'Đánh thức' sản phẩm đặc hữu của địa phương

Diện tích sản xuất lúa nếp cái hoa vàng Gia Miêu Ngoại Trang tại xã Hà Long.

Quảng Ngọc vốn là vùng quê chiêm trũng, những cánh đồng cói trải dài bát ngát chính là môi trường thuận lợi để con cáy sinh trưởng và phát triển. Đồng thời, thứ "lộc trời” này đã và đang trở thành sinh kế phát triển kinh tế cho hàng trăm hộ gia đình tại địa phương. Theo người dân địa phương, mùa cáy thường bắt đầu từ tháng 2 đến đầu tháng 10 dương lịch. Nhiều đời nay, bà con đã đánh bắt cáy để chế biến nhiều món ăn dân dã. Những năm gần đây, không chỉ phục vụ trong đời sống gia đình, con cáy và sản phẩm từ cáy còn được người dân xã Quảng Ngọc sản xuất với số lượng lớn bán cho nhiều đối tượng khách hàng trong cả nước.

Giám đốc HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Quảng Phúc, xã Quảng Ngọc Nguyễn Viết Bình cho biết: "Được trời ban cho những đặc điểm tự nhiên để con cáy phát triển tốt, ngon, khác biệt so với những vùng khác trong tỉnh, những năm gần đây người dân trong xã không chỉ dùng con cáy và mắm cáy để phục vụ bữa ăn hàng ngày, mà sản phẩm mắm cáy Quảng Phúc đã được thị trường biết đến không chỉ bởi truyền thông, quảng bá mà chính là ở chất lượng. HTX đã dựa vào công thức chế biến truyền thống của người dân và nghiên cứu, tìm tòi bí quyết riêng để tạo ra sản phẩm mắm cáy được thị trường và người tiêu dùng đón nhận, đánh giá cao”.

Được biết, với việc phát huy được giá trị của sản vật địa phương, HTX sản xuất, kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Quảng Phúc đã phát triển được sản phẩm mắm cáy có quy mô hàng hóa, giá trị kinh tế cao. Doanh thu năm 2025 của HTX ước tính khoảng 4 tỷ đồng, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho hàng trăm lao động địa phương.

Một ví dụ khác về sản phẩm đặc hữu được “đánh thức”, trở thành cây trồng chủ lực, nâng cao thu nhập của người dân địa phương chính là cây lúa nếp cái hoa vàng tại xã Hà Long. Đây là sản phẩm nếp thơm ngon nức tiếng của địa phương mà không nơi nào có thể sản xuất được. Tuy nhiên, giống lúa đã một thời gian mai một, tưởng chừng không thể phục hồi. Song từ năm 2008, với nỗ lực của địa phương và một số cơ quan chuyên môn đã tìm lại được giống lúa quý. Đồng thời, tổ chức sản xuất giống lúa quy mô hàng hóa, trở thành cây trồng chủ lực của địa phương. Phó Chủ tịch UBND xã Hà Long Nguyễn Văn Nhân cho biết: “Hiện nay, toàn xã đã sản xuất khoảng 200ha lúa nếp cái hoa vàng, tổng sản lượng khoảng 800 tấn/năm. Năm 2020, với nhiều nỗ lực, gạo nếp cái hoa vàng Gia Miêu Ngoại Trang của HTX dịch vụ nông nghiệp xã Hà Long đã được xếp hạng sản phẩm OCOP 3 sao. Nhờ đó, sản phẩm được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường qua các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm bền vững. Trong đó, có 2 doanh nghiệp lớn thu mua tại ruộng với giá ổn định, là Công ty CP Thương mại Sao Khuê và Công ty TNHH Thương mại Lựu Sướng. Nhờ đó, sản xuất lúa nếp đạt hiệu quả kinh tế cao hơn 2 - 4 lần so với sản xuất lúa truyền thống”.

Theo thống kê, tỉnh Thanh Hóa có nhiều sản phẩm đặc hữu như chiếu cói Nga Sơn, quế Thường Xuân, vịt Cổ Lũng, bưởi tiến vua Luận Văn, sâm báo Vĩnh Lộc... Tuy nhiên, phần lớn những sản phẩm đặc hữu của tỉnh đều phát triển ở quy mô sản xuất nhỏ, chưa tạo được liên kết sản xuất bao tiêu sản phẩm, nên hiệu quả kinh tế chưa được như kỳ vọng. Do đó, để “đánh thức” được tiềm năng, đưa sản phẩm đặc hữu trở thành sản phẩm chủ lực, thế mạnh của địa phương, các chủ thể sản xuất cần quan tâm công tác chế biến. Chú trọng triển khai công tác quảng bá để cho người dùng thấy được giá trị, những đặc trưng riêng về chất lượng, các khâu chăm sóc và chế biến sản phẩm. Đồng thời, tăng cường liên kết với các doanh nghiệp để phát triển các sản phẩm nông nghiệp đặc hữu theo chuỗi giá trị nhằm phát huy hết giá trị, chất lượng của các sản phẩm, góp phần nâng cao giá trị kinh tế, thu nhập cho người sản xuất.

Bài và ảnh: Lê Thanh