Cựu Bí thư Bình Dương và 27 bị cáo liên quan nhận án nhẹ vì hậu quả đã được khắc phục

Điều đáng chú ý là cựu Bí thư tỉnh Bình Dương cùng hầu hết các bị cáo trong vụ án chỉ phải nhận mức án thấp hơn mức án mà đại diện Viện KSND TP Hà Nội thực hành quyền công tố tại phiên tòa đã đề nghị trước đó. Lý do là hậu quả của vụ án này cơ bản đã được khắc phục.

Biết rõ sai phạm về giá đất nhưng vẫn phê duyệt

Theo HĐXX sơ thẩm TAND TP Hà Nọi, hành vi phạm tội của các bị cáo trong vụ án được diễn ra ở nhiều nơi khác nhau. Vụ án này do Viện KSND Tối cao truy tố và được TAND TP Hà Nội xét xử công khai.

Quá trinh xét xử, HĐXX nhận thấy lời khai của các bị cáo tại phiên tòa cơ bản phù hợp với lời khai của các bị cáo tại CQĐT, của các nhân chứng, những người liên quan trong vụ án.

HĐXX sơ thẩm vụ cựu Bí thư tỉnh Bình Dương do Thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ tọa.

Theo đó, HĐXX có đủ cơ sở xác định Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (Tổng công SX-XNK Bình Dương hay còn gọi là Tổng Công ty 3/2) là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, do Tỉnh ủy Bình Dương trực tiếp quản lý. Bị cáo Nguyễn Văn Minh làm Chủ tịch Hội đồng thành viên và về sau là Chủ tịch HĐQT.

Liên quan đến 2 khu đất 43ha và 145ha mà Viện kiểm sát truy tố, HĐXX xác định, các bị cáo tại Tỉnh ủy Bình Dương, UBND tỉnh Bình Dương, Tổng công ty 3/2 và Sở, ngành liên quan đã có hành vi vi phạm pháp luật.

Cụ thể, từ năm 2011, khi Tổng công ty 3/2 xin được giao hai mảnh đất tại khu liên hợp tỉnh gồm 43ha đất xây khu dân cư Tân Phú và 145ha để xây sân golf, nghỉ dưỡng; hồ sơ gửi đến cơ quan thuế và Lê Văn Trang (khi đó là Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Dương) cùng cấp dưới đã đề xuất đơn giá gần 52.000 đồng/m2 theo quy định.

Nhóm bị cáo từng là cán bộ tại UBND tỉnh Bình Dương biết rõ cơ quan thuế tỉnh lấy quy định của năm 2006 để áp cho năm 2012 là sai nhưng vẫn phê duyệt. Trong đó, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam “biết sai nhưng vẫn giao đất”.

Từ năm 2015, khi Tổng công ty 3/2 thực hiện cổ phần hóa; thời điểm đó, Tỉnh ủy Bình Dương ra văn bản yêu cầu chuyển khu đất 43ha nói trên về Công ty Impco (ban đầu là Công ty con của Tổng công ty 3/2 nhưng từ năm 2016 trực thuộc Tỉnh ủy Bình Dương).

Khu đất 145ha dự kiến xây sân golf được yêu cầu “phải giữ lại sau khi cổ phần hóa”. Các bị cáo được xác định đã làm ngược lại yêu cầu của cơ quan chủ quản nhằm hưởng lợi từ các khu đất này.

Tại khu 43ha, Nguyễn Văn Minh thống nhất với con rể là Nguyễn Đại Dương cùng các đồng phạm bán trái phép bằng cách mang đi góp vốn liên doanh tại Công ty Tân Phú. Cụ thể, Tổng công ty 3/2 góp 60 tỉ đồng vào Cong ty Tân Phú tương ứng 30% cổ phần; Công ty Âu Lạc của Nguyễn Đại Dương góp 70% còn lại.

Đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên tòa.

