Đại biểu Nguyễn Văn Thân: Trung tâm tài chính là cuộc chơi của những người nhiều tiền

Chiều 12-6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính (TTTC) quốc tế tại Việt Nam.

Theo dự thảo nghị quyết, TTTC quốc tế ở Việt Nam sẽ hình thành theo mô hình "một trung tâm, hai điểm đến", tức là có một trung tâm nhưng đặt tại TP.HCM và Đà Nẵng.

"Không thể có thử nghiệm trong cuộc chơi này"

Đánh giá cao quyết tâm đưa nghị quyết nói trên sớm đi vào cuộc sống, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Thái Bình) cho hay ông có một số băn khoăn. “Đây là cuộc chơi cho những người có nhiều tiền, nhiều của”- ông Thân nói và đề cập đến tính khắc nghiệt của cuộc chơi này.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam. Ảnh: QH

Theo Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, chúng ta phải có một hệ sinh thái rất đồng bộ, cụ thể, rõ ràng, luật pháp nghiêm ngặt… “Sân chơi nghĩa là người ta có thể đến, có thể đi, trong khi chúng ta đầu tư vào rồi”- ông nói.

Ông Thân cũng đặt câu hỏi tại sao lại thành lập TTTC tại hai nơi, trong khi khó khăn trước mắt rất nhiều. “Nhiều TTTC trên thế giới ra đời thất bại lắm, ít TTTC thành công”- ông Nguyễn Văn Thân nói và cho rằng điều kiện không gian, thời gian, hạ tầng (nhân lực, con người, đất đai…) của chúng ta đều đang rất thiếu.

Đại biểu đoàn Thái Bình lưu ý ở đây không thể dùng lao động giá rẻ, trong khi nguồn nhân lực của chúng ta thiếu; hạ tầng về công nghệ thông tin, hạ tầng về môi trường, về đất đai cũng đều thiếu.

“Mô hình này không thể thử nghiệm được. Chưa làm đã bảo tôi thử nghiệm thì ai vào nữa. Cuộc chơi này là thật chứ không phải là thử nghiệm”- đại biểu đề xuất dự thảo nghị quyết nhất thiết không thể có “thử nghiệm”.

Từ những phân tích trên, ông Thân đề xuất nghiên cứu trước mắt chỉ thành lập TTTC ở một nơi, nếu ‘chuẩn” thì mở rộng ra hai nơi sau. “Nếu chợ mở ra rồi nhưng không có người vào thì rất nguy hiểm”- ông cảnh cáo.

Một lần nữa nhấn mạnh đây là cuộc chơi có tính kỹ thuật, chuyên môn rất cao, đại biểu đề xuất Chính phủ nên thuê một nhóm chuyên gia “xịn nhất, giỏi nhất trên thế giới” để họ vào làm cho chúng ta.

“Thế giới có rất nhiều gói thuê. Chúng ta thuê họ setup, sau đó điều hành. Ban điều hành do Chính phủ thuê, không phải do Chính phủ điều hành. Chính phủ chỉ làm những việc mang tính vĩ mô”- ông Thân nói thêm.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam). Ảnh: QH

Đổi mật khẩu tài khoản ngân hàng cũng mất 1,5 tiếng

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cũng đánh giá Việt Nam có nhiều tiềm năng và có nền tảng để thành lập TTTC quốc tế. Tuy nhiên, để có một TTTC thực sự, ông Hạ cũng chỉ ra những hạn chế, trong đó, thị trường tài chính đã phát triển nhưng còn non trẻ, nguồn nhân lực về tài chính, các chuyên gia giỏi trong lĩnh vực tài chính chưa nhiều…

Cũng theo ông Hạ, hạ tầng cơ sở, đặc biệt là hạ tầng công nghệ còn hạn chế. Ông Tạ Văn Hạ dẫn chứng chỉ đi thay đổi mật khẩu tài khoản ngân hàng thôi, ông cũng mất 1,5 tiếng đồng hồ.

Hay khai thuế thu nhập cá nhân, một việc rất nhỏ nhưng theo hướng dẫn ở trên mạng làm mãi mà không được.

