Đằng sau những cơn ốm tưởng chừng rất nhẹ ở trẻ
Mỗi trận ốm trong năm đầu đời không đơn giản là một cơn sốt thoáng qua. Nó có thể khiến trẻ chậm lớn, phải dùng kháng sinh và mang theo nguy cơ sức khỏe dai dẳng về sau.
Trẻ dễ bị ốm khi cơ thể không được phát triển toàn diện. Ảnh: Pexels.
Trong buổi trò chuyện về chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ nhỏ diễn ra tại TP.HCM ngày 27/9, TS.BS Phạm Diệp Thùy Dương, nguyên Trưởng phân môn Sơ sinh, Bộ môn Nhi, Đại học Y Dược TP.HCM, nhấn mạnh quan niệm nuôi con chỉ cần cao lớn, tăng cân đã lỗi thời.
"Những năm đầu đời là giai đoạn vàng để đặt nền tảng cho sức khỏe suốt cuộc đời. Trẻ cần được phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ, vận động và miễn dịch", bác sĩ Dương nói.
Theo bác sĩ Dương, cân nặng và chiều cao là những chỉ số quan trọng nhưng chưa đủ. Trẻ cần đạt được các mốc vận động, nhận thức đúng độ tuổi và có sức đề kháng tốt, ít ốm vặt. Thực tế lâm sàng cho thấy những trẻ thường xuyên ho, sốt, tiêu chảy sẽ ăn uống kém, ngủ không ngon, tiêu hao nhiều năng lượng, từ đó chậm lớn.
Các nghiên cứu ghi nhận, mỗi lần trẻ mắc nhiễm trùng trong năm đầu đời làm tăng khoảng 5% nguy cơ gặp nhiễm trùng nặng về sau, đồng thời tăng 2% khả năng phải dùng kháng sinh. Trẻ hay tái phát bệnh còn có nguy cơ cao mắc hen suyễn, dị ứng hoặc rối loạn chuyển hóa khi trưởng thành.
Ngoài hệ miễn dịch, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong phát triển toàn diện. Ngủ sâu và đủ giúp trẻ tiết hormone tăng trưởng, củng cố trí nhớ, cải thiện khả năng nhận thức và điều hòa tâm trạng.
"Khi trẻ ngủ ngon, miễn dịch sẽ tốt hơn, cân nặng ổn định hơn và tinh thần vui vẻ hơn. Ngược lại, nếu giấc ngủ bị gián đoạn nhiều lần trong đêm, trẻ dễ gặp rối loạn thể chất và tâm lý", bác sĩ Dương chia sẻ.
Dinh dưỡng hợp lý là nền tảng cho mọi sự phát triển. Sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng tự nhiên, toàn diện nhất cho trẻ sơ sinh và nhũ nhi, cung cấp đầy đủ năng lượng, protein, chất béo, vitamin, khoáng chất cùng các kháng thể cần thiết. Các nghiên cứu cho thấy trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu có hệ miễn dịch khỏe hơn, ít mắc nhiễm trùng hô hấp và tiêu hóa, đồng thời phát triển trí tuệ tốt hơn.
Trong trường hợp mẹ thiếu sữa, cha mẹ cần chọn sản phẩm thay thế có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm chứng lâm sàng và phù hợp với từng lứa tuổi. Một chế độ dinh dưỡng cân đối không chỉ cung cấp đủ năng lượng mà còn đảm bảo sự phối hợp giữa các vi chất.
Một điểm đáng lưu ý là “hiệu ứng hiệp đồng dinh dưỡng”. Chẳng hạn, sắt khi dùng riêng chỉ hấp thu 2-20%, nhưng khi kết hợp với vitamin C, tỷ lệ có thể tăng đến 67%. Sự cộng hưởng này cũng thấy ở nhiều nhóm vi chất khác như canxi - vitamin D hay kẽm - vitamin A. Điều đó cho thấy bổ sung đúng cách và đúng tổ hợp quan trọng hơn là bổ sung thật nhiều.
