Đại đoàn kết toàn dân tộc - cội nguồn sức mạnh

Tổng Bí thư Tô Lâm cùng đoàn đại biểu Trung ương với các đồng chí lãnh đạo thành phố Hà Nội tại buổi làm việc ngày 16/6/2025. Ảnh: Thanh Hải

Chủ tịch Hồ Chí Minh tổng kết: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/Thành công, thành công, đại thành công”[1]. Rồi qua các thời kỳ cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn khẳng định thêm: “Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân”[2]; “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta”[3]; “Đoàn kết là một lực lượng vô địch của chúng ta để khắc phục khó khăn, giành lấy thắng lợi”[4]; “Đoàn kết là then chốt của thành công”[5]. Trong Di chúc, phần viết về Đảng, Bác nêu: “Các đồng chí từ T.Ư đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”[6] và “trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng”[7].

Thực tiễn hiện nay đòi hỏi cần chú trọng hơn nữa việc củng cố, phát triển đại đoàn kết toàn dân tộc.

Cần đổi mới việc tập hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Thời kỳ hiện nay đòi hỏi phải chú ý đến tính phong phú trong các hình thức tập hợp lực lượng cách mạng. Tất cả các hình thức đó đều có tính hướng đích, như tập trung vào một vectơ lực hướng vào mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam thịnh vượng, hùng cường. Mỗi một giai tầng, mỗi lực lượng trong xã hội đều có một số biểu hiện lợi ích khác nhau. Thái độ của chủ thể trong việc tập hợp lực lượng cách mạng, xây dựng và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc là ở chỗ: tôn trọng những lợi ích riêng của họ, miễn là những lợi ích riêng này không triệt tiêu lợi ích toàn dân tộc; thậm chí khi lợi ích riêng có sự khác hoặc mâu thuẫn với lợi ích toàn dân tộc, cần có những biện pháp phù hợp, hướng họ quy về một mục tiêu chung. Hơn nữa, trong quan điểm của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mở rộng lực lượng đại đoàn kết, không chỉ riêng công nông. Người thường nói đến “đồng bào”, “mọi người”, “những người lao động”, không phân biệt nam nữ, giàu nghèo, vùng miền, tôn giáo, tín ngưỡng, đoàn thể… đều là lực lượng để liên minh với nhau, hình thành nên một khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Việc tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc giai đoạn cách mạng hiện nay cần chú ý tới cả điều đó. Trong diễn văn Kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/2025), Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã nêu, với chủ trương khép lại quá khứ, tôn trọng khác biệt, hướng tới tương lai, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta cùng ra sức phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, hạnh phúc, giàu mạnh và phát triển.

Bản thân chủ thể đứng ra xây dựng, củng cố, phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc phải trong, phải sạch, phải mạnh

Đảng ta, trên thực tế hiện nay, là tổ chức chính trị mà trong đó thành phần gồm những tinh hoa trong xã hội, đúng như trong văn kiện của Đảng đã nêu: Đảng là Đảng của giai cấp công nhân, đồng thời là Đảng của Nhân dân lao động và toàn dân tộc, đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân, Nhân dân lao động và toàn dân tộc. Điều có tính tiên quyết trong việc tạo nên sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc là ở chỗ: bản thân Đảng phải trong sạch, vững mạnh, xứng đáng với vai trò lãnh đạo, cầm quyền đối với hệ thống chính trị và đối với toàn xã hội. Nếu không, chẳng còn gì để nói về sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc hướng tới mục tiêu chung như đã đề cập ở trên. Nếu một Đảng thoái hóa, nếu đội ngũ cán bộ, đảng viên yếu kém, đó là sự cáo chung cho khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Vậy nên, xây dựng bản thân Đảng trong sạch, vững mạnh, Đảng phải đề ra và lãnh đạo thực hiện những quyết sách đúng; Đảng phải luôn tự đổi mới và tự chỉnh đốn bản thân trong sạch, vững mạnh vẫn là nguyên tắc bất di bất dịch trong tiến trình của cách mạng Việt Nam.

Xây dựng, củng cố, phát triển khối đại đoàn kết toàn dân tộc còn là tăng cường kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

Phải tích cực hơn nữa trong việc thực hiện Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị khóa XIII về hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Đây là một trong các trụ cột rất quan trọng về phát triển gần đây mà Bộ Chính trị khóa XIII đã nêu. Đó là một quốc sách để kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tăng cường sức dân lên một trình độ mới, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, coi hội nhập quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là động lực chiến lược để đất nước bước vào Kỷ nguyên mới.

Thế giới hiện nay là một thế giới vừa có hợp tác, vừa đấu tranh, nhưng hòa bình hợp tác là chủ yếu. Tình hình hai phe, hai hệ thống trên thế giới không còn. Chiến tranh Lạnh chấm dứt. Thế giới thời gian tới là thế giới đa cực. Những lợi thế của sự mạnh mẽ ba dòng thác cách mạng tuy không còn, nhưng lại có sự hợp tác rộng rãi hơn giữa các dân tộc trên thế giới. Sức mạnh từ đại đoàn kết toàn dân tộc hiện nay và sắp tới của Việt Nam còn phải chú ý ứng dụng sức mạnh từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Với cuộc cách mạng này, nhất là công nghệ thông tin, thế giới có sự phát triển vượt bậc của lực lượng sản xuất. Đó cũng là chú trọng bồi bổ và phát huy sức dân trong thế giới toàn cầu hóa. Một số người hay nói về toàn cầu hóa tư bản chủ nghĩa, tức là muốn cảnh báo về những nhân tố tiêu cực. Điều đó là có, nhưng toàn cầu hóa là xu thế khách quan, là làm cho các dân tộc trên thế giới xích lại gần nhau. Ở đây có cả thời cơ và thách thức. Thời cơ chính là sự hợp tác, cạnh tranh, là cơ hội mở ra cho tất cả các quốc gia tiến bước. Thách thức nằm ở chính thời cơ đó. Nước nào nắm bắt được thời cơ, tự vượt lên chính mình, chấp nhận cạnh tranh, có nội lực mạnh mẽ… sẽ trở thành nhân tố quan trọng trong sự phát triển của thế giới.

Trong thế giới toàn cầu hóa có sự hợp tác cùng phát triển trong khu vực. Toàn cầu hóa cũng làm tăng thêm lợi thế cho Việt Nam trong việc huy động sức mạnh của người Việt Nam đang ở nước ngoài, người nước ngoài gốc Việt Nam cũng như người Việt Nam sang học tập ở nước ngoài. Đây là kết quả của quá trình giao lưu quốc tế và cũng là từ sức mạnh của quan hệ quốc tế thời kỳ hội nhập. Điều này tạo ra nguồn lực quý, cả ngoại hối và nhất là cả nguồn nhân lực được đào tạo có chất lượng cao, đối với sự phát triển của đất nước. Sức mạnh quốc tế từ toàn cầu hóa, hội nhập và mở cửa còn tạo điều kiện cho Việt Nam tham gia nhiều tổ chức quốc tế, tạo ra sự liên kết, hợp tác ở các cấp độ khác nhau.

[1] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, t. 10, tr.607.

[2] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, t.8, tr.276.

[3] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, t.7, tr.392.

[4] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, t.7, tr.397.

[5] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 2011, t.11, tr.154.

[6] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H. 2011,.15, tr. 611.

[7] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H. 2011,.15, tr. 611.

GS.TS Mạch Quang Thắng