Cụm di tích Từ Lương Xâm, Hải Phòng được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt

Di tích quốc gia đặc biệt cụm di tích Từ Lương Xâm - căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 thuộc phường Nam Hải, quận Hải An, TP. Hải Phòng là 1 trong 22 di tích lịch sử trên địa bàn quận Hải An thờ Đức Vương Ngô Quyền và được suy tôn là “Từ Cả” - nơi đứng đầu phụng thờ Đức Vương Ngô Quyền.

Cụm di tích Từ Lương Xâm - căn cứ bản doanh của Đức vương Ngô Quyền năm 938, tọa lạc trên địa bàn phường Nam Hải, quận Hải An, Thành phố Hải Phòng (nơi diễn ra Lễ hội)

Đức Vương Ngô Quyền là một trong 14 vị anh hùng dân tộc tiêu biểu của Việt Nam. Năm 938, ông là người lãnh đạo nhân dân đánh bại quân Nam Hán trong trận chiến trên sông Bạch Đằng lịch sử, chấm dứt hơn 1.000 năm Bắc thuộc, mở ra một kỷ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc. Với công đức của Ngô Quyền, nhiều triều đại đã ban sắc phong suy tôn ông là “Thượng đẳng tối linh Đại Vương, là Ngô Vương Thiên Tử, là vị tổ trung hưng của dân tộc”.

Tượng Đức vương Ngô Quyền tại Cụm di tích Từ Lương Xâm.

Một trong những điều làm nên giá trị lịch sử của di tích quốc gia đặc biệt cụm di tích Từ Lương Xâm bởi nơi đây lưu giữ các hiện vật xuyên suốt thời kỳ dài hào hùng dựng nước và giữ nước của dân tộc bao gồm: 125 hiện vật, cổ vật và 25 đạo sắc phong niên đại từ năm 1522 đến 1924 của các triều đại Lê sơ, Mạc, Lê Trung Hưng, Tây Sơn, Nguyễn.

Đặc biệt, nơi đây còn lưu giữ 3 chiếc cọc - được cho là chứng tích của trận Bạch Đằng lịch sử năm 938. Với những giá trị và ý nghĩa đó, năm 1986, Từ Lương Xâm được Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2022, lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Một trong những chứng tích trận chiến trên sông Bạch Đằng (3 chiếc cọc) hiện được lưu giữ tại Từ Lương Xâm.

Mới đây, ngày 17/1/2025, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Cụm di tích Từ Lương Xâm – Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938.

Theo đó, từ ngày 12/2 đến 15/2/2025, quận Hải An sẽ tổ chức lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cụm di tích Từ Lương Xâm và tổ chức lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm năm 2025, kỷ niệm 1.087 năm chiến thắng Bạch Đằng, 1.081 năm ngày mất của Đức Vương Ngô Quyền. Trong đó, lễ khai mạc sẽ diễn ra vào 19h30’ ngày 12/2/2025 (tức ngày 15 tháng Giêng năm Ất Tỵ).

Trong đó, ngày 12/2 sẽ diễn ra các sự kiện như: Lễ rước truyền thống của đoàn rước các phường trên địa bàn quận Hải An có di tích thờ Đức Vương Ngô Quyền về chầu trước sân linh Từ, bắt đầu từ lúc 17h30’; Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Cụm Di tích Từ Lương Xâm và khai mạc Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm năm 2025, bắt đầu vào 19h30’.

Một trong những nét độc đáo mang đậm bản sắc di sản văn hóa quốc gia tại lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm là lễ rước truyền thống.

Lễ rước truyền thống gồm 7 đoàn rước Lương Xâm, đoàn rước Xâm Bồ phường Nam Hải và đoàn rước của các phường Đằng Hải, Tràng Cát, Đông Hải 1, Đông Hải 2, Đằng Lâm với đầy đủ các đồ tế, khí: cờ thần, chiêng, trống, chấp kích, bát âm, long đình, lọng, bát biểu, kiệu bát cống rước về Từ Cả- Di tích quốc gia đặc biệt cụm di tích Từ Lương Xâm.

UBND quận Hải An chuẩn bị cho Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Cụm di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 và khai mạc Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm năm 2025.

Trong thời gian lễ hội, nhân dân và du khách sẽ được thưởng thức chương trình nghệ thuật đặc sắc tái hiện lại chiến thắng lẫy lừng trên sông Bạch Đằng lịch sử năm 938 của Đức Vương Ngô Quyền và các chương trình âm nhạc, biểu diễn có sự tham gia của những ca sỹ, diễn viên nổi tiếng như: Tùng Dương, Ngọc Anh, Phương Anh, Quách Mai Thy, Ram C...

Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm được tổ chức thường niên nhằm tri ân công lao to lớn và tuyên truyền sâu rộng về thân thế, sự nghiệp của người Anh hùng dân tộc Ngô Quyền, về chiến thắng Bạch Đằng lịch sử và Cụm Di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Đức Vương Ngô Quyền năm 938.

Lễ hội góp phần khơi dậy niềm tự hào dân tộc, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tình yêu quê hương đất nước, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng của nhân dân; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá để du khách trong và ngoài thành phố được biết về giá trị lịch sử, văn hóa của Cụm di tích Từ Lương Xâm.

Thanh Sơn