Đại học nói gì trước dự kiến siết xét tuyển sớm của Bộ GD&ĐT?

Bộ GD& ĐT vừa công bố dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học năm 2025. Ảnh: Phương Lâm.

Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo quy chế tuyển sinh đại học năm 2025 để lấy ý kiến dư luận. Trong đó, nhiều điểm mới về xét tuyển gây không ít băn khoăn cho các trường đại học.

Theo đó, những điểm mới cốt lõi gồm chỉ tiêu xét tuyển sớm do cơ sở đào tạo quy định nhưng không vượt quá 20% chỉ tiêu của từng ngành, nhóm ngành đào tạo.

Điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất đối với từng chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo; điểm chuẩn trúng tuyển xét tuyển sớm (sau khi quy đổi tương đương) không thấp hơn điểm chuẩn trúng tuyển của đợt xét tuyển chung.

Xét tuyển bằng học bạ phải dùng kết quả học tập cả năm lớp 12 của thí sinh; điều chỉnh quy định ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào với nhóm ngành sư phạm, sức khỏe.

Nhiều thay đổi hợp lý

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ThS Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Đại học Công Thương TP.HCM, nhận định yêu cầu xét học bạ phải dùng điểm cả năm lớp 12 (thay vì dùng điểm 3-5 kỳ như hiện nay) là hoàn toàn phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Ông Sơn cho rằng điều này để đánh giá đúng, toàn diện quá trình học tập của các thí sinh. Các trường cần sử dụng kết quả học tập của cả 3 năm học THPT bởi nó cho thấy thí sinh học tập, rèn luyện như thế nào trước khi vào đại học.

Giám đốc Trung tâm Phát triển kỹ năng và Hướng nghiệp một đại học tại TP.HCM cũng cho rằng yêu cầu này là hợp lý, đồng nghĩa với việc các trường đại học dùng phương thức xét tuyển học bạ không thể công bố điểm chuẩn trúng tuyển sớm trước tháng 5 như hiện nay.

"Công bố điểm trúng tuyển sớm làm tăng lượng thí sinh ảo, các trường khó dự báo được tỷ lệ nhập học, gây nhiễu trong xét tuyển. Ngoài ra, nhiều em khi biết kết quả trúng tuyển sớm dễ nảy sinh tâm lý chủ quan, coi nhẹ việc học ở giai đoạn cuối", vị này cho hay.

Đồng quan điểm, ông Trần Văn Tuyến, Phó hiệu trưởng Đại học Nguyễn Trãi, cho rằng việc sử dụng điểm cả năm lớp 12 sẽ giúp học sinh tập trung vào chương trình học năm cuối cấp.

Ông Tuyến cũng đánh giá cũng việc nâng ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào với nhóm ngành sư phạm, sức khỏe, áp dụng với mọi phương thức, là cần thiết. Những năm gần đây, các cơ sở giáo dục cũng đã chủ động thực hiện việc này. Quy định của bộ chi tiết và đồng bộ hơn.

Ngoài ra, nhiều trường đại học cũng ủng hộ yêu cầu nếu xét học bạ, tổ hợp xét tuyển gồm ít nhất 3 môn phù hợp chương trình đào tạo, trong đó phải có môn Toán hoặc Ngữ văn với trọng số đánh giá chiếm ít nhất 1/3 tổng điểm.

Cụ thể, ông Phạm Thái Sơn cho rằng thay vì lấy điểm trung bình cả năm học của tất cả môn, việc xét tuyển theo tổ hợp sẽ phù hợp với đặc điểm, yêu cầu của từng ngành. Cùng với đó, Toán và Ngữ văn cũng là hai môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông mới.

"Thời gian đầu, Đại học Công thương TP.HCM cũng lấy điểm trung bình các học kỳ để xét tuyển, nhưng sau đó khảo sát đánh giá cho thấy chất lượng đầu vào sinh viên thấp hơn. Sau đó, trường đã thay đổi xét tuyển theo tổ hợp môn", ông Sơn cho hay.

Nhiều trường ủng hộ các quy định siết xét tuyển học bạ. Ảnh minh họa: Thế Bằng.

Vẫn có băn khoăn

Luật Giáo dục đại học cho phép đại học tự chủ tuyển sinh. Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, hiện các trường sử dụng hơn 20 cách xét tuyển.

Trong đó, nhiều trường lựa chọn phương thức xét tuyển sớm, không dựa vào điểm thi tốt nghiệp THPT như xét tuyển bằng học bạ THPT, xét tuyển bằng điểm các kỳ thi riêng, chứng chỉ quốc tế… Mỗi năm, trong số hơn 600.000 thí sinh, khoảng 50% vào đại học bằng cách này.

Ông Phạm Thái Sơn nhận định việc giới hạn tỷ lệ xét tuyển sớm của mỗi trường không quá 20% tổng chỉ tiêu có tác động lớn đến thí sinh.

Khi các trường không có thí sinh trúng tuyển sớm nhiều như năm trước, điểm chuẩn và tỷ lệ chọi ở các phương thức xét tuyển sẽ cao hơn, cạnh tranh gay gắt hơn.

Ngoài ra, nếu giảm tỷ lệ xét tuyển sớm còn 20%, các trường phải chật vật lọc ảo với 80% còn lại trong đợt xét tuyển chung, điều đó sẽ ra tình trạng dễ tuyển thừa quá nhiều, hoặc tuyển thiếu so với nhu cầu.

