Đại biểu Quốc hội đề nghị sớm đầu tư 'nền tảng số báo chí quốc gia'
Để hỗ trợ báo chí chính thống phát huy vai trò trong bối cảnh mới, đại biểu Quốc hội đề nghị quan tâm đầu tư sớm cho 'nền tảng số báo chí quốc gia'; đồng thời xây dựng cơ chế đặt hàng, tin bài giá trị cao; nghiên cứu triển khai 'dấu xác thực báo chí chính thống' trên không gian mạng.
Chiều 24/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội họp tại hội trường thảo luận về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).
Nghiên cứu triển khai “dấu xác thực báo chí chính thống” trên không gian mạng
Theo đại biểu Lý Anh Thư (Đoàn An Giang): Trong bối cảnh truyền thông số, bùng nổ và ranh giới giữa báo chí-truyền thông-quảng cáo ngày càng mờ dần, việc sửa đổi Luật Báo chí trở nên hết sức cấp thiết. Luật Báo chí, ban hành từ năm 2016 đến nay, đã bộc lộ nhiều bất cập khi không còn bao phủ đầy đủ các hoạt động báo chí trong môi trường số như báo chí trên nền tảng mạng xã hội, các loại hình tạp chí điện tử lai báo chí, cũng như hiện tượng thương mại hóa thông tin dưới dạng "quảng cáo trá hình".
Vì vậy, đại biểu Lý Anh Thư cho rằng, Luật Báo chí (sửa đổi) cần làm rõ phạm vi báo chí trong không gian mạng; quy định trách nhiệm biên tập, xuất bản đối với nội dung có yếu tố quảng cáo; kiểm soát hoạt động hợp tác truyền thông giữa cơ quan báo chí và các đối tác thương mại.
Đại biểu Lý Anh Thư (Đoàn An Giang) phát biểu tại hội trường. (Ảnh: DUY LINH)
Đại biểu nêu rõ: Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) thời gian qua đã làm thay đổi sâu sắc môi trường thông tin. Chỉ với vài thao tác, bất kỳ cá nhân nào cũng có thể tạo ra bài viết, hình ảnh hay video giống hệt sản phẩm báo chí, “nhà nhà làm báo, người người làm báo”. Tin tức lan truyền nhanh, không qua kiểm chứng, khiến người dân khó phân biệt đâu là thông tin chính thống, đâu là nội dung do AI tạo dựng. Điều này tạo ra áp lực lớn đối với báo chí cách mạng – vốn là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và là diễn đàn của Nhân dân.
Dẫn Khoản 3, Điều 39, Dự thảo Luật đã đề cập việc sử dụng AI, nhưng theo đại biểu, cần tiếp tục làm rõ hơn trách nhiệm trong việc gắn nhãn AI, kiểm chứng thông tin đầu vào, và xử lý khi AI tạo ra nội dung sai sự thật. Đây là điều cần thiết để bảo vệ uy tín báo chí và quyền tiếp cận thông tin đúng của người dân.
Bên cạnh đó, nhiều tổ chức, cá nhân đang sử dụng AI để sản xuất nội dung mang tính chất báo chí nhưng không thuộc cơ quan báo chí, không có trách nhiệm biên tập hay đạo đức nghề nghiệp.
Để hỗ trợ báo chí chính thống phát huy vai trò trong bối cảnh mới, nữ đại biểu đề nghị quan tâm đầu tư sớm cho “nền tảng số báo chí quốc gia” được đề cập tại khoản 9 Điều 3 Dự thảo Luật; xây dựng cơ chế đặt hàng, tin bài giá trị cao; và nghiên cứu triển khai “dấu xác thực báo chí chính thống” trên không gian mạng”.
Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh). (Ảnh: DUY LINH)
Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cũng chỉ ra thời gian qua các nội dung do AI sinh ra đang xuất hiện ngày càng nhiều trên các trang báo điện tử, nền tảng số và thậm chí trong quy trình biên tập. Do đó, để bảo đảm bao quát về phạm vi điều chỉnh so với thực tiễn, đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 31 dự thảo Luật khoản mới, đó là "tác phẩm báo chí có yếu tố trí tuệ nhân tạo là nội dung báo chí được sản xuất toàn bộ hoặc một phần với sự hỗ trợ của hệ thống trí tuệ nhân tạo. Cơ quan báo chí phải công bố mức độ can thiệp của trí tuệ nhân tạo và chịu trách nhiệm về độ chính xác, khách quan của nội dung".
“Nếu dự thảo Luật không quy định rõ, AI trở thành những nhà báo vô danh và không có trách nhiệm pháp lý. Đồng thời, quy định trên cũng đồng bộ với nguyên tắc minh bạch dữ liệu của Luật Giao dịch điện tử và phù hợp với định hướng của dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo đang thảo luận tại kỳ họp này”, đại biểu nêu quan điểm.
Đề xuất bổ sung quy định bảo vệ an toàn nhà báo khi tác nghiệp trong các tình huống rủi ro
Quan tâm đến quy định về quyền và nghĩa vụ của nhà báo, đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn Cao Bằng) nêu thực tiễn thời gian qua cho thấy, nhiều nhà báo khi tác nghiệp tại điểm nóng đã đối diện rủi ro cao về tính mạng, sức khỏe, bị cản trở hoặc thiếu sự hỗ trợ kịp thời. Trong khi đó, dự thảo Luật hiện chưa quy định đầy đủ trách nhiệm bảo vệ nhà báo trong các tình huống này.
Do đó, đại biểu kiến nghị cần xem xét bổ sung quy định về quyền được bảo vệ an toàn của nhà báo khi tác nghiệp trong các tình huống rủi ro, bao gồm: thiên tai, cháy nổ, hiện trường tai nạn, khu vực có nguy cơ mất an toàn, hoặc các bối cảnh nhạy cảm về an ninh trật tự.
Đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn Cao Bằng). (Ảnh: DUY LINH)
Theo đại biểu, việc bổ sung quy định trên là cần thiết nhằm bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của nhân dân; bảo vệ an toàn tính mạng và sức khỏe của lực lượng làm nhiệm vụ báo chí; đồng thời tạo cơ sở pháp lý thống nhất để lực lượng chức năng phối hợp hỗ trợ nhà báo tại hiện trường; phù hợp thông lệ quốc tế về bảo vệ phóng viên khi tác nghiệp tại các khu vực nguy hiểm.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) cũng cho rằng hoạt động báo chí điều tra, phòng chống tham nhũng, thiên tai, vùng sâu vùng xa… vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về “cơ chế phối hợp bảo vệ nhà báo” giữa cơ quan báo chí – chính quyền địa phương – lực lượng công an khi có dấu hiệu đe dọa, cản trở tác nghiệp. Đồng thời, hoàn thiện quy trình xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định tại khoản 13 Điều 9 để bảo đảm tính răn đe.
