Đằng sau lời đồn 'hơi thở có mùi tỏi' của người Hàn Quốc

Trong khi ở Italy, người ta có thể nhẹ nhàng xào một hoặc hai tép tỏi trong dầu ô liu, người Hàn Quốc lại không nghĩ gì nhiều khi ném cả nắm tỏi vào một món ăn duy nhất. Cách nấu ăn với rất nhiều tỏi ở xứ kim chi từ lâu đã trở thành giai thoại, khơi dậy cả sự tò mò và đôi khi là bối rối từ những người sành ăn trên toàn cầu.

Liệu có đáng để phải mang tiếng có "hơi thở mùi tỏi" hay không? gần như không phải là câu hỏi quan trọng đối với hầu hết người yêu thích ẩm thực Hàn Quốc.

"Món ăn Hàn Quốc không bao giờ hoàn chỉnh nếu thiếu tỏi", Han Jin-sun, bếp trưởng tại căng tin công ty The Korea Herald, cho biết. Chuẩn bị bữa trưa cho khoảng 80 người, bà nói đã dùng ít nhất 2 kg tỏi băm/ngày.

"Về cơ bản, chúng tôi sử dụng nó ở mọi món ăn, từ súp và rau cho đến hải sản xào. Bạn sẽ không thể có được hương vị đậm đà, thơm ngon nếu không có tỏi".

Hàn Quốc có rất nhiều món ăn liên quan đến tỏi. Ảnh: koreanbapsang.

Nhưng nỗi ám ảnh về tỏi của người Hàn Quốc còn vượt xa hơn cả việc chỉ dùng làm gia vị. Trong khi nhiều món ăn chủ yếu sử dụng tỏi như một gia vị thơm, thì ẩm thực Hàn Quốc lại sử dụng tỏi dưới hầu như mọi hình thức có thể tưởng tượng được: tỏi sống, tỏi ngâm, tỏi lên men, tỏi rang và thậm chí là tỏi đen như một loại thực phẩm bổ sung sức khỏe.

Có lẽ điều gây ấn tượng nhất đối với những người mới đến quốc gia này là rất nhiều tỏi sống thái lát trên bàn tiệc nướng, nơi mọi người vui vẻ gói chúng cùng với thịt nướng cuốn trong lá rau diếp.

"Nó hoàn toàn cần thiết với samgyeopsal (thịt ba chỉ)", Bella Kim, 28 tuổi, người ăn thịt nướng Hàn Quốc ít nhất một lần một tuần, cho biết. "Một số người thích tỏi nướng, nhưng tôi thích ăn sống, chấm với ssamjang. Bạn trai tôi thì ghét mùi tỏi, vì vậy thật không may là tôi không thể ăn nó khi ở cùng anh ấy, nhưng thịt ba chỉ không còn ngon nữa nếu không có tỏi".

Sự kỳ quặc trong ẩm thực này thậm chí còn đi vào các món ăn nước ngoài. Các phiên bản Hàn Quốc của những món ăn cổ điển của Italy như aglio e olio thường có nhiều tỏi hơn so với phiên bản gốc. Pizza và gà rán kiểu Hàn Quốc đôi khi được rắc toàn bộ tép tỏi chiên giòn - những biến thể đã gây ra cả sự thích thú và kinh hoàng trong các video phản ứng lan truyền trên mạng xã hội.

Các món ăn nước ngoài khi đến Hàn Quốc cũng được thêm tỏi. Ảnh: hanachrisantyjioe.

Vậy người Hàn Quốc tiêu thụ bao nhiêu tỏi và họ đánh giá thế nào về tỏi trên toàn cầu?

Trong khi nhiều người tin rằng Hàn Quốc dẫn đầu thế giới về mức tiêu thụ tỏi bình quân đầu người thì dữ liệu lại khá ít.

Hầu như mọi bài viết, bản tin và thậm chí là tài liệu chính phủ trích dẫn bảng xếp hạng tiêu thụ tỏi toàn cầu đều bắt nguồn từ một nguồn duy nhất: báo cáo nghiên cứu thị trường năm 2018 từ IndexBox, một công ty phân tích có trụ sở tại Luxembourg. Theo báo cáo này, Hàn Quốc đứng thứ hai trên toàn cầu với 6,2 kg mỗi người mỗi năm, sau Trung Quốc là 14,3 kg, tiếp theo là Bangladesh (2,6 kg), Nga (2,2 kg), Indonesia (1,8 kg), Brazil (1,5 kg) và Ấn Độ (1,1 kg).

Sự phụ thuộc vào một nguồn duy nhất này gây ra một số nghi ngờ. Trong khi IndexBox tuyên bố lấy dữ liệu từ các số liệu thống kê của chính phủ và các hiệp hội ngành, phương pháp luận và nguồn dữ liệu cụ thể của họ không hoàn toàn minh bạch. Và không có tổ chức quốc tế nào duy trì dữ liệu tiêu thụ tỏi bình quân đầu người toàn diện trên tất cả các quốc gia.

Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc ước tính rằng trung bình người Hàn Quốc đã ăn 6-7 kg tỏi một năm trong những năm 2010 và 2020. Ảnh: Taste of Asia.

Những con số đáng tin cậy nhất đến từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc, nhưng chúng chỉ theo dõi sản xuất chứ không phải tiêu thụ. Dữ liệu của họ luôn cho thấy Trung Quốc là nhà sản xuất tỏi lớn nhất, vượt xa tổng sản lượng của 99 quốc gia tiếp theo. Những số liệu mới nhất từ năm 2022 cho thấy Hàn Quốc đứng thứ 6 về sản xuất mặc dù chỉ chiếm chưa đến 1% dân số toàn cầu - một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy mức tiêu thụ lớn của quốc gia này.

Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc ước tính rằng trung bình người Hàn Quốc đã ăn 6-7 kg tỏi một năm trong những năm 2010 và 2020, mặc dù con số này cho thấy mức giảm từ 9,2 kg trong những năm 2000. Số liệu mới nhất cho thấy 6,5 kg vào năm 2022, giảm xuống còn 6,3 kg vào năm 2023. Những con số này phù hợp với ước tính 6,2 kg của IndexBox và củng cố thứ hạng của Hàn Quốc là quốc gia tiêu thụ tỏi lớn thứ hai thế giới.

Ngoài số lượng, điều thực sự đáng chú ý là tỏi được đan xen sâu sắc vào kết cấu ẩm thực Hàn Quốc. Từ thành phần thiết yếu của các loại gia vị lên men như gochujang và doenjang cho đến lượng tỏi băm lớn trong các món súp và món hầm hàng ngày, đây là thành phần cơ bản tạo nên bản sắc riêng biệt của ẩm thực Hàn Quốc.

Lê Vy