Đánh nghi binh vẫn giành chiến thắng giòn giã
Trong Chiến dịch Tây Nguyên năm 1975, ta chọn thị xã Buôn Ma Thuột là mục tiêu tiến công then chốt mở đầu chiến dịch. Để bảo đảm chắc thắng, một vấn đề đặt ra cho Bộ tư lệnh Chiến dịch là làm thế nào điều các đơn vị chủ lực của địch tập trung lên hướng Bắc Tây Nguyên, giam chân chúng ở đó để chủ lực ta rảnh tay đánh chiếm Buôn Ma Thuột.
Kế hoạch tác chiến của ta rất chặt chẽ, làm cho địch không thể cựa quậy được khi bị đánh, nhưng trước hết phải điều được Sư đoàn 23 chủ lực của Quân khu 2-Quân đoàn 2 ngụy và một số liên đoàn biệt động quân của chúng lên hướng Gia Lai, Kon Tum. Nhiệm vụ này, Bộ tư lệnh Chiến dịch giao cho Sư đoàn 968 vừa từ Nam Lào về. Ta bố trí Trung đoàn 39 thay thế Sư đoàn 10 ở Bắc Kon Tum; sở chỉ huy Sư đoàn cùng với Trung đoàn 19 thay cho Sư đoàn 320 ở Tây Pleiku.
Thiếu tướng Nguyễn Như Huyền.
Là Trưởng ban 2 của Phòng Tham mưu Sư đoàn 968, tôi đã cùng với anh em trinh sát sư đoàn và chỉ huy Trung đoàn 19 nhiều lần trinh sát trận địa xung quanh đồn Tầm, chốt Mỹ, trinh sát đường kéo pháo vào trận địa, đường tiến quân cho bộ đội ta để chuẩn bị cho trận đánh nghi binh này.
Mưu kế đã bày xong, lực lượng đã bố trí theo thế trận bao vây, chia cắt quân địch. Để làm cho chúng mắc bẫy và tin là thật thì dù đánh nghi binh nhưng phải giống như thật, tức là phải nổ súng tiến công quân địch ở những nơi chúng lo đề phòng cẩn mật nhất, đó chính là trục phòng ngự trên Đường 19 Tây Nam Pleiku. Mục tiêu tiến công của ta là trận địa phòng ngự của một đại đội địch ở đồn Tầm, một trận địa phía trước ở chốt Mỹ (trận địa trước đây do quân Mỹ bàn giao lại) và sở chỉ huy nhẹ của một tiểu đoàn ở điểm cao 605 trên Đường 19 phía Tây.
Để làm cho địch tin là thật, Sư đoàn 968 của chúng tôi đã sử dụng một tiểu đoàn của Trung đoàn 19 tiến công đồn Tầm. Trong đó tập trung hỏa lực gồm pháo binh sư đoàn, súng cối và súng bắn thẳng của Trung đoàn 19 tạo nên lưới lửa nhiều tầm, nhiều cỡ. Đặc biệt, pháo 85mm được đặt trên đồi cao ở cự ly 1.000m bắn thẳng vào mục tiêu.
Đúng 14 giờ ngày 28-2-1975, tất cả các loại hỏa lực của đơn vị chúng tôi bắt đầu bắn phá đồn Tầm. Pháo bắn thẳng nhằm từng lô cốt, hầm ẩn nấp, trận địa hỏa lực địch, nhất loạt bắn chế áp. Chờ cho khói đạn và bụi đất tan bớt, pháo cối của ta lại tiếp tục nhả đạn vào các mục tiêu còn lại. Các pháo thủ của ta sau trận đánh này nói với nhau: “Kể từ khi ở chiến trường Lào đến giờ chưa có trận nào bắn sướng tay như hôm nay”. Lúc đó, một chiếc máy bay trinh sát L-19 của địch từ sân bay Cù Hanh bay xuống, lượn mấy vòng quan sát, bị pháo cao xạ của ta bắn chặn vội vàng bay mất, một phần vì hoảng sợ, một phần vì các nơi khác cũng đang bị đánh tới tấp.
