Đại biểu Quốc hội: Giá nhà ở vẫn quá cao so với lương và thu nhập chung của người dân

Giá nhà ở của Việt Nam quá cao

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã dành cả ngày để thảo luận về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Là dự án luật có phạm vi điều chỉnh rộng, ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế xã hội, nhưng nhiều chính sách quan trọng chưa thiết kế được phương án tối ưu.

Trong số này, vấn đề thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc sử dụng quyền sử dụng đất đang có để thực hiện dự án nhà ở thương mại được trình Quốc hội 2 phương án. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với Phương án 1 và xin ý kiến Quốc hội về nội dung này.

Cụ thể, phương án 1 là giữ quy định về các loại đất được làm dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất như Luật Nhà ở hiện hành: Chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại đối với trường hợp đang có quyền sử dụng đất nếu đó là đất ở hoặc đất ở và đất khác (không phải đất ở, bao gồm cả đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp); chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất đối với đất ở.

Phương án 2 đề nghị mở rộng về các loại đất được làm dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất điều kiện được nhận chuyển nhượng không giới hạn về các loại đất. Chính phủ đề xuất theo hướng này tại Báo cáo số 598/BC-CP.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) nhìn nhận, thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất có thể thực hiện dự án nhà ở thương mại là nội dung rất mới so với dự thảo Luật được trình Quốc hội ở Kỳ họp thứ 5, khi Chính phủ đề xuất mở rộng các loại đất được làm dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, điều kiện được nhận chuyển nhượng không giới hạn về loại đất này.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) nhìn nhận, thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất có thể thực hiện dự án nhà ở thương mại là nội dung rất mới. Ảnh: Quốc hội

Việc này được cho là sẽ thúc đẩy tiến trình đô thị hóa đất nước, hạn chế phát sinh thủ tục hành chính và nhiều lợi ích khác như Báo cáo số 598 Chính phủ gửi cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Từ những yêu cầu thực tiễn, đại biểu cho biết ông “nghiêng” về phương án 2, vì: Phương án 1 quy định như hiện nay thì trong dự án có 1m2 đất ở thì được chuyển mục đích toàn bộ diện tích còn lại sang đất ở cho dự án. Nếu không có m2 nào thì không được làm.

“Tuy nhiên, việc có 1 m2 đất ở hay không có m2 nào không mang lại mục tiêu quản lý nào rõ ràng mà chỉ làm phức tạp về điều kiện, thủ tục. Thực tế rất nhiều nhà đầu tư phải cố gắng vẽ dự án sao cho dính 1 m2 đất ở gần đó thì mới được làm, cho nên tác động thật của quy định này là hạn chế những dự án mọc lên giữa khu vực không có dân cư sinh sống trước đó”, đại biểu nói.

Việc này, theo đại biểu cũng không cần thiết vì 2 lý do: Một là, việc dự án mọc lên như vậy cũng không có tác động tiêu cực rõ ràng nào, một khu vực mới hoàn toàn vẫn có thể phát triển một khu dân cư mới.

Hai là, pháp luật hiện nay có đầy đủ công cụ về quy hoạch cấp phép môi trường để bảo đảm sử dụng đất để làm dự án nhà ở phải phù hợp với hạ tầng hoặc không ảnh hưởng đến lợi ích xung quanh. Lập luận của phương án 1 nghiêng về sự ổn định về quan hệ xã hội đối với đất làm nhà ở đã có trước đó, nhưng cũng không nhất thiết vì sự ổn định đó mà không thay đổi khi thấy có những bất cập cần phải thay đổi.

Còn lập luận của phương án 2 là nhằm đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa và cung cấp nhà ở cho người dân. Đây thực sự là điều rất cần thiết. Hiện nay, Việt Nam trong quá trình đô thị hóa nhanh, dân cư dồn về đô thị, nếu không mở rộng nguồn cung nhà ở thì cung sẽ thấp hơn cầu, giá nhà sẽ cao.

Thực tế cho thấy, giá nhà ở của Việt Nam quá cao so với thu nhập trung bình của xã hội. Nếu giá nhà cao như vậy thì sẽ dẫn đến hệ quả là người ta buộc phải ở trong căn hộ dưới tiêu chuẩn an toàn. Cũng không ít trường hợp không chịu được chi phí mua nhà nên chấp nhận xây nhà ở trên đất nông nghiệp.

“Vụ cháy chung cư mini làm bàng hoàng cả xã hội vừa qua có một phần nguyên nhân do quá nhiều rào cản không cần thiết về cung nhà ở. Vì thế, gỡ bỏ rào cản về cung nhà ở, chỉ giữ lại những yêu cầu thật cần thiết về an toàn chính là cách để hạn chế những vụ việc thương tâm như vậy. Điều này tất nhiên còn phụ thuộc vào nhiều quy định khác, trong đó có Luật Nhà ở (sửa đổi), Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) mà Quốc hội sắp thông qua. Song, những thay đổi mạnh mẽ từ Luật Đất đai sẽ mở đường cho các thay đổi khác có liên quan”, đại biển đoàn Quảng Trị nêu rõ.

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Đoàn Nam Định) đề nghị quy định chặt chẽ, hạn chế việc mua đi, bán lại những thửa đất có đủ điều kiện để đầu tư dự án. Ảnh: Quốc hội

Hạn chế việc mua đi, bán lại

Đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Đoàn Nam Định) cũng đồng tình với phương án 2 được Chính phủ trình. Theo đại biểu, ở góc độ về người đang có quyền sử dụng đất có nguyện vọng thực hiện dự án đầu tư thì chúng ta nên khuyến khích việc này, như theo báo cáo của Chính phủ, quy định này bảo đảm việc thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng cần thiết và được rút ngắn.

“Tôi nhấn mạnh sự cần thiết của các dự án này. Rút ngắn thời gian đưa đất vào khai thác và sử dụng khi thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất thay vì thu hồi đất và giao đất cho thuê đất trong bối cảnh còn hạn chế về ngân sách để thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Rõ ràng, thực hiện một động tác chuyển mục đích, ngắn hơn hai động tác là vừa thu hồi đất xong rồi giao đất và cho thuê đất. Trong Báo cáo của Chính phủ giải thích như vậy rất thuyết phục. Hạn chế việc xung đột giữa người có đất bị thu hồi với nhà nước, giảm bớt khiếu kiện khi bị nhà nước thu hồi giao cho người khác sử dụng, trong khi người đang sử dụng đất có đủ điều kiện để thực hiện dự án”, đại biểu nói.

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Nam Định cũng cho rằng, quy định này có thể dẫn đến việc mua đi, bán lại những thửa đất có đủ điều kiện để thực hiện dự án để kiếm lời, khi người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất không thực hiện dự án mà chỉ đầu cơ để bán lại. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục xem xét quy định chặt chẽ, hạn chế việc mua đi, bán lại những thửa đất có đủ điều kiện để đầu tư dự án.

Phương Thảo