Đằng sau cuộc đua bán dẫn khuấy động châu Á

Tham vọng của Ấn Độ, Thái Lan

Tại lễ khai mạc sự kiện công nghiệp SemiconIndia 2023 vào cuối tháng 7/2023, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã phát huy những thế mạnh mà đất nước ông có để cung cấp cho ngành công nghiệp chip toàn cầu. “Ai có thể là đối tác đáng tin cậy hơn nền dân chủ lớn nhất thế giới này?” - ông Modi phát biểu.

Trong khi Mỹ và Trung Quốc đang bùng nổ tranh cãi về các biện pháp kiểm soát chuyển giao và xuất khẩu công nghệ bán dẫn tiên tiến, Ấn Độ dường như đã tận dụng cơ hội tìm kiếm đầu tư từ những người chơi lớn đang muốn tổ chức lại chuỗi cung ứng.

Vào năm 2021, Nội các của Thủ tướng Modi đã phê duyệt chương trình trị giá 760 tỷ rupee (tương đương 9,14 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại) để hỗ trợ sản xuất chất bán dẫn và màn hình trong nước.

Ảnh minh họa.

Nhà sản xuất chip của Mỹ Micron Technology hồi tháng 6 năm nay cho biết rằng họ sẽ xây dựng một nhà máy ở bang Gujarat của Ấn Độ, với việc sản xuất dự kiến bắt đầu vào năm 2024. Tương tự, Hon Hai Precision Industry của Đài Loan (Trung Quốc), hay Foxconn của Mỹ được cho cũng đang hợp tác với nhà sản xuất thiết bị sản xuất chip Applied Materials để sản xuất máy móc như vậy ở bang Karnataka.

Vẫn tồn tại những lo ngại về cơ sở hạ tầng còn hạn chế của Ấn Độ, chẳng hạn như nguồn điện thiếu ổn định. Foxconn mới đây cũng đã phải hủy bỏ một hợp tác sản xuất bán dẫn ở Ấn Độ, cho thấy những khó khăn trong việc thiết lập một ngành công nghiệp phức tạp.

Nhưng việc các công ty Mỹ đang thay nhau thiết lập nhà máy ở Ấn Độ cho thấy “gió đã đổi hướng” - như bình luận của ông Noboru Yoshinaga, Phó Chủ tịch điều hành của nhà sản xuất thiết bị sản xuất chip Nhật Bản Disco, với Nikkei Asia.

Ashwini Vaishnaw, Bộ trưởng Bộ Điện tử và Công nghệ Thông tin của Ấn Độ, cũng đã tiết lộ với Nikkei hồi tháng 7 năm nay về kế hoạch thu hút đầu tư sản xuất bán dẫn vào nước này và phát triển ngành công nghiệp địa phương.

Ông Vaishnaw nói: “Điều quan trọng là chúng ta phải có một vài thành công ban đầu để rút kinh nghiệm cho các dự án tiếp theo”. Vị quan chức này đặc biệt lưu ý về thế mạnh của Ấn Độ là các kỹ sư thiết kế chất bán dẫn được đào tạo bởi các viện công nghệ hàng đầu đất nước.

Ấn Độ được cho cũng đang tăng cường quan hệ đối tác với Nhật Bản - quốc gia có nhiều công ty mạnh về quy trình đầu cuối và thiết bị sản xuất chip. Tháng 7 vừa qua, hai Chính phủ đã ký một biên bản ghi nhớ về việc thúc đẩy hợp tác chuỗi cung ứng chất bán dẫn.

Antoine Huchez, quản lý cấp cao về chiến lược tăng trưởng tại công ty tư vấn Frost & Sullivan của Mỹ, nhận định Ấn Độ có tham vọng mạnh mẽ trong việc thu hút các dự án chip và quốc gia này có lợi nhuận lớn cho tăng trưởng.

Trong khi đó, tại Thái Lan, Narit Therdsteerasukdi - Tổng thư ký Ủy ban Đầu tư nước ngoài của nước này - đã gọi chất bán dẫn là một trong những mặt hàng quan trọng nhất với quốc gia.

Để kích thích, Chính phủ Thái Lan đã mở rộng các khoản giảm thuế DN mà các công ty chip sẽ được hưởng lợi. Chẳng hạn, một công ty đầu nguồn trong chuỗi cung ứng vào Thái Lan hiện được miễn thuế DN trong tối đa 13 năm, trong khi thời gian tạm nghỉ chỉ được áp dụng tối đa 8 năm.

