Dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng: Cần chính sách và lộ trình rõ ràng

Bộ Xây dựng đề xuất dán nhãn năng lượng đối với vật liệu xây dựng

Ông Nguyễn Công Thịnh, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), thành viên Ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (SDNLTK&HQ) cho biết, nội dung dán nhãn năng lượng đối với vật liệu xây dựng (VLXD) do Bộ Xây dựng nghiên cứu, đề xuất và được Bộ Công thương, cơ quan chủ trì soạn thảo, chấp thuận đưa vào dự thảo Luật.

Kính xây dựng là một trong những vật liệu được đề xuất dán nhãn năng lượng bắt buộc.

Lý giải về đề xuất này, ông Nguyễn Công Thịnh cho biết, ngành Xây dựng là một trong những ngành sử dụng năng lượng và phát thải CO2 lớn. VLXD là yếu tố quan trọng trong việc quyết định mức độ SDNLTK&HQ của các công trình xây dựng, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh cho công trình đó trong giai đoạn vận hành.

Do vậy, việc bổ sung thêm quy định các sản phẩm VLXD có tính năng nhiệt phải có yêu cầu về dán nhãn năng lượng là nhằm thúc đẩy việc SDNLTK&HQ trong các cơ sở sản xuất VLXD nói riêng, trong lĩnh vực xây dựng nói chung.

Ông Thịnh cho biết thêm, hiện dù chưa có quy định bắt buộc dán nhãn năng lượng, nhưng một số doanh nghiệp sản xuất VLXD trong nước đã chủ động cung cấp thông tin các thông số kỹ thuật có liên quan đến năng lượng của sản phẩm.

Ví dụ như các thông số SHGC, VLT (thông số đặc trưng nhiệt) được thể hiện trên nhãn thông tin sản phẩm kính tiết kiệm năng lượng (TKNL) của Tổng công ty Viglacera - CTCP.

Các thông tin này rất hữu ích cho cơ quan quản lý, chủ đầu tư, người thiết kế, thi công xây dựng công trình và người sử dụng, để phục vụ cho việc nhận biết, lựa chọn sản phẩm VLXD phù hợp yêu cầu SDNLTK&HQ.

Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là một khung pháp lý quan trọng để thúc đẩy việc phát triển công trình xanh tại Việt Nam. Việc mở rộng dán nhãn đối với vật liệu xây dựng, mục tiêu cao nhất là đóng góp tích cực các giải pháp tiết kiệm năng lượng, các hoạt động tiết kiệm năng lượng, đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và hướng đến Net zero vào năm 2050”.

Ông Nguyễn Công Thịnh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng nhấn mạnh.

Doanh nghiệp hào hứng

Trước thông tin sẽ dán nhãn năng lượng đối với VLXD, đại diện một số doanh nghiệp tỏ ra khá hào hứng. Ông Phạm Huy Cường, Giám đốc khu vực miền Bắc Sika Việt Nam cho biết, Sika luôn chú trọng nghiên cứu, phát triển các dòng sản phẩm giảm phát thải nhà kính, nhằm đáp ứng được các yêu cầu của chủ đầu tư, nhà đầu tư về công trình xanh, công trình sạch.

Sika hiện có dải sản phẩm rộng như sản phẩm chống thấm, phủ mái, phủ sàn, trám khe, kết nối, vật liệu hoàn thiện công trình…Trong số này, một số sản phẩm đã đạt chứng chỉ vật liệu xanh LEED (của Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ), một số khác đạt tiêu chuẩn về xanh, sạch do Sika công bố và được thể hiện rõ trong hồ sơ năng lực, hồ sơ kỹ thuật. Sika đang tiến tới tăng dần số lượng vật liệu đạt chứng chỉ xanh lên.

"Chúng tôi ủng hộ việc dán nhãn năng lượng đối với VLXD. Qua đó, chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu, khách hàng thông thường có thể nhận diện được những sản phẩm nào có tác dụng tốt, sản phẩm xanh, TKNL, sản phẩm có thể giúp cho công trình TKNL trong quá trình vận hành, đáp ứng yêu cầu của mọi chủ thể về công trình xanh, công trình sạch…", ông Phạm Huy Cường bày tỏ.

Ông Trần Văn Sơn, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc điều hành Tonmat Group cho biết, Tonmat chuyên sản xuất các sản phẩm tấm lợp, panel cách nhiệt, cách âm, bảo ôn…

Dù các sản phẩm này chưa được ghi nhận bởi chứng chỉ xanh nào nhưng đây đều là những sản phẩm có tính năng TKNL. Bởi trong quá trình sản xuất, Tonmat Group sử dụng năng lượng mặt trời; sử dụng hóa chất trợ nở không ảnh hưởng đến tầng ô zôn... Các sản phẩm ứng dụng hiệu quả trong các công trình nhà ở, văn phòng, nhà xưởng, khu công nghiệp xanh.

Đơn cử, tấm cách nhiệt của Tonmat như "vách tủ lạnh" dùng trên mái, vách tường công trình. Sản phẩm chỉ dày 2cm nhưng khả năng giữ nhiệt, cách nhiệt tương đương tường gạch dày 60cm thông thường, giúp giảm được 30 - 40% năng lượng trong quá trình công trình vận hành.