“Các em bảo anh cứ thuê mấy triệu đi, tôi bảo thu nhập 20 triệu giờ thuê mấy triệu, thôi thì thử làm xem thế nào. Hì hụi mấy tuần lễ không xong, cuối cùng tôi phải 2 lần cất công về quê ở Bắc Giang. Lần đầu, các em bảo mấy hôm nay hệ thống bị nghẽn nên không được. Lần sau về nhờ chính cán bộ ở đó khai nhưng họ cũng lúng túng. Tôi về nhà thì nhận được tin nhắn không chấp nhận hồ sơ này vì khai không đúng”- ông Tạ Văn Hạ kể và cảm thán “người dân còn mong muốn được đóng thuế mà sao gặp nhiều khó khăn”.

Cùng chung quan điểm như đại biểu Nguyễn Văn Thân, ông Hạ đề nghị nên thí điểm xây dựng mô hình TTTC tại TP.HCM, tập trung nguồn lực xây dựng một TTTC quốc tế có tầm trong khu vực.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM). Ảnh: QH

Chúng ta đang vừa đóng tàu vừa ra khơi

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM), khi làm phải tính hết tác động của bốn yếu tố là điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ và nguy cơ.

“Thành lập và vận hành TTTC quốc tế giống như chúng ta bước vào một chuyến hải hành ra khơi mà chúng ta chưa từng trải qua. Trong khi, TTTC quốc tế hàng đầu trên thế giới ra đời từ hàng trăm năm trước. Chúng ta vừa đóng tàu, vừa ra khơi nhưng lại chưa có kinh nghiệm cả về đóng tàu và chống chịu sóng gió nơi đại dương”- ông Nghĩa ví von.

Đánh giá tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ những điểm mạnh, điểm yếu, nhất là thời cơ, ông Trương Trọng Nghĩa cũng nêu thêm về một số nguy cơ.

Đáng chú ý, ông Nghĩa cảnh báo cạnh tranh về ưu đãi cũng tạo ra nguy cơ. Bài học nhãn tiền là thu hút FDI 20 năm qua vẫn chủ yếu là gia công và lao động giá rẻ, không làm chủ được công nghệ, thương hiệu, thị trường, thậm chí bao bì, linh kiện.

“Không khéo chúng ta không câu được cá mập mà chỉ có cá lòng tong”- ông Nghĩa nói và cho rằng muốn thu hút được thì phải có các điều kiện cần và đủ, không phải chỉ có ưu đãi.

“Đọc các ưu đãi tôi e rằng không đủ sức lôi kéo các nhà kinh doanh tài chính chuyên nghiệp có tầm cỡ từ New York, Frankfurt, thậm chí là HongKong, Singapore… chuyển hoạt động vào TTTC của chúng ta”- ông nói.

Cũng theo đại biểu đoàn TP.HCM, TTTC không phải là khu công nghiệp, bởi hàng hóa là vô hình, giao dịch ảo, các sản phẩm giao dịch tài chính có liên quan chặt chẽ với nhau nên sự phân chia lãnh thổ liệu có hợp lý không. Trong điều kiện đổi mới sáng tạo hiện nay khó phân chia doanh nghiệp theo kiểu lớn, vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp kỳ lân trong vài năm có thể có vài tỉ USD.

Từ đó, ông đề nghị cân nhắc lại cách làm 1 trung tâm 2 điểm đến. TP.HCM đã có hệ sinh thái tài chính quốc tế, tuy chưa phát triển nhưng đứng đầu các địa phương. Sắp tới sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu là hai địa phương có hoạt động tài chính quốc tế khá cao, rất phù hợp cho việc ra đời TTTC quốc tế ở đây.

“Nguồn lực của chúng ta có hạn, tùy theo tình hình và kinh nghiệm thành lập và hoạt động của TTTC quốc tế tại TP.HCM, chúng ta sẽ thành lập TTTC quốc tế ở Đà Nẵng” - ông Nghĩa nói.

Không lo việc một TTTC đặt tại hai nơi sẽ cạnh tranh nhau

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận: “Thực sự đây là vấn đề rất khó, đến khi trình Quốc hội đã là dự thảo lần thứ 30, sau khi chỉnh sửa”.

NHÓM PHÓNG VIÊN