh đột quỵ.

Giải cảm, tăng cường sức đề kháng

Củ kiệu có vị cay, nóng và tính ấm cùng với các vitamin có lợi cho sức khỏe như: Vitamin A, D, E, K, B12 có tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị cảm cúm hiệu quả. Đồng thời trong củ kiệu cũng chứa những khoáng chất như canxi, sắt, magie có khả năng tăng sức đề kháng, nâng cao sức khỏe cho cơ thể.

Ngăn ngừa nguy cơ ung thư

Nhờ chất chống oxy hóa, củ kiệu trở thành thực phẩm giúp ích trong việc phòng ngừa bệnh ung thư như phổi và dạ dày. Chẳng hạn, hoạt chất laxogenin có khả năng chống lại tế bào ung thư hiệu quả và tiêu diệt các gốc tự do gây hại, ức chế sự phát triển của ung thư.

Chống oxy hóa

Hợp chất quercetin có trong củ kiệu giúp kháng viêm, tăng khả năng chống oxy hóa làm chậm quá trình phát triển của các tế bào gây hại. Đặc biệt hợp chất này có thể loại bỏ tận gốc các tác nhân gây ra các các bệnh mãn tính, giảm thiểu khả năng mắc bệnh ung thư.

Ngoài ra, các hợp chất thực vật flavonoid còn tăng cường khả năng chống oxy hóa cao và có ích cho sức khỏe.

Kích thích tiêu hóa

Củ kiệu là thực phẩm được chế biến thành nhiều món ăn ngon và dinh dưỡng. Trong đó, món dưa kiệu muối chua có tác dụng kích thích tiêu hóa và bổ sung các vi khuẩn như lactobacilli, acidophilus và L.plantarum rất có lợi cho hệ tiêu hóa. Đồng thời trong món dưa kiệu muối chua vẫn còn giữ được một lượng lớn vitamin A, E và khoáng chất sắt, canxi, magie và lượng chất xơ giúp cơ thể phòng chống bệnh táo bón hiệu quả.

Lưu ý khi dùng củ kiệu

Người nhiều khí hư, người hay bị nóng trong không nên ăn nhiều củ kiệu bởi nếu lạm dụng gây hư tổn khí huyết, nóng gan.

Nhu cầu dinh dưỡng cho người mang thai sẽ khác biệt nên các mẹ bầu không nên ăn củ kiệu vì sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai nhi.

Lê Nguyệt