Thách thức đảm bảo công bằng giữa các loại hình kinh doanh vận tải hành khách

Cơ quan chức năng rất khó quản lý vì số lượng xe hợp đồng đông và nhiều hình thức kinh doanh cùng hoạt động

Số lượng phương tiện đông, khó quản lý

Phát biểu tại tọa đàm “Quản lý xe hợp đồng: Giải pháp nào hiệu quả” vừa diễn ra, bà Đỗ Hương Giang, Phó trưởng Phòng Quản lý vận tải (Sở Giao thông vận tải Hà Nội) thông tin, trên địa bàn Thủ đô hiện có hơn 37.000 xe hợp đồng, trong đó có khoảng 18.000 xe dưới 9 chỗ, 3.300 xe tuyến cố định... Ngoài ra, trên địa bàn còn tình trạng xe biển trắng đang hoạt động chở khách âm thầm, không đúng quy định.

Số lượng phương tiện đông cùng với nhiều loại hình kinh doanh vận tải hành khách khiến sự xung đột giữa các loại hình diễn ra gay gắt. Ông Nguyễn Hoàng Anh - Phó trưởng Phòng Quản lý phương tiện và người lái, Cục Đường bộ Việt Nam bày tỏ, xe tuyến cố định phải xuất phát trong bến theo giờ cố định nhưng xe hợp đồng lại có thể “xé rào” chạy tùy ý. Bên cạnh đó, xe hợp đồng vận chuyển nhiều loại hành khách như thăm quan, du lịch, công nhân, học sinh. Phạm vi hoạt động rộng, thường xuyên, tuyến đường, ngõ ngách, nhiều khung giờ, từ đó nảy sinh việc xe hợp đồng chạy như xe cố định.

Bên cạnh đó, việc xác định nghĩa vụ thuế giữa các loại hình kinh doanh vận tải hành khách cũng gặp nhiều khó khăn. Theo ông Nguyễn Hoàng Anh, hiện nay xe hợp đồng chỉ nộp mỗi thuế môn bài. Xe tuyến cố định phải nộp các loại thuế khác. Để xác định xe này chở khách hợp đồng phải có nghiệp vụ giỏi và để xác định hành vi rất vất vả.

Trong khi đó, ông Nguyễn Công Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Việt Nam dẫn chứng, doanh nghiệp hiện phải chấp hành song song Luật Đường bộ, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Luật Đường bộ chỉ bắt buộc xe kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng từ 8 chỗ trở lên (không kể chỗ của người lái xe) phải có hợp đồng vận tải bằng văn bản; dưới 8 chỗ thì không nhắc tới. Trong khi đó, hiện nay tình trạng xung đột xe hợp đồng dưới 8 chỗ hoạt động như taxi, trong khi taxi kê phải khai cước thì xe hợp đồng lại không, rất bất lợi cho taxi chính thống. Trong khi taxi được thanh toán theo hai hình thức là đồng hồ hoặc phần mềm, còn xe hợp đồng được tính tiền cước theo thỏa thuận, vậy lấy chuẩn mực nào thu thuế?

Nếu xét về bài toán đầu tư, ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Nhà xe Vân Anh bày tỏ, bản chất xe hợp đồng và xe tuyến cố định không khác nhiều, nhưng vận hành xe hợp đồng hiệu quả hơn rất nhiều về đầu tư. Đầu tư như nhau, nhưng vận doanh của xe hợp đồng gấp nhiều lần, xe vào bến tốn nhiều loại thuế, phí: bến, VAT vé, thuế thu nhập doanh nghiệp… Doanh nghiệp gánh nhiều thuế, phí sẽ khó giảm giá cạnh tranh so với xe hợp đồng. Xe hợp đồng không phụ thuộc giờ giấc, không có gì hạn chế khách hợp đồng với doanh nghiệp, quay đầu nhiều thì giá vé xe giảm xuống.

Tạo môi trường kinh doanh công bằng

Trước tình trạng trên, các chuyên gia đều nhận định, những bất cập này xuất phát từ việc chưa có khái niệm cụ thể về xe hợp đồng để quản lý chặt, ảnh hưởng môi trường kinh doanh công bằng giữa các bên.

Ông Nguyễn Văn Lập, Giám đốc Bến xe Nước Ngầm cho rằng, quy định pháp luật cần sửa đổi để phù hợp hơn, cơ quan nhà nước phải ra tay để xử lý hài hòa giữa xe tuyến cố định và xe hợp đồng. Chẳng hạn, bến xe không nên chỉ dành cho xe tuyến cố định mà các xe chở khách hợp pháp khác cũng có thể vào bến. Nếu làm như thế thì không gây thiệt cho bến xe mà các doanh nghiệp hoạt động sẽ hợp pháp hơn, hài hòa hơn lợi ích cho các phương tiện khác. Cơ quan thuế cũng dễ quản lý hơn khi các xe vào bến.

Ngoài ra, đại diện một số nhà xe cho rằng, doanh nghiệp kinh doanh tuyến cố định và hợp đồng đều cần được tồn tại, phục vụ nhu cầu của hành khách. Nhưng quan trọng là quản lý đảm bảo hài hòa về mặt lợi ích, bình đẳng.

Để quản lý xe trá hình song vẫn phục vụ tốt nhu cầu người dân, đại diện Phòng Quản lý vận tải (Sở Giao thông vận tải Hà Nội) đề nghị, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý phải được quy định rõ ràng trong luật, trách nhiệm của bộ, ngành liên quan. Chính sách sau luật phải đảm bảo công bằng, nhu cầu đi lại của người dân là chính đáng.

Trước những ý kiến thẳng thắn của các chuyên gia, doanh nghiệp, ông Nguyễn Xuân Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Vận tải (Bộ Giao thông vận tải) cho biết: "Chúng tôi sẽ tham mưu để tổ chức giao thông với xe hợp đồng. Liên quan đến ý kiến chế tài mạnh với doanh nghiệp về thu hồi phù hiệu, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, đưa vào khi soạn thảo quy định pháp luật. Chúng tôi sẽ đưa theo hướng giảm xử phạt doanh nghiệp nhưng đủ sức răn đe. Xe hợp đồng trá hình, hoạt động không đúng là hành vi cấm và xử lý theo hướng xử phạt hoặc xử lý theo lĩnh vực quản lý vận tải, có thể thu hồi giấy phép vận tải. Từ ý kiến đại biểu tại tọa đàm, Vụ Vận tải sẽ lắng nghe, rà soát, cụ thể hóa trong nghị định, thông tư hướng dẫn Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Hương Giang