Trên hướng Kon Tum, Trung đoàn 39 đang tiến ra đánh địch ở Võ Định trên Đường 14, các trận địa trực tiếp khác ở Ngọc Quăn, điểm cao 751 cũng bị tiến công. Pháo binh sư đoàn đồng thời bắn vào sở chỉ huy Quân khu 2-Quân đoàn 2 địch ở thành phố Pleiku, sân bay Cù Hanh, căn cứ Hàm Rồng.
Đồng chí Nguyễn Như Huyền (bên trái), Trưởng ban Trinh sát, Phòng Tham mưu Sư đoàn 968, cùng đồng đội sau khi Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng năm 1975. Ảnh do nhân vật cung cấp
Trên mạng thông tin chỉ huy của Quân khu 2-Quân đoàn 2, các đơn vị địch tới tấp gửi tin về: “Việt Cộng đánh lớn ở Pleiku; Việt Cộng đang từ hai hướng tiến về Kon Tum”... Tại đồn Tầm, hỏa lực chuẩn bị của ta hiệu quả đến mức làm tê liệt sức chống đỡ của địch. Một phần bị tiêu diệt ngay từ loạt pháo đầu tiên, một số khác bị bộ binh ta vây bọc ở các công sự xung quanh nổ súng chế áp làm cho chúng không ngẩng đầu lên được.
Trước tình huống thuận lợi như vậy, đồng chí Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 19 ra lệnh cho bộ đội không cần mở cửa phá hàng rào kẽm gai mà xung phong thẳng từ cổng đồn đã bị bắn phá tan tành vào trận địa địch, tiêu diệt số còn lại, bắt sống địch, trong đó có cả tên đại đội trưởng. Quân địch ở chốt Mỹ thấy đồn Tầm bị tiến công dữ dội và bị hỏa lực của ta chế áp, làm bị thương một số tên thì cũng vội vã tháo chạy nhưng bị bộ đội ta bắt sống.
Thừa thắng, đồng chí Sư đoàn trưởng Phạm Thanh Sơn từ trên đài quan sát cách đồn Tầm 1km chỉ thị cho Trung đoàn 19 tổ chức lực lượng truy đuổi quân địch trên Đường 19 và tiến công sở chỉ huy nhẹ của tiểu đoàn địch ở điểm cao 605 phía Tây huyện lỵ Thanh An.
Chỉ trong một buổi chiều, trận đánh nghi binh mở màn Chiến dịch Tây Nguyên đã tiêu diệt và đánh chiếm 3 vị trí quan trọng của địch trên Đường 19 kéo dài, tạo ra nguy cơ đối với Quân khu 2-Quân đoàn 2 ngụy bị chia cắt ngay sát thành phố Pleiku và uy hiếp trực tiếp sở chỉ huy Quân khu 2 của chúng. Lập tức tướng Phạm Văn Phú, Tư lệnh Quân khu 2-Quân đoàn 2 triệu tập Bộ Tham mưu Quân khu họp khẩn cấp để đánh giá tình hình. Trong cuộc họp, Đại tá Trịnh Tiêu, Trưởng phòng 2 Quân khu 2 nêu ý kiến “Việt Cộng tấn công vào Kon Tum và Pleiku là đòn nghi binh”, nhưng tướng Phú không tin và ra lệnh cho Chuẩn tướng Phạm Duy Tất, Tư lệnh Biệt động quân sẵn sàng đối phó với cuộc tiến công vào Pleiku, đồng thời lập tức điều Liên đoàn 29 ra Tây Nam Pleiku, gọi Trung đoàn 45, Sư đoàn 23 về Tây thị xã Pleiku để tăng cường cho thị xã và sở chỉ huy Quân khu 2.
Nghệ thuật nghi binh của ta thành công đến mức khi ta tiến công quận lỵ Thuần Mẫn ngày 8-3 và đánh quận lỵ Đức Lập ngày 9-3, tức là Buôn Ma Thuột đã bị "phơi" ra trước mũi súng của ta mà Phạm Văn Phú vẫn không đoán biết được ý đồ tác chiến của ta. Mãi đến 4 giờ ngày 10-3, khi xe tăng và bộ binh ta tiến vào thị xã Buôn Ma Thuột, Đại tá Lê Khắc Hy, Tham mưu trưởng Quân khu 2 ngụy vào phòng ngủ đánh thức, Phú mới biết Buôn Ma Thuột là mục tiêu chính của ta thì lúc này đã quá muộn.