Sau đó, Nguyễn Văn Minh bán khu đất này cho Công ty Tân Phú. Tiếp đó, Tổng công ty 3/2 cũng bán nốt 30% cổ phần của mình tại Công ty Tân Phú cho Công ty Âu Lạc với giá 161 tỉ đồng. Tài sản này sau đó được bán cho Công ty Kim Oanh.

Tại khu 145ha, Nguyễn Văn Minh và con gái là Nguyễn Thục Anh cũng tìm cách thâu tóm bằng cách mang đi liên doanh, góp vốn. Tỉnh ủy yêu cầu khu đất phải để lại Tổng công ty 3/2 sử dụng sau khi cổ phần hóa nhưng Nguyễn Văn Minh đưa cả 145ha vào danh mục “tài sản chờ thanh lý” để không xác định giá trị doanh nghiệp và giá trị quyền sử dụng đất.

Khu đất sau đó được góp vốn vào Công ty Tân Thành rồi “đẩy đi đẩy lại” giữa các doanh nghiệp sân sau của Nguyễn Văn Minh.

Với hành vi tham ô tài sản, sau khi không đưa 145ha vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, Nguyễn Văn Minh chỉ đạo hoàn tất thủ tục để thay đổi quyền sử dụng đất từ Tổng công ty 3/2 sang tên Công ty Tân Thành.

Vì động cơ vụ lợi gây thiệt hại đặc biệt lớn

Xét vai trò, hành vi phạm tội của từng bị cáo trong vụ án, HĐXX xét thấy bị cáo Nguyễn Văn Minh với chức vụ Chủ tịch Tổng công ty 3/2. Bị cáo này chịu trách nhiệm cao nhất tại đơn vị nhưng với động cơ vụ lợi đã chỉ đạo đồng phạm thực hiện loạt hành vi sai phạm; đã cố ý vi phạm điều lệ của Tổng công ty 3/2, tạo điều kiện cho công ty sân sâu. Hành vi này trực tiếp gây thất thoát cho Nhà nước số tiền hơn 1.850 tỉ đồng.

Đối với bị cáo Trần Văn Nam, theo HĐXX, với chức vụ Bí thư Tỉnh ủy, tại cuộc họp của Tỉnh ủy, bị cáo Nam biết rõ việc chuyển nhượng của Tổng công ty 3/2 là trái với quy định của Tỉnh ủy nhưng vẫn đưa ra những quyết định sai phạm.

Các bị cáo trong vụ án bị đưa ra xét xử tại phiên tòa.

Bị cáo Trần Thanh Liêm với chức vụ Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, HĐXX nhận định bị cáo phải có trách nhiệm bảo vệ tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp. Dù biết rõ việc chuyển nhượng là trái quy định nhưng bị cáo không ra quyết định hủy bỏ hợp đồng mà vẫn tạo điều kiện cho Nguyễn Văn Minh thực hiện một loạt hành vi sai phạm.

Trong vụ án này, HĐXX xác định Nguyễn Đại Dương (con rể của bị cáo Nguyễn Văn Minh - PV) nhờ ông Dương Đình Tâm đứng tên hộ cổ phần tại Công ty Âu Lạc. Dương có vai trò xuyên suốt, thúc đẩy, tạo điều kiện cho Nguyễn Văn Minh và các đồng phạm khác thực hiện hành vi phạm tội.

Đối với tội danh “Tham ô tài sản”, HĐXX nhận định Nguyễn Văn Minh là người khởi xướng, đưa ra chủ trương mua lại cổ phần, gây thiệt hại cho Tổng công ty 3/2 hơn 815 tỉ đồng; số tiền này được sử dụng cá nhân và chia cho các đồng phạm.

Ngoài ra, liên quan đến bị cáo Nguyễn Thục Anh (con gái bị cáo Nguyễn Văn Minh - PV), theo HĐXX, bị cáo này đã giúp sức và thực hiện chỉ đạo của bị cáo Minh.