"Dán nhãn năng lượng VLXD chính là phản ánh đúng bản chất. Việc dán nhãn năng lượng cho VLXD là rất cần thiết, góp phần hiện thực hóa cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại COP26 là đến năm 2050, Việt Nam đưa mức phát thải ròng về 0", ông Trần Văn Sơn bày tỏ.

Dù chưa được ghi nhận bởi chứng chỉ xanh nào, nhưng nhiều vật liệu trên thị trường có tính năng TKNL, thân thiện với môi trường.

Giới chuyên môn đồng tình

TS Thái Duy Sâm, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam nhận định, VLXD là một trong những lĩnh vực tiêu thụ nhiều năng lượng, vì vậy việc dán nhãn năng lượng cho VLXD là hết sức cần thiết.

Bà Nguyễn Thị Tâm, Giám đốc Trung tâm Thiết bị, môi trường và An toàn lao động (Viện VLXD) cũng cho rằng, việc dán dán nhãn năng lượng cho các sản phẩm, VLXD sẽ cung cấp đầy đủ thông tin cho người tiêu dùng đưa ra các quyết định đầu tư với mục đích đem lại hiệu quả năng lượng, góp phần vào mục tiêu TKNL quốc gia, cũng như cải thiện, nâng cao điều kiện và tiện nghi sống trong nhà.

Cụ thể, việc dán nhãn năng lượng cung cấp thông tin về tính năng nhiệt của các sản phẩm từ các nhà sản xuất khác nhau trên cơ sở điều kiện tiêu chuẩn; Cho phép người tiêu dùng và nhà thiết kế lựa chọn sản phẩm dựa trên tính năng nhiệt để thiết kế, sử dụng theo mục đích.

Dán nhãn góp phần định hướng thị trường sản phẩm, VLXD theo hướng hiệu quả hơn về năng lượng, giảm phát thải khí CO2, cung cấp môi trường thoải mái hơn trong nhà và tiêu thụ ít điện hơn cho việc sử dụng quạt và hệ thống điều hòa không khí...

Ông Douglas Lee Snyder, Giám đốc điều hành Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC) cũng bày tỏ: Dán nhãn năng lượng VLXD chính là góp phần chỉ ra carbon hàm chứa trong VLXD đang chiếm bao nhiêu phần trăm. Việc này càng quan trọng khi các sản phẩm VLXD xuất khẩu ra nước ngoài, nhất là xuất sang châu Âu. Châu Âu có tiêu chuẩn CBAM (The EU's Carbon Border Adjustment Mechanism) đánh giá phát thải carbon cho vật liệu.

"Việt Nam muốn xuất khẩu VLXD thì cũng cần phải minh bạch, rõ ràng trong việc kê khai ra các con số này. Việc dán nhãn xanh nội địa tại Việt Nam góp phần tăng tính công khai, minh bạch carbon hàm chứa trong VLXD", ông Douglas Lee Snyder nhấn mạnh và cho biết: "VGBC cũng đang đưa việc tính toán cacbon hàm chứa trong VLXD là một trong những tiêu chí bắt buộc trong hệ thống đánh giá Công trình xanh LOTUS phiên bản 4…".

Các cơ quan chức năng cần ban hành các quy định pháp lý rõ ràng về dán nhãn năng lượng, tiêu chuẩn kiểm tra, cấp phép.

Cần lộ trình thực hiện

Dự kiến vào cuối tháng 6, Quốc hội sẽ thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNLTK&HQ, trong đó có quy định về việc dán nhãn năng lượng đối với VLXD.

Ông Nguyễn Công Thịnh cho biết, chuẩn bị cho việc thực hiện quy định dán nhãn năng lượng cho VLXD, Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, xây dựng các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan và đang gửi Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định công bố.

Sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNLTK&HQ được Quốc hội thông qua, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Bộ Công thương và các Bộ, ngành, cơ quan liên quan xây dựng, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, trong đó có nội dung về danh mục, lộ trình, quy trình dán nhãn năng lượng đối với VLXD.

TS Thái Duy Sâm bày tỏ quan điểm, để thực hiện dán nhãn năng lượng đối với VLXD, trước hết phải có đầy đủ các tiêu chí vật liệu TKNL; quy trình đánh giá dãn nhãn; các văn bản pháp lý của cơ quan quản lý nhà nước…Việc triển khai phải có lộ trình, ban đầu nên khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện và sau đó sẽ tiến hành bắt buộc dán nhãn VLXD.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Tâm cũng cho rằng, cần có lộ trình để triển khai. Các cơ quan chức năng cần ban hành các quy định pháp lý rõ ràng về dán nhãn năng lượng, tiêu chuẩn kiểm tra, cấp phép; Thiết lập quy trình rõ ràng, nhanh chóng, thuận tiện cho doanh nghiệp trong việc đăng ký, cấp nhãn năng lượng.

Bên cạnh đó, cần hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn như tổ chức các lớp đào tạo về tiêu chuẩn, phương pháp đo lường, đánh giá năng lượng cho doanh nghiệp. Phát triển hoặc nâng cấp các trung tâm kiểm định phù hợp tiêu chuẩn quốc tế, giảm chi phí và thời gian kiểm tra, thử nghiệm.

Đồng thời có ưu đãi tài chính, chính sách vay vốn, giảm thuế hoặc hỗ trợ khác để doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ, thiết bị đo lường song song với việc tuyên truyền lợi ích của dán nhãn năng lượng về tiết kiệm chi phí, nâng cao cạnh tranh, bảo vệ môi trường.

Minh Hằng

Tiến Hào