Đặc sản 8 cẳng 2 càng có từ Nam ra Bắc, khách sành ăn khen ngon, ngọt hơn cua

Chù ụ - đặc sản có tên "buồn rười rượi" ở Vĩnh Long

Chù ụ là một loài giáp xác họ nhà cua, thường sống ở các bãi bồi ven biển và cửa sông thuộc khu vực miền Tây, phổ biến hơn cả là ở Vĩnh Long (tỉnh Trà Vinh cũ).

Chù ụ có vẻ ngoài "cọc cằn, ủ rũ" với những vết hằn sần sùi trên chiếc mai đen nhánh giống như hoa văn. Phần thân phía trước nhìn cũng tựa như một khuôn mặt đang giận dỗi.

Có lẽ bởi thế mà người dân địa phương đặt cho chúng cái tên chù ụ, liên tưởng đến biểu cảm “xị mặt”, không mấy vui vẻ của con người (theo cách gọi miền Tây).

Con chù ụ mình tròn, hai mắt to, trên mai có nhiều vết sần sùi, tạo "dáng vẻ buồn rầu" nên được gọi với cái tên lạ tai như vậy. Ảnh: Nhiem Nguyen

Món chù ụ rang me. Ảnh: Tâm Võ Vlog

Ở Vĩnh Long, chù ụ được chế biến thành nhiều món như nướng, luộc, hấp bia, làm mắm… nhưng ngon và phổ biến hơn cả là chù ụ rang me.

Món này cũng từng lọt Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam 2021-2022 do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) và Tổ chức Top Việt Nam (VietTop) công bố.

Món chù ụ rang me ngon nhất khi ăn nóng. Những chiếc càng giòn rụm, chắc thịt và có vị thơm tự nhiên, không tanh. Vị chua của me và vị ngọt béo của chù ụ hòa quyện vào nhau tạo thành món ăn hấp dẫn.

Cúm núm - đặc sản tên lạ ở Quảng Ngãi dạt theo sóng vào bãi

Cúm núm (hay con cúm) là một loài cua thường sinh sống ở khu vực sát bờ biển, khác với con cúm núm (còn gọi là gà nước, một loài chim sống theo cặp, ở miền Tây).

Chúng vừa giống ghẹ vừa giống cua, cũng 8 cẳng, 2 càng nhưng ngắn và dẹt.

Cúm núm đào hang sống ở đáy nước, đến mùa sinh sản thường trôi theo sóng biển, dạt vào bờ. Loài vật này có lớp vỏ cứng, mai màu xanh hoặc ngả vàng, nhiều đốm li ti. Phần bụng màu trắng sữa, càng và chân màu vàng nhạt.

Thời điểm tháng 7, 8 âm lịch là lúc con cúm núm đạt chất lượng nhất. Đây là giai đoạn sinh trưởng mạnh của loài vật này nên thịt chắc, ngọt và nhiều gạch béo ngậy, thơm ngon.

Dù cúm núm không nhiều thịt như ghẹ, cua nhưng thịt chắc, béo. Đặc biệt, phần gạch thu được từ mai của cúm núm đem chế biến có màu vàng ruộm, béo ngậy và dậy mùi thơm đặc trưng. Ảnh: Thế Linh

Cúm núm giống như cua nên có thể chế biến thành nhiều món ăn như hấp, luộc, nấu canh, nấu riêu… nhưng ngon và phổ biến hơn cả là rang me. Đây là món khoái khẩu của cả người địa phương lẫn du khách khi đến Quảng Ngãi.

Cua da - đặc sản vừa ngon vừa ngọt ở Bắc Ninh

Cua da là một trong những món ngon nổi tiếng, chỉ xuất hiện vào dịp cuối thu, đầu đông ở tỉnh Bắc Ninh (tỉnh Bắc Giang cũ). Ở một số nơi, cua da còn được gọi là cua ra (dựa theo câu thành ngữ “tháng Chín cua ra, tháng Ba cua vào”) hay cà ra.

Cua da có vỏ màu xanh xám hoặc hơi ửng đỏ, chân và mình to, dài hơn gấp 3-4 lần cua đồng. Loại cua này thường sinh sống trong các khe ghềnh, hốc đá dưới sông Cầu.

Theo người dân địa phương, sở dĩ có tên gọi như vậy là bởi loài cua này có một lớp lông trên chân, càng và yếm, giống như một lớp da bảo vệ chúng.

Lẩu cua da là món ăn được ưa chuộng ở Bắc Giang cũ. Ảnh: Hùng Hải

Khoảng cuối tháng 9, đầu tháng 10 là thời điểm bắt đầu vào vụ cua da, kéo dài chừng 2 tháng. Tuy nhiên, cua đầu mùa thường mới “lột xác”, thịt bở và chưa béo.

Còn độ giữa tháng 10 trở ra, cua da được nhận xét là đạt chất lượng nhất, thịt béo ngậy, dậy mùi thơm.

Cua da được đánh giá là có vị ngon riêng, không giống những loại cua, ghẹ thường thấy. Thịt cua da ngọt, phần càng và chân khá mềm, khi ăn không cần dùng kẹp tách vỏ như cua biển.

Với những con kích thước nhỏ, người ta thường xay ra để nấu canh. Còn cua to mua về hấp bia hay ăn lẩu đều hấp dẫn.

Thảo Trinh