Theo HĐXX, Tỉnh ủy Bình Dương là cá chủ thể hợp pháp duy nhất của Tổng công ty 3/2. Đây là doanh nghiệp nhà nước; Tổng công ty là đối tượng được các cơ quan chuyên môn của nhà nước giám sát.

Song song với đó, HĐXX nhận định cơ chế quản lý đối với Tổng công ty 3/2 là rất chặt chẽ. Vì vậy Tổng công ty 3/2 phải tuân thủ các quy định của pháp luật, của Nhà nước, của Luật Doanh nghiệp; nhất quán tuân thủ mọi cơ chế.

Ngoài ra, trong tất cả các tờ trình báo cáo đều thể hiện đây là doanh nghiệp nhà nước, báo cáo của của Kiểm toán nhà nước cũng thể hiện rõ những sai phạm. Tại tòa, các bị cáo tại Công ty Thẩm định giá đều xác nhận tài sản của Tổng công ty 3/2 là tài sản nhà nước.

Theo HĐXX, hành vi của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan tổ chức. Hơn nữa, các bị cáo đều là những người có trách nhiệm, biết rõ quy định sử dụng tái sản công nhưng vì động cơ vụ lợi đã gây thiệt hại đặc đặc biệt lớn.

HĐXX nhận định đối với các bị cáo phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” thì bị cáo Minh là người chủ mưu, chỉ đạo các bị cáo khác nên cần phải chịu trách nhiệm chính.

Ngoài Nguyễn Đại Dương, HĐXX xét thấy các bị cáo đều ăn năn hối cải nên được xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ theo đúng quy định của pháp luật.

Doanh nghiệp tiếp tục được "sở hữu" 43ha đất

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX thấy rằng, Tổng Công ty 3/2 là tổ chức kinh tế được giao khu đất 43ha và 145ha và được hưởng lợi giá đất thấp nên buộc doanh nghiệp này phải nộp 760 tỷ đồng. Xác nhận Tổng công ty 3/2 đã nộp hơn 200 tỷ đồng nên cần buộc Tổng công ty này phải nộp nốt số tiền còn lại là 560 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước.

Cựu Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Bình Dương Trần Văn Nam tại phiên tòa.

Tại khu đất 145ha, khi Tổng Công ty 3/2 chuyển đổi thành công ty cổ phần, ban chỉ đạo cổ phần hóa, Sở Tài chính và các cơ quan liên quan không tính giá trị quyền sử dụng khu dất trên vào cổ phần hóa.

Năm 2018, Tổng công ty hoàn tất cổ phần hóa, Tỉnh ủy Bình Dương nắm giữ 60,58% cổ phần. Hiện Tổng Công ty 3/2 là công ty đại chúng. Tòa án chấp nhận ý kiến của Tỉnh ủy Bình Dương và các bên liên quan, buộc Công ty Tân Thành phải trả lại đất cho Tỉnh ủy Bình Dương.

Ngân hàng BIDV bàn giao lại các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Sở Tài nguyên và Môi trường để UBND tỉnh Bình Dương xử lý theo quy định pháp luật.

Tại khu đất 43ha, tòa án xác định Công ty Tân Phú, Công ty Kim Oanh là bên thứ ba ngay tình. Do đó, cần giao khu đất trên cho Công ty Tân Phú và thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước, đảm bảo không gây thất thoát vốn nhà nước.

Và do thiệt hại trong vụ án đã được khắc phục nên tòa án không buộc các bị cáo phải bồi thường.

Mức án cụ thể đối với từng bị cáo

1. Bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 14 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và 13 năm tù về tội “Tham ô tài sản”. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội danh là 27 năm tù.

2. Bị cáo Trần Nguyên Vũ (cựu Tổng giám đốc Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 12 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và 11 năm tù về tội “Tham ô tài sản”. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội danh là 23 năm tù.