Thái Lan đang đặc biệt tập trung vào việc thu hút các công ty tham gia vào các quy trình đầu cuối, chẳng hạn như thiết kế chất bán dẫn và tấm wafer - tấm nền silicon để làm ra chip. Các quy trình này được coi là tiên tiến hơn về mặt kỹ thuật so với các quy trình phụ trợ như cắt hạt lựu hay đóng gói.
Nhiều năm qua trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc, Nhật Bản và những nơi khác ở Đông Á thường xử lý các quy trình quan trọng ban đầu, trong khi các nước Đông Nam Á chỉ chuyên tổ chức các nhà máy cho quy trình đóng gói sau. Nhưng giờ đây, những “gã khổng lồ” chip đang bắt đầu điều chỉnh trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc.

Nhìn chung, Ấn Độ và Thái Lan nằm trong số các Chính phủ đã trở nên hài hòa với lập trường thay đổi của các công ty chip. Ông Narit nói rằng Thái Lan được coi là một quốc gia trung lập để tránh căng thẳng Mỹ - Trung, đồng thời cho biết các công ty từ Nhật Bản, Mỹ và Hàn Quốc đã tham gia đàm phán về việc đầu tư vào Thái Lan.

Theo truyền thông Thái Lan, ban ngành liên quan của nước này cũng đã tổ chức các cuộc thảo luận với Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (Trung Quốc) - TSMC với mục đích định hướng cho nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới mở rộng sang Thái Lan.

Ngoài ra, Thái Lan cũng đang phát triển ngành công nghiệp địa phương, tập hợp các nhà máy lắp ráp xe điện và các nhà cung cấp. Xe điện dự kiến sẽ chứa nhiều thiết bị bán dẫn hơn so với ô tô động cơ xăng, do đó, lĩnh vực xe điện địa phương sẽ mang lại cho Thái Lan lợi thế về khả năng thu hút.

Đông Nam Á trước cơ hội lớn

Tại Đông Nam Á, Singapore và Malaysia từ lâu cũng đã tỏ ra là những bên đi đầu trong việc thiết lập các cơ sở chế tạo trong quy trình sản xuất bán dẫn.

Ở Singapore - nơi đã phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của mình từ những năm 1960 - GlobalFoundries của Mỹ đang chuẩn bị bắt đầu cho một nhà máy trị giá 4 tỷ USD được xây dựng ở đây đi vào hoạt động kể từ tháng 9 tới. Chính phủ Singapore đã giúp GlobalFoundries mua đất. Applied Materials và một “tay chơi” đến từ Pháp là Soitec cũng đã chuyển sang mở rộng công suất ở quốc đảo này.

Đối với Malaysia, “gã khổng lồ” Infineon Technologies của Đức đầu tháng 8 này đã nói rằng họ sẽ chi khoảng 5 tỷ euro (5,45 tỷ USD) để mở rộng các cơ sở hiện có. Khoản đầu tư này sẽ hướng tới việc sản xuất chất bán dẫn điện cacbua silic thế hệ tiếp theo. Đối với các quy trình phụ trợ, vào năm 2021, Intel của Mỹ đã cam kết đầu tư 30 tỷ ringgit (6,49 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại) trong 10 năm đến năm 2031 tại Malaysia.

Trong khi đó, Việt Nam có các cơ sở sản xuất và nghiên cứu cho những công ty hàng đầu như Samsung Electronics và Intel. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mới đây cũng đã yêu cầu các bộ ngành xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực, đặt mục tiêu đào tạo từ 30.000 - 50.000 kỹ sư sản xuất chất bán dẫn và chuyển đổi số.

Trong chuyến thăm Việt Nam hồi tháng 7 vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cũng đã bày tỏ rằng, Chính phủ Washington mong muốn hợp tác với Việt Nam về chế tạo chất bán dẫn. Bà Yellen thừa nhận Mỹ không thể độc quyền ngành công nghiệp chip, mặc dù đã thông qua Đạo luật Khoa học và CHIPS vào năm ngoái để hỗ trợ các công ty xây dựng nhà máy bán dẫn ở Mỹ.

Với hàng tỷ đô la đã được phân bổ cho hoạt động sản xuất ở Mỹ, bà Yellen lưu ý rằng Đạo luật Khoa học và CHIPS cũng bao gồm 500 triệu USD cho các khoản đầu tư tương tự trên phạm vi quốc tế.

“Nguồn kinh phí này có thể giúp các quốc gia ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương phát triển chuỗi cung ứng chất bán dẫn đa dạng và linh hoạt của riêng mình” - quan chức tài chính hàng đầu của Mỹ phát biểu trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam từ ngày 18 - 21/7.

Nikkei Asia dẫn lời ông Daisuke Yokoyama - giám đốc cố vấn của KPMG - nhận định: “Châu Á hiện đang chứng kiến một cuộc cạnh tranh gay gắt để thu hút các DN bán dẫn đầu tư”.

Hương Thảo