Đại biểu Quốc hội nêu vấn nạn bắt cóc online

Sáng 29/10, nêu ý kiến thảo luận tại hội trường Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Vĩnh Long) nhấn mạnh tình trạng bắt cóc online không còn là hiện tượng hiếm mà đã trở thành nỗi đau thường trực của nhiều gia đình.

Tội phạm công nghệ cao lợi dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc nạn nhân tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.

Giọng nói, hình ảnh giả tạo nhưng rất thuyết phục

Bà Nhi dẫn chứng các vụ việc gần đây ở Hà Nội, TP.HCM và nhiều địa phương cho thấy nạn nhân thường là học sinh, sinh viên. Hậu quả không chỉ thiệt hại về mặt tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự xã hội.

"Công nghệ ngày càng tinh vi, trí tuệ nhân tạo, deep fake, giọng nói và hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục", bà Nhi cho hay.

Bên cạnh nguyên nhân về công nghệ, bà Nhi cũng chỉ rõ hành vi bắt cóc online ngày càng phổ biến là do nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Vĩnh Long) phát biểu tại phiên thảo luận sáng 29/10. Ảnh: Quochoi.vn.

Bên cạnh đó, nhận thức cộng đồng còn hạn chế, nhiều phụ huynh học sinh chưa đủ kỹ năng nhận diện rủi ro dễ bị điều khiển qua các chiêu trò rất tinh vi.

Trước thực trạng đáng báo động này, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc quyết liệt để có giải pháp phòng ngừa, cũng như kịp thời điều tra xử lý các hành vi vi phạm.

Nâng cao năng lực điều tra, truy bắt của lực lượng chức năng

Để phòng ngừa, đại biểu đoàn Vĩnh Long đề nghị các cơ quan chức năng tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông, trường học; tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường học, cộng đồng về nhận diện bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân và phản ứng khi gặp dấu hiệu lừa đảo; phát hành video ngắn gọn, dễ hiểu hướng đến đối tượng là thanh niên, học sinh và phụ huynh lên mạng xã hội.

Đồng thời, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi kiến nghị cơ quan chức năng tiếp tục xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Tội phạm công nghệ cao, Bộ Luật Hình sự để quy định rõ các hình phạt cho hành vi bắt cóc online với chế tài thực sự mạnh mẽ.

Đại biểu cũng đề xuất Chính phủ yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ký cam kết gỡ bỏ nội dung vi phạm, công khai số liệu xử lý; đồng thời áp dụng mức phạt tài chính hoặc tạm ngưng quảng cáo đối với những nền tảng không tuân thủ quy định.

Chính phủ cần tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin, phối hợp điều tra với các quốc gia, tổ chức quốc tế để phá bỏ tội phạm xuyên biên giới, đồng thời hỗ trợ hồi hương và tái hòa nhập cho nạn nhân.

Với nỗ lực hợp tác này, vừa qua tại Việt Nam, Công ước Hà Nội (Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng) đã được 72 quốc gia ký kết tính đến ngày 26/10/2025. Đây là bước tiến quan trọng giúp các quốc gia có cơ chế hợp tác trong công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm trên không gian mạng, bảo vệ chủ quyền quốc gia, quyền con người và an ninh mạng. Vấn đề còn lại là tổ chức thực thi sao cho thực sự hiệu quả.

Bên cạnh những giải pháp phòng ngừa, theo bà Nhi, Chính phủ cũng cần nâng cao hơn nữa năng lực điều tra, truy bắt của lực lượng chức năng.

Cụ thể, đại biểu kiến nghị Chính phủ trang bị cho lực lượng công an, cảnh sát công nghệ cao công cụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng; đào tạo chuyên môn sâu; đẩy mạnh thu thập lưu trữ chứng cứ số để hỗ trợ xét xử một cách nhanh chóng và nghiêm minh.

Về phía nạn nhân và gia đình, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề xuất có giải pháp hỗ trợ tâm lý, pháp lý; cung cấp dịch vụ tư vấn đảm bảo quyền lợi trong bồi thường; hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, tránh nạn nhân rơi vào các bẫy lừa đảo mới.

Bà Nhi cho rằng bắt cóc online là một thách thức mới của thời đại số đòi hỏi hành động đồng bộ từ giáo dục cộng đồng, hoàn thiện pháp luật, tăng hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực thực thi.

Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị Chính phủ bổ sung nhiệm vụ từ nay đến cuối năm 2025, cũng như xác định giải pháp trọng tâm trong năm 2026 về phòng, chống tội phạm công nghệ cao, trong đó có bắt cóc online, để chỉ đạo và hành động quyết liệt, hiệu quả hơn.

Thảo Liên