3. Bị cáo Huỳnh Thanh Hải (cựu Tổng giám đốc Công ty Đầu tư và Quản lý dự án Bình Dương) 9 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và 8 năm tù về tội “Tham ô tài sản”. Tổng hợp hình phạt cả 2 tội danh là 17 năm tù.

4. Bị cáo Võ Hồng Cường (Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc Công ty Hưng Vượng) 3 năm tù về tội “Tham ô tài sản”.

5. Bị cáo Nguyễn Thục Anh (con gái Nguyễn Văn Minh) 3 năm tù (hưởng án treo) về tội "Tham ô tài sản"

6. Bị cáo Trần Đình Như Ý (vợ bị cáo Võ Hồng Cường) 3 năm tù (hưởng án treo) về tội "Tham ô tài sản".

Với tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí":

7. Bị cáo Trần Văn Nam (cựu Bí thư tỉnh Bình Dương) 7 năm tù.

8. Bị cáo Trần Thanh Liêm (cựu Chủ tịch tỉnh Bình Dương) 7 năm tù.

9. Bị cáo Ngô Dũng Phương (cựu Trưởng phòng Tài chính Văn phòng Tỉnh ủy Bình Dương) 4 năm tù.

10. Bị cáo Huỳnh Công Phát (cựu Phó giám đốc Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 4 năm 6 tháng tù.

11. Bị cáo Lý Thanh Châu (cựu Phó giám đốc Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 4 năm 6 tháng tù.

12. Bị cáo Nguyễn Thế Sự (cựu Kiểm soát viên Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 5 năm 6 tháng tù.

13. Bị cáo Lê Văn Trang (cựu Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Bình Dương) 7 năm tù.

14. Bị cáo Võ Thanh Bình (cựu Cục phó Cục Thuế tỉnh Bình Dương) 6 năm tù.

15. Bị cáo Nguyễn Thái Thanh (cựu Phó phòng thuộc Cục Thuế tỉnh Bình Dương) 5 năm tù.

16. Bị cáo Nguyễn Thanh Trúc (cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương) 4 năm 6 tháng tù.

17. Bị cáo Võ Văn Lượng (cựu Chánh VP UBND tỉnh Bình Dương) 3 năm 6 tháng tù.

18. Bị cáo Trần Xuân Lâm (cựu Chánh thanh tra tỉnh Bình Dương) 4 năm 6 tháng tù.

19. Bị cáo Hồ Đắc Hiếu (cựu Tổng giám đốc Công ty Tư vấn và thẩm định giá Đông Nam) 5 năm tù.

20. Bị cáo Phạm Hữu Hiền (cựu Phó giám đốc Công ty Tư vấn và thẩm định giá Đông Nam) 4 năm tù.

21. Bị cáo Hồ Hoàng Nam (cựu Phó tổng giám đốc Công ty Tư vấn và thẩm định giá Đông Nam) 3 năm 6 tháng tù.

22. Bị cáo Nguyễn Kim Liên (cựu Chi cục trưởng Tài chính doanh nghiệp, Sở Tài chính tỉnh Bình Dương) 4 năm tù.

23. Bị cáo Hà Văn Thuận (cựu Phó giám đốc Sở Tài chính tỉnh Bình Dương) 4 năm tù.

24. Bị cáo Nguyễn Đại Dương (con rể bị cáo Nguyễn Văn Minh, nghề nghiệp tự do) 5 năm tù.

25. Bị cáo Nguyễn Quốc Hùng (cựu Tổng giám đốc Công ty Âu Lạc) 3 năm 6 tháng tù.

26. Bị cáo Phạm Văn Cành (cựu Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Bình Dương) 3 năm tù, hưởng án treo.

27. Bị cáo Đỗ Thị Thanh Thúy (cựu Kế toán trưởng Tổng công ty SX-XNK Bình Dương) 30 tháng tù.

28. Bị cáo Vũ Thị Lợi (cựu Phó phòng Tài chính doanh nghiệp, Sở Tài chính tỉnh Bình Dương) 30 tháng tù.

Lâm Vinh