Đánh thức tiềm năng ngành sinh vật cảnh: Hướng tới phát triển xanh, bền vững tại địa phương

Trong hai ngày 12 - 13/6, tại hai tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cùng Liên hiệp hội các địa phương tổ chức chuỗi hội thảo “Giải pháp phát huy tiềm năng, giá trị của hoa cảnh, cây cảnh, thực hiện mục tiêu phát triển xanh, bền vững tại địa phương”. Sự kiện thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà quản lý, nghệ nhân, doanh nghiệp và người dân yêu sinh vật cảnh (SVC).

Toàn cảnh hội thảo

Kinh tế sinh thái: Hướng đi mới của nông nghiệp đô thị

Từ thú chơi dân gian, sinh vật cảnh ngày nay đã trở thành một ngành nghề mang tính kinh tế - sinh thái – văn hóa. Tại hội thảo tổ chức ở Thanh Hóa, PGS.TS Phạm Quang Thao - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh vai trò của hoa, cây cảnh trong việc tạo dựng cảnh quan, cải thiện môi trường và phát triển kinh tế xanh, gắn với chiến lược phát triển bền vững tại địa phương.

PGS.TS Phạm Quang Thao - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam phát biểu khai mạc

Thanh Hóa hiện được xem là một trong những tỉnh đi đầu trong phát triển ngành SVC một cách bài bản. Mục tiêu của tỉnh là đưa hoa, cây cảnh trở thành ngành kinh tế sinh thái đặc thù, đóng góp thiết thực vào quá trình tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiến tạo đô thị xanh. Tỉnh định hướng hình thành các vùng sản xuất tập trung, làng nghề chuyên nghiệp gắn với thương hiệu địa phương; đồng thời thúc đẩy liên kết giữa sản xuất - dịch vụ - du lịch và ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả kinh tế và bền vững.

Ông Nguyễn Mạnh Quỳnh - Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam dẫn chứng điển hình về làng nghề Điền Xá, nơi 100% hộ dân có nhà tầng, biệt thự bày cây cảnh, tạo nên diện mạo nông thôn mới nâng cao. “Phát triển ngành SVC không chỉ góp phần xóa đói giảm nghèo mà còn thúc đẩy du lịch, nâng cao giá trị sống cho người dân,” ông Quỳnh khẳng định.

Ông Nguyễn Mạnh Quỳnh, Phó Chủ tịch Hội Sinh vật cảnh Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Trí thức và nghệ nhân - hạt nhân đổi mới ngành SVC

Tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Uy - Phó Chủ tịch Liên hiệp hội tỉnh Thanh Hóa đề xuất những giải pháp then chốt để phát triển ngành nghề SVC. Theo ông Uy, cần phát huy vai trò của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ và nghệ nhân sinh vật cảnh trong công tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ năng nghề, kết nối thị trường và tham gia sâu vào hoạt động tổ chức hội nghề nghiệp. Từ đó, tạo động lực thúc đẩy ngành SVC phát triển theo hướng giá trị cao, hài hòa với môi trường.

Nhiều báo cáo chuyên sâu được trình bày tại hội thảo như: TS. Lê Thị Thủy đề xuất giải pháp phát huy giá trị hoa, cây cảnh nhằm xây dựng nền nông nghiệp sinh thái - cảnh quan tại Thanh Hóa; TS. Nguyễn Xuân Phi nhấn mạnh vai trò của yếu tố văn hóa - tín ngưỡng trong phong trào sinh vật cảnh ở các địa phương; ông Lê Văn Ư - Chủ tịch Hội SVC tỉnh Thanh Hóa chia sẻ kết quả hoạt động hội và tiềm năng phát triển nghề tại địa phương.

