Cụ thể trách nhiệm của các hãng hàng không khi để chậm chuyến bay

Các ĐBQH tỉnh Tây Ninh tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Hàng không dân dụng Việt Nam nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng liên quan đến hoạt động hàng không dân dụng, kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Bộ Chính trị để tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới; đồng thời, thúc đẩy đột phá chiến lược trong xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững ngành hàng không dân dụng.

Toàn cảnh thảo luận tại Tổ 3. Ảnh: Khánh Duy

Góp ý về nguyên tắc hoạt động hàng không dân dụng quy định tại Điều 4, ĐBQH Lê Thị Song An (Tây Ninh) đề nghị xem xét, bổ sung một nguyên tắc mới (khoản 8) vào sau khoản 7 của điều này. Cụ thể là “Bảo đảm chuyển đổi số, bảo vệ dữ liệu hành khách và minh bạch thông tin trong hoạt động hàng không dân dụng; công khai, minh bạch thông tin về giá vé, dịch vụ và tình trạng khai thác nhằm bảo vệ quyền lợi hành khách và nâng cao chất lượng dịch vụ”.

Đại biểu lý giải: ngành hàng không Việt Nam hiện chưa có cơ chế pháp lý đầy đủ về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các hãng hàng không, cảng vụ và cơ quan quản lý nhà nước. Điều này gây khó khăn trong việc giám sát thị trường, theo dõi chất lượng dịch vụ và xử lý khiếu nại của hành khách. Nhiều phản ánh thực tế từ báo chí và người tiêu dùng cho thấy, tình trạng trễ chuyến, chậm hoàn vé và chênh lệch giá vé giữa các kênh bán vẫn còn phổ biến, trong khi cơ quan quản lý thiếu công cụ dữ liệu thống nhất để kiểm tra và xử lý kịp thời.

ĐBQH Lê Thị Song An (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

“Quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực hàng không mới tập trung ở cấp doanh nghiệp, chưa hình thành hệ thống dữ liệu dùng chung toàn ngành. Việc bổ sung nguyên tắc này sẽ giúp tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc ứng dụng công nghệ số, kết nối dữ liệu và minh bạch hóa thông tin, góp phần bảo vệ quyền lợi hành khách, nâng cao năng lực quản lý và thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh”, đại biểu Lê Thị Song An nhấn mạnh.

Các chính sách phát triển hàng không dân dụng được quy định tại Điều 5 cũng được các ĐBQH tỉnh Tây Ninh đặc biệt quan tâm. Các đại biểu đề nghị bổ sung cụm từ “khuyến khích xã hội hóa đầu tư, bảo đảm lợi ích công, tư minh bạch” vào Khoản 2, Điều 5; đồng thời, bổ sung cụm từ “chuyển đổi số, năng lượng sạch và công nghệ xanh; bảo vệ môi trường và phát triển bền vững” vào Khoản 5, Điều 5.

Theo các đại biểu, quy định tại Điều 5 của dự thảo luật, chính sách phát triển hàng không dân dụng đã bao quát nhiều nội dung, tuy nhiên chưa nhấn mạnh đầy đủ các yếu tố then chốt của xu thế phát triển hiện nay. Trong bối cảnh hạ tầng hàng không tại các sân bay trọng điểm như Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Đà Nẵng, Phú Quốc đang quá tải, trong khi nguồn vốn đầu tư công còn hạn chế, việc bổ sung quy định về huy động đa dạng nguồn lực, xã hội hóa đầu tư và minh bạch lợi ích công, tư là cần thiết để thu hút nguồn vốn tư nhân, đặc biệt cho các vùng sâu, vùng xa, nơi hạ tầng hàng không còn yếu và thiếu tính kết nối.

Bên cạnh đó, bổ sung định hướng phát triển công nghiệp phụ trợ, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng năng lượng sạch và bảo vệ môi trường nhằm tăng tính tự chủ công nghệ, giảm chi phí khai thác và đáp ứng xu thế “hàng không thông minh” (Smart Aviation). Đây cũng là yêu cầu tất yếu trong quá trình hội nhập quốc tế, khi nhiều quốc gia như EU, Nhật Bản, Singapore đã cam kết mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050. Việc thể chế hóa các nội dung này trong luật sẽ giúp Việt Nam phát triển ngành hàng không theo hướng hiện đại, bền vững và phù hợp với tiêu chuẩn ICAO, IATA.

ĐBQH Hoàng Văn Liên (Tây Ninh) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Tại thảo luận tổ, các ĐBQH tỉnh Tây Ninh cũng bày tỏ băn khoăn trước thực trạng các chuyến bay bị delay (hoãn chuyến, trễ chuyến) vẫn còn xảy ra nhiều gây phiền hà cho hành khách và lãng phí nguồn lực xã hội. ĐBQH Hoàng Văn Liên chia sẻ thực tế: “Trong những năm qua, tôi là hành khách thường xuyên của các hãng hàng không và thực tế là việc bay trễ chuyến diễn ra rất nhiều. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến khách hàng, có những cuộc họp, kế hoạch rất quan trọng phải hủy bỏ chỉ vì trễ chuyến bay”.

ĐBQH Hoàng Văn Liên đề nghị, dự thảo luật cần quy định trách nhiệm của các hãng hàng không trong việc bay đúng giờ; đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của các hãng hàng không đối với khách hàng như thế nào nếu để xảy ra tình trạng bay trễ chuyến.

Theo các ĐBQH tỉnh Tây Ninh, để đánh giá chất lượng của một hãng hàng không có nhiều tiêu chí, trong đó tiêu chí cơ bản nhất là bay đúng giờ. Điều này cho thấy các hãng hàng không trong nước còn phải nỗ lực rất nhiều mới bảo đảm được chất lượng như mong muốn của khách hàng. Mặc dù trong những năm qua các hãng hàng không đã có nhiều nỗ lực, cải thiện để các chuyến bay đúng giờ hơn nhưng theo các ĐBQH, nỗ lực này là chưa đủ và chưa đáp ứng được yêu cầu chung của khách hàng và sự phát triển của nền kinh tế.

Đào Cảnh