Ông Sơn cho rằng Bộ GD&ĐT không nên cố định chỉ tiêu xét tuyển sớm là 20% tổng chỉ tiêu, thay vào đó là nên khuyến khích các trường đại học. Điều này sẽ đảm bảo quyền tự chủ tuyển sinh của các cơ sở giáo dục.

Trong khi đó, Phó hiệu trưởng Đại học Nguyễn Trãi cho rằng việc giới hạn 20% chỉ tiêu xét tuyển sớm nhằm lựa chọn thí sinh đầu vào có năng lực đặc biệt, là những thí sinh xuất sắc.

Đối với cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là trường ngoài công lập, xét tuyển sớm là căn cứ để các trường chắc chắn hơn trong việc tuyển đủ số lượng tuyển sinh đã công bố trong đề án.

Nếu chỉ giới hạn 20% và không được gọi vượt, như vậy, các trường đang bị siết chặt lại so với các năm trước. Với quy định này, ông Tuyến cho rằng các trường có chỉ tiêu xét tuyển sớm lớn trong những năm gần đây có thể bị ảnh hưởng.

Với quy định điểm chuẩn ở mọi phương thức, tổ hợp được quy đổi về thang chung và thí sinh được xét chọn bình đẳng theo điểm này, không phân biệt phương thức, ông Tuyến cho rằng khá bất hợp lý vì các kỳ thi có độ khó khác nhau, chưa kể những trường có ngành đặc thù đào tạo, có tiêu chí riêng để lựa chọn thí sinh phù hợp.

“Việc quy theo thang điểm chung sẽ gây khó khăn, phức tạp”, vị hiệu phó nói.

Bên cạnh đó, lãnh đạo một học viện tại Hà Nội nhìn nhận yêu cầu điểm trúng tuyển xét sớm không thấp hơn điểm chuẩn đợt xét chung của bộ áp dụng chung cho tất cả ngành không hợp lý, bởi mỗi ngành có yêu cầu khác nhau, mức điểm khác nhau để đánh giá.

Vị này cho rằng yêu cầu này nếu chỉ áp dụng cho ngành y, ngành sư phạm sẽ rất phù hợp để đảm bảo chất lượng đầu vào.

Liệu có hạn chế quyền tự chủ tuyển sinh?

Trước ý kiến về việc xét tuyển sớm sẽ tự động bị hạn chế qua các quy định mới, cùng với đó là quyền tự chủ tuyển sinh của các trường bị ảnh hưởng, trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) khẳng định bộ đưa ra các quy định như trên để thực hiện một nguyên tắc cơ bản trong giáo dục, đó là công bằng.

Qua đó sẽ nâng cao chất lượng tuyển sinh và chất lượng đào tạo, chứ hoàn toàn không tạo ra rào cản nào hay có mục đích buộc các trường phải sử dụng điểm thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển.

Theo bà Thủy, từ hai năm nay, Bộ GD&ĐT cung cấp đầy đủ dữ liệu về kết quả học tập THPT và hỗ trợ các trường tổ chức kỳ thi riêng đưa kết quả thi lên hệ thống tuyển sinh chung, tạo điều kiện thuận tiện cho các cơ sở đào tạo thực hiện xét tuyển trong đợt xét tuyển chung.

Quyền tự chủ nói chung và tự chủ tuyển sinh nói riêng của các cơ sở giáo dục đại học theo luật định phải luôn gắn chặt với trách nhiệm xã hội, trước hết cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản trong giáo dục. Luật Giáo dục đại học giao Bộ GD&ĐT ban hành quy chế tuyển sinh, là công cụ quản lý nhà nước để điều chỉnh việc này.

Cũng theo bà Thủy, quy định thống nhất ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào đối với nhóm ngành sức khỏe và sư phạm mục đích cũng là để bảo đảm sự công bằng cho các thí sinh ứng tuyển, không phân biệt tuyển sinh theo phương thức nào. Bên cạnh đó, việc quy định dựa trên kết quả cả 3 năm là để tạo tác động tích cực trở lại cho quá trình dạy và học ở bậc THPT.

Thông tin thêm, bà Thủy cho hay việc quy điểm xét tuyển về cùng một thang điểm là để đảm bảo các trường chọn được những phương thức xét tuyển phù hợp nhất với ngành/chương trình đào tạo mà nhà trường đang tuyển sinh. Đồng thời so sánh được các thí sinh với nhau để chọn được các thí sinh phù hợp nhất vào học, cho dù sử dụng điểm thi tốt nghiệp, học bạ hay kết quả các kỳ thi riêng, chứng chỉ quốc tế.

Thực tế trong thời gian qua, việc xét tuyển dựa trên chỉ tiêu của từng phương thức mà không dựa trên đối sánh, quy đổi tương đương đã gây mất công bằng giữa các thí sinh.

Do đó, các quy định sửa đổi là để làm tăng trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh, phải nghiên cứu thấu đáo để không còn tình trạng chênh lệch điểm trúng tuyển bất hợp lý giữa các tổ hợp xét tuyển, giữa các phương thức xét tuyển mà không có căn cứ giải thích.

Phương Lam