Ông Nguyễn Quốc Uy - Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Thanh Hóa phát biểu tại Hội thảo

Nghệ An: Phát triển sinh vật cảnh gắn với nông nghiệp xanh và du lịch

Tiếp nối tại tỉnh Nghệ An, hội thảo ngày 13/6 tiếp tục làm rõ vai trò và triển vọng phát triển ngành SVC trong điều kiện tự nhiên, kinh tế và văn hóa đặc thù của địa phương. Nghệ An sở hữu diện tích đất đa dạng, khí hậu phân hóa rõ rệt, thuận lợi cho đa dạng sinh vật cảnh. Tỉnh cũng có hệ thống giao thông đồng bộ - từ cảng biển Cửa Lò, sân bay Vinh đến cửa khẩu quốc tế - tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hoa - cây cảnh trong nước và xuất khẩu.

Ông Lê Thanh Tùng - Trưởng Ban Phổ biến kiến thức (Liên hiệp Hội Việt Nam) khẳng định: “Ngày nay, trồng hoa, cây cảnh không còn đơn thuần là thú chơi mà đã trở thành một ngành nghề nông nghiệp. Đây là bước ngoặt có ý nghĩa lớn, mở ra cơ hội cho các nghệ nhân khởi nghiệp và doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn.”

Ông Lê Thanh Tùng, Trưởng ban Phổ biến kiến thức Liên hiệp Hội Việt Nam phát biểu tại hội thảo

Thực tế cho thấy, tại Nghệ An hiện có gần 500 nhà vườn và làng hoa, diện tích canh tác hơn 100.000m², tạo việc làm cho hàng ngàn lao động. Cảnh quan đô thị và nông thôn được cải thiện rõ rệt với hàng trăm tuyến đường hoa, cây bóng mát. Nhiều sản phẩm cây cảnh, bonsai có giá trị cao. Đội ngũ nghệ nhân ngày càng phát triển với 47 nghệ nhân cấp tỉnh và 1 nghệ nhân quốc gia.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Đậu Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên hiệp hội tỉnh Nghệ An cho rằng ngành SVC đã và đang phát triển toàn diện, bền vững, có thể trở thành điểm nhấn kinh tế - du lịch. Chính quyền TP. Vinh đang định hướng quy hoạch các làng nghề hoa, cây cảnh thành trung tâm giao lưu, phát triển dịch vụ – du lịch chuyên đề.

Ông Đậu Quang Vinh, Phó Chủ tịch phụ trách Liên hiệp hội tỉnh Nghệ An phát biểu tại hội thảo

Ông Nguyễn Tất Diên - Chủ tịch Hội SVC tỉnh Nghệ An cho biết, cây cảnh không chỉ làm đẹp môi trường mà còn tham gia tích cực vào các sự kiện chính trị, văn hóa, tạo nét đẹp truyền thống và nâng cao chất lượng sống. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra những thách thức lớn của ngành: thiếu chính sách hỗ trợ phù hợp, đội ngũ nhân lực trẻ chưa mặn mà với nghề do thiếu môi trường đào tạo và cơ hội phát triển.

TS. Lê Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ chuyển giao công nghệ hoa, cây cảnh và Phát triển nông thôn cho rằng để phát triển ngành SVC tại Nghệ An cần nâng cao năng lực, truyền thông và giáo dục cộng đồng

Hướng tới ngành kinh tế xanh - bền vững

Trước thực trạng trên, các chuyên gia đã đề xuất loạt giải pháp trọng điểm nhằm thúc đẩy ngành sinh vật cảnh phát triển theo hướng xanh, bền vững. Trong đó, hai hướng đi được đánh giá có tính đột phá là: (1) Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong trồng, chăm sóc, phân phối sản phẩm; (2) Nâng cao năng lực truyền thông, giáo dục cộng đồng và khuyến khích sự tham gia của giới trẻ.

Các đại biểu đến tham dự Hội thảo tại tỉnh Thanh Hóa

Kết thúc chuỗi hội thảo, nhiều ý kiến tâm huyết từ các nhà quản lý, nghệ nhân, doanh nghiệp và nông dân yêu cây đã góp phần định hình hướng phát triển ngành SVC trong thời gian tới. Sinh vật cảnh - từ một thú chơi truyền thống - đang từng bước trở thành một ngành nghề hiện đại, hài hòa giữa kinh tế - sinh thái - văn hóa, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho nông thôn Việt Nam trong kỷ nguyên xanh.

D.T