Đặc sản trắng như sữa trong mâm cỗ Vĩnh Phúc béo ngậy, chan cơm ăn thanh mát

Có dịp tham dự đám cưới của một người bạn học ở Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc) hồi tháng 5 vừa qua, Hà Giang (23 tuổi, ở Hải Phòng) không khỏi bất ngờ khi thấy trong mâm cỗ có món canh đậu vừa quen vừa lạ.

“Món canh này làm từ nước đậu, hay còn gọi là sữa đậu. Mình thấy quen thuộc vì sữa đậu thêm chút đường vốn là thức uống dân dã được nhiều người yêu thích. Mùa đông thì uống nóng, còn mùa hè thêm đá mát lạnh sẽ ngon hơn.

Tuy nhiên, điều lạ lùng là ở đây, sữa đậu nêm với chút muối, mì chính lại trở thành món canh thanh mát, thường thấy trong các mâm cỗ địa phương”, Giang kể.

Món canh làm từ nước đậu trong mâm cỗ ở Vĩnh Phúc. Nguồn: NVCC

Món canh đậu có vị thơm và độ béo ngậy nhưng Hà Giang thừa nhận cô ăn chưa quen và cảm thấy không hợp lắm.

“Nếu có dịp trải nghiệm đám cưới, đám hỏi hay giỗ chạp ở Vĩnh Phúc, mình sẽ nếm thử lại món canh đậu. Dù chưa thích nghi được hương vị món canh này nhưng mình vẫn trân trọng nét văn hóa ẩm thực riêng của từng địa phương.

Mình cũng thấy vui vì có cơ hội biết đến và thưởng thức những món ngon độc đáo trong mâm cỗ ở mỗi vùng đất, từ đó hiểu hơn về văn hóa, đời sống của bà con”, 10X bày tỏ.

Canh đậu mua về có thể ăn ngay, không cần nêm gia vị. Nguồn: Lan Lung Linh

Chị Nguyễn Liên – chủ một cơ sở làm đậu ở xã Đại Đồng (huyện Vĩnh Tường) cho biết, canh đậu là món ăn mùa hè, gắn liền với đời sống của người dân nơi đây. Tuy nhiên, món này thường thấy ở một vài địa phương chứ không phải tất cả.

“Thực tế, nhiều người sống ở Vĩnh Phúc nhưng chưa chắc đã biết đến món canh đậu. Món canh thanh mát, bình dân này chỉ phổ biến ở vài nơi và không phải ai cũng ăn được. Người hợp thì khen ngon, người không quen thì ngại nếm thử hoặc chỉ thưởng thức 1, 2 lần cho biết”, chị nói.

Tùy từng gia đình, địa phương mà người ta bày mâm cỗ mùa hè bằng món canh đậu hoặc canh óc đậu. Ảnh: NVCC

Theo người phụ nữ này, món canh làm từ nước đậu có 2 loại, thường gọi là canh đậu (canh sữa) và canh óc đậu (canh cái).

Trong đó, canh đậu được chế biến từ sữa đậu – thức uống quen thuộc của nhiều người dân miền Bắc, nêm với chút mắm hoặc muối, mì chính, tùy sở thích từng người, từng nhà.

Còn canh óc đậu giống canh đậu nhưng có thêm chút nước chua, khi đun lên sẽ xuất hiện phần kết tủa là đậu non (óc non).

“Tùy từng gia đình mà trong mâm cỗ sẽ chuẩn bị canh đậu hay canh óc đậu. Canh đậu thì thanh mát hơn và có độ ngậy. Còn canh óc đậu mềm mọng, thơm, dễ ăn.

Các món canh này đều có giá thành bình dân. Người ta sẽ sắp xếp mỗi mâm 2 bát hoặc kèm thêm 1 loại canh khác cho khách thoải mái dùng bữa”, chị Liên chia sẻ.

Canh đậu chan cơm là món yêu thích của nhiều người dân. Ảnh: Nguyễn T. Hà Ly

Người phụ nữ này cũng tiết lộ thường nhận làm canh đậu cho các đám giỗ, ma chay, cưới hỏi ở địa phương và tự “cân đo đong đếm” nguyên liệu sao cho vừa vặn với số lượng mâm cỗ.

“Các món khác trong mâm cỗ như gà luộc, tôm chao, thịt nướng… có thể tính giá tiền theo đĩa, theo lạng nhưng món canh đậu thì không. Gia chủ chỉ cần báo số lượng mâm cỗ, tôi sẽ chuẩn bị nguyên liệu và nấu sao cho đủ lượng canh tương đương, chia mỗi mâm 1 bát tô to hoặc 2 tô nhỏ”, chị kể.

Món canh đậu ngon hơn khi ăn cùng cà ghém, thịt rang... Ảnh: Chu Hồng Liễu

Chị Liên cũng cho hay, không chỉ xuất hiện trong mâm cỗ bản địa, món canh đậu còn được ưa chuộng vào mỗi bữa cơm ngày hè. Thậm chí, mùa hè, món canh này còn “bán chạy” hơn cả đậu phụ.

“Món canh này còn gọi là canh lười vì mua về ăn ngay, không cần nấu và ngon hơn khi kết hợp với các món mặn như cà ghém, thịt ba chỉ cháy cạnh, đậu tẩm hành, lạc rang, tôm rang…

Tôi được biết, không chỉ ở Vĩnh Phúc mà một số địa phương ngoại thành Hà Nội như Mê Linh, Đan Phượng, Sóc Sơn hay ở Phú Thọ, Thái Nguyên…, người dân cũng thường sử dụng món canh đậu thơm ngon này vào mùa hè”, chị bày tỏ.

Thảo Trinh