Cửa khẩu quốc tế La Lay cần đòn bẩy hạ tầng để phát triển

Đánh vật hơn 12km quốc lộ 15D đi Cửa khẩu quốc tế La Lay, PV Báo CAND thót tim bởi tình trạng xe cộ đông đúc, chủ yếu xe container dài hàng chục mét, chúng từ cửa khẩu đổ về và ngã ba A Bung ngược lên, với hầu hết đèo dốc quanh co, cheo leo bên vách núi và chỉ có 2 làn đường chật hẹp, mặt đường rặt những ổ gà, ổ voi và lầy lội sình đất.

Ở khu cửa khẩu, ngoại trừ nhà kiểm soát liên hợp vừa được đầu tư xây dựng đưa vào sử dụng, xung quanh hạng mục đường sá qua, về các cổng kiểm tra - kiểm soát; mặt bằng đỗ xe, kiểm hóa… đều trong tình trạng thi công dang dở, chỗ gồ ghề, chỗ nhão nhoét.

Được biết, để nâng cấp La Lay thành cửa khâu quốc tế, đầu năm 2014, tỉnh Quảng Trị chấp thuận đề xuất của một doanh nghiệp tư nhân có trụ sở tại Ninh Bình về bước đầu tự bỏ vốn, gấp rút thi công san ủi, đổ lấp tạo mặt bằng cho khu cửa khẩu.

Điều kiện hạ tầng ở Cửa khẩu La Lay đang rất xất.

Tuy nhiên, sau khi cửa khẩu được khai trương, Quảng Trị giao dự án này cho Công ty xây dựng 384 (Quảnh Trị) tiếp tục thi công. Đáng nói, trong gần 10 năm qua, tiến độ xây dựng ở đây cứ ì ạch như… rùa bò. Trên ngọn đồi với mục đích san ủi tạo mặt bằng, đồng thời vận chuyển đất, đá ở đây đến đổ lấp, tạo thêm mặt bằng cho khu cửa khẩu, lúc nào cũng chỉ lèo tèo vài ba chiếc xe ủi, xúc và khoảng 10 công nhân luân phiên nhau làm việc.

Chứng kiến cảnh người, xe cộ qua, về cửa khẩu cũng như lực lượng chức năng làm việc tại đây mới thấy hết cám cảnh hạ tầng khu cửa khẩu này. Nguy cơ tai nạn có thể xảy đến bất cứ lúc nào bởi đặc điểm địa hình và sự chậm trễ trong quá trình đầu tư, thi công dự án. Cụ thể, địa hình hiện tại về phía Lào là con đường ngoằn ngoèo, nhỏ hẹp từ đồi cao đổ về khu cửa khẩu. Trong khi phía Việt Nam thì ngược lại, phải vượt lên con dốc cao với nhiều khúc cua tay áo. Ở giữa là nhà kiểm soát liên hợp với hai bên là các làn xe qua, về các cổng kiểm tra kiểm soát. Vì vậy, xe cộ phía Lào chỉ chút sơ suất là có thể đâm thẳng xuống khu cửa khẩu nơi thường xuyên có số lượng lớn người, phương tiện đang chờ, dừng làm các thủ tục xuất nhập cảnh, kiểm hóa, thông quan. Tương tự, ở phía Việt Nam thì ngược lại, nguy cơ xe mất lái lao dốc; mất đà trôi tuột lật nhào là rất lớn.

Ông Hoàng Bá Linh, Chi cục trưởng Hải quan Cửa khẩu La Lay cho biết, xác định việc xây dựng cửa khẩu này góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy quan hệ giao lưu kinh tế, văn hóa và quan hệ chính trị, ngoại giao giữa Việt Nam và các nước trong khu vực; tăng cường bảo vệ, giữ vững an ninh biên giới, năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu cửa khẩu. Theo đó La Lay sẽ được huy động khoảng 24.000 tỷ đồng (trong đó địa phương 50%) để đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng, bao gồm các hạng mục như Quốc môn; nhà kiểm soát liên hợp; hệ thống giao thông trục chính; nâng cấp quốc lộ 15D (dài gần 15km từ cửa khẩu về đường Hồ Chí Minh, xã A Bung); duy tu một số hạng mục tại khu vực nhà ga cửa khẩu… Tuy nhiên, từ đó đến nay, khu cửa khẩu này mới chỉ được đầu tư xây dựng một vài hạng mục, hầu hết còn lại đang trong tình trạng dang dỡ; việc đi lại, vận chuyển hàng hóa cũng như việc các lực lượng chức năng làm nhiệm vụ tại đây vì thế gặp rất nhiều khó khăn.

Thiếu tá Nguyễn Thanh Minh, Trưởng Trạm kiểm soát Biên phòng, Cửa khẩu La Lay cho hay, nhu cầu xuất nhập cảnh, vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu qua, về cửa khẩu này là rất lớn. Có thời điểm như năm 2014 từng có đoàn xe container hơn 100 chiếc bị ùn tắc tại khu cửa khẩu và trên tuyến quốc lộ 15D. Đáng lo, khi khu cửa khẩu và tuyến đường chưa được tiếp tục đầu tư xây mới, sửa chữa nâng cấp thì mưa lũ cuối năm 2020 và 2022 đã tàn phá nơi đây rất nặng nề. Trong đó, tuyến Quốc lộ 15D bị sạt lở, sụt lún và đứt gãy mặt đường tại nhiều điểm. Đến thời điểm hiện tại, đơn vị thi công cũng mới chỉ sửa chữa, khắc được các điểm hư hỏng một cách tạm thời. Trong khi đó số lượng xe cộ qua, về hàng ngày trên tuyến đường này tiếp tục tăng. Riêng xe container chở mặt hàng than nhập khẩu có ít nhất 150 lượt mỗi ngày. Các phương tiện khác cũng tăng trên 300% kể từ đầu năm 2023 đến nay.

"Trước tình hình đó, đơn vị làm nhiệm vụ tại cửa khẩu cũng như người dân, doanh nghiệp qua, về, vận chuyển hàng hóa để kinh doanh, rất mong muốn hệ thống ở sở hạ tầng ở đây tiếp tục được đầu tư xây dựng và sớm hoàn thành đưa vào sử dụng. Có như vậy, Cửa khẩu quốc tế La Lay xứng tầm với một cửa khẩu quốc tế, góp phần thúc đẩy tốt hơn mối quan hệ giao lưu kinh tế, văn hóa, ngoại giao và chính trị giữa Việt Nam với các nước trong khu vực, cũng như góp phần quan trọng vào việc tăng cường bảo vệ, giữ vững an ninh tuyến biên giới.", Thiếu tá Nguyễn Thanh Minh chia sẻ mong muốn.

Thanh Bình