Đại biểu Quốc hội: cần có tiêu chí rõ ràng với đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội

Tiếp tục chương trình làm việc, ngày 21/5, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Chủ đầu tư tự xác định giá bán có thể tạo sự không công bằng

Cho rằng nghị quyết với cơ chế, chính sách đặc thù sẽ tháo gỡ khó khăn, khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) bày tỏ đồng tình với việc ban hành nghị quyết, với các nội dung cụ thể: bỏ quy định về thẩm định phê duyệt dự án khả thi, tiền khả thi; bỏ việc phê duyệt chủ trương quy hoạch (giao nhiệm vụ quy hoạch); bỏ kiểm tra giá bán ban đầu, thay vì kiểm tra 2 bước thì Nhà nước kiểm tra giá lần 2.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) - Ảnh: Như Ý

"Xác định giá bán cũng là điểm mới của Dự thảo Nghị quyết... Việc quy định Nhà nước kiểm tra lần 2, bỏ bước kiểm tra ban đầu như dự thảo Nghị quyết quy định là phù hợp, tránh mất thời gian" - đại biểu Hoàng Văn Cường nói.

Cùng quan tâm đến việc xác định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội (tại điều 8, dự thảo Nghị quyết), đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Thông (đoàn tỉnh Bình Thuận) cho rằng: quy định tại điểm 1 vẫn còn có những điểm chưa phù hợp, và còn mẫu thuẫn với chính khoản 3 của điều 8.

Theo đó, tại điểm 1 và điểm 3 của điều 8 quy định trao quyền cho chủ đầu tư được tự xác định giá bán, tự thẩm tra rồi tự phê duyệt mà không có bất kỳ cơ chế kiểm soát giá nào trước thời điểm giao kết hợp đồng. Điều này có thể tạo ra sự không công bằng trong việc tiếp cận thông tin, đẩy người mua - người thuê mua nhà ở xã hội vào thế yếu, không có khả năng thẩm định hay đối chiếu với một mốc giá chuẩn nào được cơ quan nhà nước ban hành.

Mặt khác, Dự thảo Nghị quyết lại yêu cầu chủ đầu tư sau khi kiểm toán -quyết toán phải hoàn trả phần chênh lệch nếu giá thực tế thấp hơn giá đã ký hợp đồng. Đại biểu cho rằng điều này rất khó triển khai trên thực tế bởi khi công trình đã đưa vào sử dụng, cư dân đã vào ở, hợp đồng đã thực hiện thì việc hoàn trả không những phức tạp về thủ tục mà còn rất dễ bị né tránh, chậm trễ hoặc kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người dân.

Quang cảnh thảo luận tại tổ của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội - Ảnh: Như Ý

"Thực tế ở nhiều địa phương đã cho thấy, chủ đầu tư thường tìm cách không trả hoặc kéo dài quá mức việc trả chênh lệch sau quyết toán, trong khi người dân không có cơ chế nào để đòi lại phần thiệt hại này" - đại biểu tỉnh Bình Thuận dẫn chứng.

Đại biểu Hữu Thông kiến nghị sửa đổi, bổ sung điều 8 theo hướng phân loại dự án để áp dụng cơ chế định giá phù hợp; bổ sung nghĩa vụ công khai cơ cấu giá theo hướng chủ đầu tư phải niêm yết giá bán, giá thuê mua, kèm theo bảng chi tiết các chi phí cấu thành, lợi nhuận định mức, ưu đãi được hưởng để người dân và cơ quan chức năng cùng giám sát.

UBND cấp tỉnh cần xây dựng bảng giá chuẩn, làm cơ sở đối chiếu với giá mà chủ đầu tư đề xuất; quy định chặt chẽ hơn trách nhiệm hoàn trả chênh lệch giá sau kiểm toán; ứng dụng công nghệ số để giám sát định giá.

Bổ sung cán bộ, công chức tại các địa phương sáp nhập được thuê nhà ở xã hội

Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (đoàn TP Hà Nội) bày tỏ tán thành chủ trương xây dựng nhà ở xã hội và cho rằng điều này phù hợp tình hình thực tế, tuy nhiên đối chiếu Luật Ban hành Văn bản Quy phạm pháp luật, đại biểu cho rằng cần bổ sung đánh giá tác động của chính sách đến người dân - nhất là về nguồn lực tổ chức thực hiện.

Đại biểu Quốc hội Trần Việt Anh (đoàn TP Hà Nội) - Ảnh: Như Ý

Đại biểu cũng bày tỏ nhất trí với quy trình đặc thù tại dự thảo Nghị quyết và nhấn mạnh, đi đôi với đơn giản hóa thủ tục cần đưa ra điều kiện. Ví dụ như dự án nhà ở xã hội được áp dụng quy trình rút gọn không qua đấu thầu mà chỉ định thầu rút gọn; hoặc không cần báo cáo giá tiền khả thi...

"Đây là chính sách tác động đến cuộc sống người dân, khi dự án được thực hiện phải bảo đảm chất lượng. Vì thế đề nghị bổ sung trách nhiệm của cơ quan chỉ định thầu nhằm bảo đảm chất lượng nhà ở, an toàn tính mạng của người dân" - đại biểu Lưu Mai nhấn mạnh.

Về đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội, theo nữ đại biểu, thực tế đối tượng thụ hưởng khá rộng, trong khi nguồn lực có hạn. Do vậy đề nghị cần có tiêu chí lựa chọn đối tượng thụ hưởng, có thứ tự ưu tiên rõ ràng để chính sách đúng và trúng, xứng đáng với người được hưởng.

Còn theo đại biểu Trần Việt Anh (Đoàn TP Hà Nội), điểm mở trong nghị quyết là mở rộng đối tượng mua nhà là lực lượng vũ trang, đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ các đối tượng khác như: giáo viên, cán bộ y tế hay người dân ở vùng nông thôn…

Quang cảnh thảo luận của các đại biểu đoàn TP Hồ Chí Minh - Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Đàn (Đoàn tỉnh Quảng Trị) đề nghị bổ sung đối tượng thuê nhà ở xã hội cho cán bộ, công chức, viên chức tại các địa phương thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính.

Đại biểu cho rằng, việc sáp nhập tuy mang lại hiệu quả trong quản lý nhưng tạo ra áp lực lớn về ổn định đời sống cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm việc tại cơ sở. Nếu thiếu chính sách hỗ trợ thiết thực, nhiều cán bộ sẽ gặp khó khăn về nhà ở, ảnh hưởng trực tiếp đến tinh thần và hiệu quả công việc.

"Chính vì vậy, việc mở rộng chính sách thuê nhà ở xã hội cho nhóm này không chỉ là sự chăm lo nhân văn, mà còn là một chiến lược quan trọng để củng cố bộ máy quản lý Nhà nước vững mạnh, góp phần xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả" - đại biểu tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh.

Đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng các cơ chế phòng ngừa, kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo không để xảy ra tình trạng trục lợi chính sách, vừa bảo vệ tài sản của Nhà nước, vừa đảm bảo chất lượng, hiệu quả thực thi Nghị quyết.

Thịnh An