Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba

Cuốn sách gồm phần giới thiệu của gia đình và những trang nhật ký (chiếm khoảng 30%) được viết từ tháng 10/1965 đến tháng 12/1966, khoảng thời gian trước khi chị Đặng Thùy Trâm vào Nam chiến đấu.

Đây là cuốn nhật ký đầu tiên chị từng viết, nhưng đến nay mới được công bố. Bà Đặng Kim Trâm, em gái của liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trân, người biên soạn cuốn sách, chia sẻ rằng trước lúc vào chiến trường, chị Trâm đã gửi lại cuốn nhật ký ấy cho mẹ ruột là bà Doãn Ngọc Trâm.

Cuốn nhật ký được cất giữ trong chiếc hộp nhỏ trên đầu giường người mẹ, lặng lẽ nằm đó suốt nhiều năm. Bà Kim Trâm, con út trong nhà, là người luôn ở bên mẹ, cũng chính là người đầu tiên nhận cuộc điện thoại 20 năm trước từ một cựu binh Mỹ muốn trao lại cuốn nhật ký của chị Trâm cho gia đình. Chính những ký ức gắn bó, sự thấu hiểu với mẹ đã thôi thúc bà trở thành "người thư ký cho người mẹ đã khuất" để hoàn thành cuốn sách này.

“Chúng tôi mong giới trẻ đón nhận cuốn nhật ký thứ ba này như một cách trở về với ngọn lửa tuổi hai mươi từng bùng cháy cách đây 20 năm, khi nhật ký của chị Trâm lần đầu ra mắt. Qua đó, hiểu hơn về tình yêu nước, hoài bão sống và lý tưởng cống hiến của thế hệ đi trước”, bà Đặng Kim Trâm chia sẻ.

Cuốn sách "Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba" ra mắt trong tháng 6/2025 thu hút nhiều độc giả.

Năm 2005, hai cuốn nhật ký chiến tranh của nữ bác sĩ, liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, sau 35 năm ẩn tích trên đất Mỹ, đã được chính những cựu binh Mỹ trả về cho gia đình chị. Nhờ đó, thế giới biết đến Nhật ký Đặng Thùy Trâm.

Cho đến nay, hơn nửa triệu bản sách đã được phát hành tại Việt Nam và 23 nước trên thế giới, gây xúc động và truyền cảm hứng cho rất nhiều người về một tâm hồn Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ: Tinh tế, quả cảm và nhân ái, giữa đạn bom ác liệt vẫn tươi sáng khát vọng và tình yêu.

Sau 20 năm, năm 2025, Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba ra mắt. Đây là dịp nhìn lại trọn vẹn câu chuyện đặc biệt người con gái, người chiến sĩ bình dị trong chiến tranh, giúp chúng ta biết thêm về chân dung Đặng Thùy Trâm: Tuổi trẻ, trí thức và văn hóa của một người con gái Hà Nội tinh khôi và tràn đầy lý tưởng, Đặng Thùy Trâm trong vòng tay thương yêu của gia đình và bè bạn, trước khi xung phong vào chiến trường ...

Một số bài viết trong cuốn sách khắc họa bức tranh của một thời mà người người hướng về Tổ quốc, về một gia đình trí thức Hà Nội điển hình, có cô con gái xung phong đi B, dấn thân vào nơi chiến trường ác liệt nhất rồi hy sinh, để lại những dòng nhật ký chiến tranh lay động trái tim bao người.

Thời thơ ấu, thiếu niên và một phần thanh xuân tươi đẹp của Đặng Thùy Trâm cũng đã được kể lại với những trang viết xúc đông, cùng với những kỷ niệm bên gia đình, bè bạn, trong lòng Thủ đô Hà Nội hòa bình; với trái tim hướng về miền Nam ruột thịt còn đang chịu cảnh bom rơi đạn nổ. Một phần quan trọng trong cuốn sách là di cảo chưa từng công bố của nữ bác sĩ Đặng Thùy Trâm, bao gồm “cuốn nhật ký thứ ba” và một số thư từ với gia đình, bè bạn.

Gia đình liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm trao tặng sách cho các thư viện trên địa bàn tỉnh.

Phần sau của cuốn sách thuật lại hành trình hai cuốn nhật ký chiến tranh của Đặng Thùy Trâm tìm về với nơi nó thuộc về sau 35 năm; những câu chuyện sau khi Nhật ký Đặng Thùy Trâm được xuất bản, chuyến đi sang Mỹ nhận lại hai cuốn nhật ký bị thất lạc, về người mẹ vĩ đại của người con gái vĩ đại...

Những trang nhật ký đầy cảm xúc của liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm.

Cuốn sách có nhiều đoạn trích nhật ký trước khi đi B của Đặng Thùy Trâm đầy xúc động: "19/X: … Khó khăn là thế mà ta vẫn thắng, huống gì ngày nay nhân dân ta đã lớn lên như Phù Đổng thiên vương, bên chúng ta có cả một thế giới ủng hộ rất tận tình, nhất định chúng ta sẽ thắng. Niềm tin đó như sự sống vậy. Thế nhưng mỗi lần nghĩ đến miền Nam - 20 năm trời chiến đấu không mệt mỏi, biết bao nhiêu người đã ngã xuống. Mình đau xót vô cùng, một cái gì cắn xé trong lòng …”

"Mẹ yêu ơi, hẹn ngày chiến thắng con sẽ về, sẽ sống mãi với gia đình – sẽ lấy lại những ngày vui và sẽ vui cho nhiều bõ những ngày xa cách”...

Bài, ảnh: TRÍ PHONG